Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 110 - 
iqtisodiyotining 10 orinida turadigan mamlakat
38
. Ushbu reyting kompaniya 
tomonidan mamlakatning 2023 yilga borib YaIM hajmi 2,434 mlrd. AQSh dollari 
bashorat qilinmoqda
39
. Kanada 
1995 yil 1 yanvarda Butunjahon Savdo Tashkilotiga 
a‘zo bo‘lgan
40
. 
Kanadaning rivojlanish modeli bozor mexanizmlari va yuksak texnologiyaga 
asoslangan aralash iqtisodiyotdir. Kanada hayot darajasi va turmush tarzi juda 
yuqori bo'lgan dunyodagi eng boy mamlakatlardan biridir. Boshqa rivojlangan 
davlatlar kabi, mamlakat iqtisodiyoti ham xizmat ko'rsatish sohasiga ega bo‘lib 
YaIMning aksariyat qismini shakllantirib umumiy ish kuchining to'rtdan uch 
qismini tashkil etadi. Kanada 2016 yilda umumiy qiymati 33,2 trln. AQSh dollariga 
baholangan tabiiy resurslarning to'rtinchi eng yuqori zahira ko'rsatkichga ega. U 
dunyodagi uchinchi yirik tasdiqlangan neft zaxiralariga ega bo‘lib, to'rtinchi yirik 
eksportchisi sanaladi. Bundan tashqari, u tabiiy gazning to'rtinchi yirik eksportchisi 
hamdir. Kanada juda boy tabiiy resurslari tufayli "energiya super kuch" dasturiga 
amal qiladi. 
2.3.2. Iqtisodiy rivojlanish tarixi
Kanadaning geografik jihatdan juda qulay va keng ko‘lamda joylashuvi 
mamlakat tabiiy resurslar zahiralarini boyitib boorish, qazib olish, qayta ishlash va 
eksport qilishga strategic jihatdan bog'liq. U shimoliy muz Okeani (Arktika) hamda 
Tinch va Atlantika, shuningdek Alyaska hududlarifa joylashgan bo‘lib, shimoliy 
qutbining aksariyat suvliklari bilan chegaradosh desak mubolag‘a bo‘lmaydi. XX 
asr mobaynida Kanada ishlab chiqarish sanoati va xizmatlar sektori tobora rivojlana 
boshladi. 20-asrning oxiriga kelib, qishloq xo'jaligi va tog‘-kon metallurgiya 
mamlakat ish kuchining 5 foizidan kamrog'ini tashkil etgan bo‘lsa, sanoat ishlab 
chiqarish esa beshdan bir qismini tashkil etdi. Transport, savdo, moliya va boshqa 
faoliyatni o'z ichiga olgan xizmatlar sohasi umumiy ish kuchining beshdan ikki 
qismni tashkil etdi. Ko'p yillar davomida Kanada o'z ishlab chiqarish tarmoqlarini 
38
 http://www.imf.org/external/datamapper/ngdpdpc@weo/oemdc/advec/weoworld/can 
39
 http://statisticstimes.com/economy/countries-by-projected-gdp.php 
40
 https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm#collapseC

---