Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

Bojxona bojlari 
Norvegiya tashqi savdoga katta darajada bog'liq bo'lib, savdo to'siqlarni bekor 
qilishni an'anaviy tarzda qo'llab-quvvatlamoqda. 1950 yillar davomida importni 
bevosita nazorat qilish asta-sekin bekor qilindi. Sanoat xomashyosi va eng ko'p 
ishlab chiqarilgan tovarlar bo'yicha tarif stavkalari pasaydi; tugallanmagan 
to'qimachilik mahsulotlari bo'yicha majburiyatlar 15-25% miqdorida olinadi. 
GATT va EFTA a'zosi bo'lgan Norvegiya imzolagan, dunyoning har bir 
burchagida ko'plab mamlakatlar bilan o'zaro savdo shartnomalari mavjud. 1973 
yilda Norvegiya Yevropa Ittifoqi (hozirgi Yevropa Ittifoqi) bilan maxsus kelishuv 
shartnomasi imzoladi, unda 1973-1977 yillar mobaynida ikkala tomon ham sanoat 
tovarlari bo'yicha barcha tariflarni bekor qildi. Tarifni asta-sekin kamaytiradigan 
boshqa tovarlar baliq, qishloq xo'jaligi mahsuloti va sharob edi. Norvegiya 
saylovchilari 1994 yilda referendumda YeIga a'zolikni rad etishlariga qaramay, 
Norvegiya Yevropa Iqtisodiy Hamjamiyati (EEA) a'zosi sifatida Yevropa Ittifoqi 
bilan erkin savdo bitimini saqlab qoldi. 
3.6.10. Transport
Norvegiyaning yarim orol bo‘ylab cho'zinchoq shakli va uning ko'pgina 
tog'lari, kamroq aholisi va jiddiy iqlimi mamlakat transport xizmatlariga alohida 
talablar qo'yadi. Faqat Osloda mintaqaning jamoat transporti vositalarini tejash 
uchun yetarli trafik zichligi mavjud. Katta kemalar qirg'oq bo'yidagi ko'plab 
portlarni bog'laydi. Norvegiyaning eng yirik va eng band portlari Bergen, Oslo, 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 392 - 
Stavanger, Kristiansund va Trondxeymda joylashgan. Norvegiyalik kema egalari 
dunyodagi eng katta hamkorlardan biri bo'lib, dunyo miqyosidagi umumiy yuk 
hajmining o'ndan bir qismini tashkil etmoqda. Filo tashkil etadigan taxminan 1400 
ta kemadan Norvegiya bayrog'i ostidagi uchdan ikki qismi dunyo suvlarida 
harakatda. Yuk tashish Norvegiyaning xorijiy valyutadagi daromadlarining 
yarmidan ko'pini tashkil qiladi. Norvegiyadagi ko'pchilik mamlakatlarda muntazam 
ravishda quruqlikdagi transport xizmatlari juda qimmatga tushadi va hukumat ularni 
tashkil qilish hamda faoliyatiga subsidiya berish orqali rivojlantirgan. Avtobus 
tashish jamoat transportida muhim rol o'ynaydi. Ko'plab o'nlab parom yo'li bilan 
ta'minlangan transport tarmoqlari deyarli doimiy tarzda band
238
.
Mamlakatdagi xususiy avtomobillar soni jadal sur'atlarda o'sib, katta 
shaharlarda avtoulov muammolari va tirbandliklarni yuzaga keltirmoqda. Jamoat 
yo'llarining qariyb uchdan ikki qismi qattiq ko'rinishga ega. Qo'shimcha yo'llar 
uchun talab va ko'plab tor yo'llarda keng qamrovli rekonstruksiya qilingan. Leydrel-
Aurland tuneli (24,5 km) 2000 yilda ochilgan, dunyoning eng uzun yo'l tunnelidan 
biriga aylandi. Oslo va Bergenni bog'laydigan yo‘nalish bo'ylab joylashgan bu ikki 
shahar o'rtasida qish oylarida o'tkazilmaydigan tog' magistral yo'llari o'rniga 
ishonchli transport aloqasini ta'minlaydi. 
Yo‘llarning yarmidan ko'pi elektrlashtirilgan keng tarqalgan temir yo'l tizimi 
Norvegiya davlat temir yo'llari (Norges Statsbaner) tomonidan boshqariladi. 
Vestlandet hech qachon Shvetsariya-Shimoliy yo'nalishli temiryo'l yo'nalishlariga 
ega bo'lmagan. Oslo va Trondxeymni bog'laydigan yo'nalish bo'yicha Stavanger va 
Bergendan Osloga, Andalsnesdan Dombasgacha bo'lgan yo'nalishlarda zamonaviy 
avtomagistrallar qurilgan. Bodo'dan Trondxeymgacha bo'lgan aloqa 1962 yilda 
tugatilgan. Shimoldan shimolgacha yagona temir yo'l Shvetsiya temir yo'l tizimini 
Narvikga uzaytirish bo'lib, asosan, eksport uchun temir rudalar tashiladi. Oslodan. 
Shvetsiya temir yo'llari bilan uchta boshqa yo'nalishlardan biri Trondxeym va 
Norvegiyani Shvetsiya va Daniya temir yo'llari orqali bog'laydi. Norvegiya Arktika 
238
 
https://www.britannica.com/search?query=norway+transport+system 

---