Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 913 - 
Gulli shahrida topilgan oltin, shu jumladan, turli xil minerallarni qazish ishlarini 
boshladi. Bu kon-maydonlari ochilgan joylarda yashash uchun turar-joylar 
kengaytirildi.1880-yillarda Dunedin mamlakatdagi eng boy shahar bo'lib, asosan, 
oltin shov-shuvlari hisobiga sekinlikbilan rivojlana boshlanadi
597
. 
Ko'p yillar davomida Yangi Zelandiya iqtisodiyoti go'sht va sut kabi qishloq 
xo'jaligi mahsulotlariga ixtisoslashgan edi. Ushbu mahsulotlar Yangi Zelandiyadagi 
dastlabki va eng qimmatbaho eksport manbaiga aylandi. Bu esa, iqtisodiyotning 
1850 yildan 1970 yillarga qadar muvaffaqiyatga erishishiga asos bo'ldi. Misol 
uchun, 1920 yildan 1930 yillarga qadar sut eksporti kvotasi odatda Yangi 
Zelandiyaning umumiy eksportining 35 foizini va bir necha yillar ichida qariyb 45 
foizni tashkil qildi. 1951 yilda Yangi Zelandiya qo‘ychilikda namoyon bo'lgan 
ushbu asosiy mahsulotlarga bo'lgan talab yuqoriligi sababli, 70 yil davomida 
dunyodagi eng yuqori jun eksport qiluvchi standartlardan biriga erishdi. 
Bu farovonlik 1955 yilgacha davom etdi va u yerda Angliya Yangi Zelandiya 
eksportining narxini kafolatlashni to'xtatdi. O'shandan beri, Yangi Zelandiya qabul 
qilingan ochiq bozor erkinligini ta'minlandi. Natijada, 1950-1960 yillar davomida 
mamlakatning turmush darajasining o'sishi eksport sektori mamlakatning o'sib 
borayotgan iste'mol ehtiyojlarini qondirish uchun talab qilinadigan import 
qilinadigan tovarlar darajasiga endi pul to'lay olmasligi sababli siljiy boshladi. 
1960-yillarda ushbu an'anaviy eksport bahosi pasayib ketdi va 1973 yilda 
Yangi Zelandiya Yevropa Iqtisodiy Hamjamiyatiga a'zo bo'lganida Buyuk Britaniya 
bilan imtiyozli savdo pozitsiyasini yo'qotdi. Natijada, 1970-1990 yillarda aholi jon 
boshiga to'g'ri keladigan Yangi Zelandiya yalpi ichki mahsuloti sotib olish quvvati 
uchun tuzatilgan bo'lib, OECD o'rtacha ko'rsatkichining 115% dan 80%ni tashkil 
qildi. 
20-asrning o'rtalariga kelib, fermer xo'jaliklar Yangi Zelandiya eksportining 
90% dan ortiqini tashkil qildi hamda bularning 65 foizi 1950-yillarda Buyuk 
Britaniyaga yo‘naltirilfab edi. Kafolatlangan narxlar bilan xavfsiz bozorga ega 
bo'lish, shuningdek, Yangi Zelandiyaga boshqa davlatlardan import qilinadigan 
597
 
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nz.html
 

---