Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 504 - 
balansi tashkil etdi. Savdo tanqisligi ayniqsa 2000 yillar boshida ayniqsa Rossiya 
bilan jiddiy tovarlar bozori keskin qisqargan vaqtga to‘g‘ri keldi. 
2006 yilning birinchi yarim yilligida Bolgariya 2,3 milliard AQSh dollari 
miqdoridagi joriy kamomadga ega bo'lib, 2005 yilning shu davriga nisbatan 1,4 
milliard AQSh dollarini tashkil etdi. Uning savdo balansi 2,78 milliard AQSH 
dollarini, to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar esa 1,8 milliard AQSh dollarini 
tashkil etdi. Moliyaviy hisob balansi esa 2,29 milliard dollarni tashkil etdi. 2006 
yilning o'rtalarida to'lovlarning umumiy balansi 883 mln. AQSh dollarini tashkil 
etdi. Bu esa 2015 yilning shu davriga nisbatan 755 mln. AQSh dollariga tengdir. 
Bolgariyaning yirik tashqi qarzi postkommunistik davrda iqtisodiy tanglik keltirib 
chiqardi. 2005 yil oxirida Bolgariya tashqi qarz qiymati 15,2 milliard AQSh 
dollarini tashkil etib bu qiymat 2002 yil va undan oldingi yillarga nisbatan yalpi 
ichki 
mahsulotiga 
salbiy 
ta‘sirini 
ko‘rsatdi. 
Hukumat 
iqtisodiyotni 
markazlashtirilgan rejali iqtisodiyotdan yanada liberal bozorga yo'naltirilgan 
iqtisodga aylantirish uchun
1990-yillarda sezilarli tarkibiy iqtisodiy islohotlarni amalga oshirdi. Ushbu 
islohotlar davlat korxonalarini xususiylashtirish, savdo-sotiqni liberallashtirish va 
soliq 
tizimini 
mustahkamlashdan 
iborat 
bo'lib, 
dastlab 
ayrim 
iqtisodiy 
qiyinchiliklarni keltirib chiqardi. Keyinchalik sarmoyalarni jalb qilish, o'sish 
sur'atlarini oshirish va turmush sharoitini bosqichma-bosqich yaxshilashga yordam 
berdi. Yevropa Ittifoqi mamlakatlarining Bolgariya eksporti rivojlanishi evaziga 
jamg'armalarining 3% dan ko'proq o'sishni ta'minladi. So'nggi yillarda ichki 
energiya talabining pastligi hamda xalqaro energiya narxlarining pastligi Bolgariya 
iqtisodiy o'sishi 4 foizga yaqinlashishiga olib keldi. 2017 yilda ijobiy tomonga 
o'zgargan iqtisodiyot inflyatsiya darajasini pasayishiga olib keldi. Bolgariyaning 
ehtiyotkorlikdagi davlat moliyaviy boshqaruvi 2016 yilda muvozanatli byudjetga va 
2017 
yilga 
mo'ljallangan 
byudjetni taqsimlashda samarali ko‘rsatkichlarni 
ta‘minladi. Kuchli ichki talab 2017 yilning birinchi va ikkinchi choragida va 2016 
yilning birinchi va ikkinchi choragida mos ravishda 3,9% va 4,2% darajasiga 
erishildi.

---