Yadro va uning tuzulishi. Hujayralar evolyutsiyasi

---

Yadro va uning tuzulishi.Hujayralar 
evolyutsiyasi
1)Bakteriyalarni prokariotlar guruhiga kirishini 
sabablarini (a) va eukariodlarga o’xshash 
sabablarini (b) ko’rsating. 1.yadrosining yo’qligi 
sababli 2.stoplazmaga ega 3. Stoplazmasida 
DNK mavjudligi sababli 4.plazmatik 
membranaga egaligi uchun 5.metoxondriyaga 
ega emasligi uchun 6.oqsil sentez 
rebosomalarida kechganligi uchun
A)a-1,3,6 b-2,4,5 B)a-2,4,6 b-1,3,5
C)a-1,3,5 b-2,4,6 D)a-2,4,5 b-1,3,6
2.Invaginatsiya gipotezasiga tegishli bo’lmagan 
ma’lumotlarni aniqlang ?a-mitoxondrya va xloro 
plastlar mustaqil kelib chiqishga ega b-
mitoxondriyalar aerob prokariotlardan kelib 
chiqqan deyiladi c-eukariot hujayra bitta 
hujayradan kelib chiqqan d-yadro va 
sitoplazmani plastik jaroyonlarini o’xshashligi 
f-mitoxondriya va yadro qo’sh membranaga ega 
bo’lishi g-mitoxondriya va xlora plastlarda DNK 
va RNK ning mavjudligi
A)a,g B)c,f C)b,f,g D)d,f
3)Golji majmuasiga xos bo’lgan xususiyatlarni 
aniqlang ? 1.1-marta muskul hujayralari topilgan 
2.1-marta nerv hujayralari topilgan 
3.hayvonlarda murakkab to’r shaklidabo’ladi 4. 
Hayvonlarda o’roqsimon yoki tayoqchasimon ay 
rim tanachalar shaklida bo’ladi 5.uning ichida 
oqsillar polisaxaridlar va yog’lar o’zgarishga 
uchrab ajralishga tayyor shira sifatda o’raladi 
6.uning faoliyati tufayli plazmatik membrana 
yangilanib turadi va o’sib boradi
A)2,3,6,5 B)1.4,5,6 C)1,3,6,5, D)4,2,5,6
4) Yadroga xos bo’lgan xususiyatlarni 
aniqlang?1.shakli va o’lchamli hujayraning 
shakli va o’lchamiga bog’liq 2.1 qavat 
membranaga ega 3.2qavat membranaga ega 
4.asosan hujayralarda bitta yadro bo’ladi 5. Jigar 
muskul suyak va ko’mik hujayralarda bir yadroli 
bo’ladi 6,entirfaza holatida yadro qobig’i yadro 
shirasi yadrocha va xromosomadan iborat 
bo’ladi 7.karioplazada xromatin va yadrochalar 
joylashadi A)2,5,6,4,1 B)1,3,4,6,7
C)1,4,5,6,7 D)2,4,5,6,7
5) Yadroning qobig’iga tegishli xususiyatlarni 
aniqlang ? 1.g’adir-budur bo’ladi 2.silliq bo’ladi 
3.rebosomalar bilan qoplangan 4.endoplazmatik 
to’r kanalchalari bilan tutashmagan 
5.karioplazma bilan sitoplazmani bog’lab turadi 
6. Karioplazma va sitopalmani ajratib turadi 
7.yadro strukturalarining normal funksiyasini 
ta’minlaydi 8.yadro qobig’i orqali moddalar 
almashinuvi passiv boradi A)8.2.4.5.3 
B)8,1,4,5,3 C)7,2,1,6,3 D)7,2,8,6,3
6) Xromosomaga xos bo’lgan xususiyatlarni 
aniqlang ?1,yadroning shaklan yadroga o’xshash 
qismi 2.yadroning shaklan yadrodan farq 
qiluvchi qismi 3.bo’yoqlar bilan bo’yalmaydigan 
yadroni muhim qismi 4.bo’yoqlar bilan 
bo’yaladigan yadroning muhim qismi 5.oqsil va 
RNK dan iborat 7.euxromatin qismi yaxshi 
bo’yalmaydi 8. Xromosomaning spirallashgan 
va zichlashgan qismi geteroxromatin deyiladi 9. 
Euxromatin genetik nuqtai nazardan nofaol 
10.geteroxromatin genetic nuqtai nazardan 
faolsiz A)1.3.5.6.9. B)2,4,6,8,10,
C)2,4,6,8,9,10 D)2,4,6,7,8,10
7)Suvarak,qalampir ,drozofila va zog’ora 
baliqda xromosomalar diploid sonini 
aniqlang?A)48,46,10,104 B)48,48,8,104 
C)48,104,8,104 D)46.46.8,104
8)Qaysi gipotezaga ko’ra eukariot hujayra 
genomining ayrim elementlari to’planish tufayli 
paydo bo’lgan ?A)simbioz B)invaginatsiya 
C)ko’p genomli taxmin D)panspermiya
9)Invaginasiya nima ? A) membranaga botib 
kirish B)yadro qobig’ining botib kirishi C) 
sitoplazmaga botib kirish D)moddalarning 
ko’chishi
10)Qaysi gipoteza bilan metoxondriya va 
xloraplastda DNK ,RNK mavjudligi ,ularning 
bo’linishi pirokariotlarga o’xshashligini 
isbotlasa bo’ladi A)simbioz B)invaginatsiya 
C)ko’p genomli taxmin D)panspermiya
11)sentromira xromosomani qaysi qismida 
joylashishiga qarab asosan necha xil tipdagi 
xromosomalar farq qilinadi va ular b)2c)3 
1.teng yelkali –metatsintrik 2.yaxshi 
bo’yalmaydigan qismlar-euxromatin 3.noteng 
yelkalik –submetatsintrik 4.siprallashgan qismi 
to’q bo’yaladigan-geteroxromatin 
5.tayoqchasimon-akrotsentrik 6.teng yelkali 
akrotsentrik 7.tayoqchasimon –metatsentrik
A)b-2,4, B)c-3,6,7 C)b-1,3,4 D)c-1,3,5
12) Vakuolaga xos bo’lgan xususiyatlarni 
aniqlang? 1.faqat o’simliklarda uchraydi 2.faqat 
eukariotlarda uchraydi 3,endoplazmatik to’rning
g’ovak membranalari hisobiga xosil bo’ladi 
4.golji majmuasida hosil bo’ladi 5.tarkibida 

---

organikmoddalar uchramaydi 6.tarkibida tuzlar 
uchramaydi 7.vakuola qobig’I hosil qiladigan 
osmatik bosim turgor holatni taminlaydi 
8.vakuola shirasi hosil qiladigan osmatik bosim 
turgor holatini taminlaydi A)1,3,6,7 B)1.3.5.6.8 
C)2.3.4.5.7 D)2,4,7
13)Eukariot hujayra evolyutsiyasining 
tushuntiruvchi simbiozi (a),invaginatsiya (b) va 
ko’p ginomli (c) gipotezalarni isbotlovchi dalilni 
aniqlang ?1.yadro shirasi sitoplazma tarkibiga 
o’xshashligi 2.mitoxondriya va yadroning ikki 
qavatli qobiq bilan o’ralgan 3 metoxondriya va 
xloraplastda RNK va DNK ning mavjudligi 
4.eukariot hujayralarda fagositoz va 
pinositozning amalga oshishi 5.xlorapalst va 
bakteriyalar bo’linishining o’xshashligi 6.yangi 
hujayra avvol mavjud bo’lgan hujayradan hosil 
bo’lishi 7.yadro va sitoplazmada sintez
jarayonlarini o’xshashligi 8.lizosomaning golji 
majmuasida hosil bo’lishi A)a-3 b-6 c-1
B) a-5 b-2 c-7 C)a-8 b-4 c-3 D)a-4 b-2 c-1,7
14) Qaysi gipoteza eukariot hujayra bitta 
hujayradan kelib chiqan deb tushuntiriladi ? 
A)simbioz B)invaginatsiya C)ko’p ginomli 
taxmin D)panspermiya
15)Xloraplast qanday shaklda bo’ladi A)teng 
yelkali ,noting yelkali ,tayoqchasimon B)teng 
yelkali ,noteng yelkali , har xil uzunlikdagi 
C)teng yelkali noting yelkali , vibrion
D) tayoqchasimon ,va teng yelkali
16) Ko’p yillik o’simlik va suv o’tlarida hujayra 
markazi yo’q shuning uchun bo’linish urug’lari 
…. da hosil bo’ladi ?A)hujayra markazi 
B)sitoskelet C) ferment markazi D)yadrocha
17)Simbioz (a) vako’p ginomli (b) gipotizalarga 
tegishli ma’lumotlarni aniqlang ?1.hujayra 
geomini ayrim qismlari hisobida hosil bo’ladi 
2.eukariot hujayra hujayra qobig’ini botib 
kirishi hisobiga hosil bo’ladi3.eukariot hujayra 
har xil prokariotlardan kelib chiqan 
4.mitoxondriya va xlroplastlarda DNK va RNK 
ning mavjudligi 5. Mitoxondriya va yadro qo’sh 
membronaga ega bo’lishi 6.mitoxondriya va 
xloraplastlar mustaqil kelib chiqishga ega
A)a-3,4, b-1, B)a-2,3 b-6
C)a-4,6 b-3 D)a-3,5 b-1
18 )Quyida berilgan hujayraning tarkibi 
tuzilmalariga xos xususiyatlar to’g’ri juftlangan 
javobni aniqlang ?1,hujayra membranasi 2,yadro 
3.mitoxondriya a-ikki qavatli fosfolipidlardan 
iborat b-ikki membronali qobiqqa ega c- 
karioplazmani o’z ichiga oladi d-juda ko’p 
oksidlovchi fermentlar mavjud e- halqasimon 
DNK ni o’z ichiga oladi f-hayvonlarda fagositoz 
va pinotsitozni amalga oshiradi
A)2-b,c -a,e 3-d,f B)1-a,c 2-b,e 3-b,d
C)3-a,f 2-b.c 1-d,e D)1-a,f 2-b,c 3-d,e
19) hujayraning qaysi qismlarida ferment 
uchraydi ?a-yadro b-mitoxondriya c-
xloroplastlar d-ribosoma e-endoplazmatik to’r f-
golji j-plastid k- lizosoma h-vakuol
A)a,b,c,e B)a,b,c ,d,e,k,h C)a,b,k,e D)b,j,k,e
20) Lizosoma va vakuola nimadan paydo 
bo’lgan ?A)aerob prokariotlardan B) xo’jayin 
hujayra DNK si bilan bog’liq C)ribosoma D)
golji apparatidan va endoplazmatik to’rdan
21)Simbioz gipotizasiga ko’ra , quyidagi 
hujayra organoidlarining kelib chiqishi haqida 
qanday taxminlar mavjud ? 1.mitoxondriya 
2,xloraplast 3,yadro4. Endoplazmatik to’r 5. 
Lizosoma 6 golji majmuasi 7, vakuola a- 
xo’jayin hujayraning DNKsi bilan bog’liq b-
aerob prokariotlardan c-mustaqil kelib chiqishga 
ega prokariot hujayra sifatida paydo bo’lgan d- 
yadro membranalaridan e-endoplazmatik to’r va 
golji majmuasidan
A)1-c,d 2-c.d 3-b 4-d 5-e 6-d 7-e
B)1-a,d2-b,d 3-c 4-a 5-e 6-d 7-d
C) 1-b,d 2-c 3,a 4-d 5-e 6-d 7-e
D)1-b,c 2-c 3-a,4-d 5-e 6-d 7-e
22)Yadroga xos bo’lmagan xusu siyatlarni 
aniqlang ?1.bir qavatli membrana bilan o’ralgan 
2.ikki qavat membrana bilan o’ralgan 3. Odatda 
hujayrada bitta bo’ladi 4.2-3 ta bo’lishi mumkin 
5.odatda shakli ko’pincha dumoloq bo’ladi 
6.shakli hujayra shakliga o’xshash 
bo’ladi7.tashqi membranasida ribosomalar 
bo’ladi 8.ichki membranasiga ribosomalar 
yopishgan bo’ladi 9. Yadro membranasining
o’simtalari golji majmuasi bilan tutashib ketgan 
10. Yadro membranasining o’simtalari 
endoplazmatik to’r bilan tutashib ketgan
A) 1,5,8,9 B)2,3,4,6,8,9
C)2,3,4,6,7,10 D)2,3,4 ,5,6 ,7.8.10
23)Quyidagi rasmda nechta geterotrof
oziqlanuvchi eukariot keltirilgan ?

---

A)2ta B)3ta C) 4ta D)5ta
24) Quyidagi qaysi ta’rifda ko’p genomli 
taxminga mos dalil keltirilgan ?A)mitoxongriya 
va xloraplastlardan DNK va RNK mavjudligi
B)xloroplast,mitoxondriya ,yadro qo’sh 
membranali ekanligi C) yadro va 
sitoplazmaning plastic jarayonlari o’xshashligi
D)biomolekulalar yadro va sitoplazmada 
turlicha bo’lishi
25)Qaysi javobda birga yashash gipotezasiga 
ko’ra kelib chiqishi yadro membronasi bilan 
bilvosita bog’liq bo’lgan organoidga xos 
xususiyat berilgan ?A) 1-marta nerv hujayralari 
tarkibidan topgan B)tarkibida ribosoma tutadi C) 
hujayraning hayot faoliyati natijasida nobud 
bo’lgan hujayra qismlarini yo’qotishda ishtirok 
etadi D) uglerod sintezlaydi
26)Simbioz gipotezasiga ko’ra mitoxondriyalar 
qaysi organizmlardan kelib chiqqan deyiladi
A)aerob geterotroflardan B)anaerob 
eukariotlardan C)aerob prokariotlardan 
D)anaerob prokariotlardan
27)Endoplazmatik to’r uchun xos bo’lgan 
xususiyatlarni aniqlaning ?1. bir qavat 
membranaga ega bo’lishi 2.moddalarni sintezini
amalga oshirishi 3.qo’shni hujayralar bilan 
bog’langanligi 4.yarim avtonom organoid
5. Hamma hujayrada miqdori bir xilligi
6. Hujayraning ichki aylana tizimi hisoblanadi 
7.membranalariga fermentlar biriktirilganligi
8. Yadroning silliq membranasi bilan 
bo’g’langanligi 9.barcha eukariotlarda 
uchrashligi A)1,2,3,6,7,9 B)1,2,3,5,6,7,9 
C)2,3,4,5,6,7.8 D)1,3,4,6,8,9
28)Plastidalarga xos xususiyatni aniqlang ?1.bir-
biriga aylanib turadi 2.tarkibida RNK va DNK 
mavjud 3.tarkibida faqat DNK mavjud 
4.ko’payish oqsili kichik bo’lakchalarning o’zini 
o’zi yig’ish jarayonida amalga oshadi 5.ikkiga 
bo’linish yoyi bilan ko’payadi 6.anorganik 
moddalardan birlamchi uglevodlarni hosil qiladi 
7.kimyoviy reaksiyalar energiyasini hosil 
bo’layotgan organik birikmalarning kimyoviy 
energiyasiga aylantiradi 8.endoplazmatik
to’rning g’ovak membranalari hisobiga hosil 
bo’ladi 9.aerob prokariotlardan kelib chiqqan 
10.turlari bir-biridan rangi va vazifasiga ko’ra 
farq qiladi A)1,3,4,6,9 B)1,2,5,6,10 
C)2,4,7,8,10 D)3,5,6,9,10
29)Hujayraning doimiiy bo’lmagan tuzulishiga 
xos belgilarni ajrating?1)pigment kiradi,2)ular 
trofik(oziq),3)faqat interfaza holatidagi 
hujayralarda bo’ladi,4)qo’sh membranali,5)oziq 
moddalarni parchalaydi A)1,2,3,4,5B)1,2,3 
C)3,4,5 D)1,5,4
30)O’simliklarni mexanik ta’sirga nisbatan 
mustahkamligini ta’minlaydigan organoidga xos 
belgini ko’rsating?A)uning soni hujayraning 
funksional faolligiga bog’liq B)elenentlari yadro 
qobig’I va tashqi sitopilazmatik membrana bilan 
zich birikkan bo’ladi C)tarkibida turli-tuman 
organic moddalar va tuzlar uchraydi 
D)fermentlarga ega
31)Eukariot hujayraning kelib chiqishi haqidagi 
simbioz(a),invaginatsiya gipotezasi(b)ni 
ularning taxminlari biolan juftlang?1)har xil 
tipga mansub prokariot hujayralarning o’zaro 
ijobiy bog’lanishi tufayli eukariotlar paydo 
bo’lgan 2)mitoxondriya va xloroplastlar 
prokariot hujayrasifatida paydo bo’lgan 
3)mitoxondriya va xloroplastlar mutaqil kelib 
chiqishga ega 4)eukariot hujayra tashqi 
membranasining sitopilazmaga botib kirishi 
tufayli hosil bo’ladi 5)bu gipoteza eukariot 
hujayra bitta prokariot hujayradan kelib chiqqan 
deb tushuntiradi A)a-3,1 b-2,4,5 B)a-1,2,3 b-5,4 
C)a-4,15 b-2,3 D)a-2,1,4 b-5,3
32)Xromosomalar soni…A)turning tuzilish 
darajasiga bog’liq emas B)har doim ham 
organizmlarning qarindoshliogini ko’rsatmaydi 
C)turning rivojlanish darajasiga va 
qarindoshligiga bog’liq D)turning tuzulish 
darajasiga bog’liq emas va har doim ham 
organizmlarning qarindoshligini ko’rsatmaydi
33)Golji majmuasiga xos belgilarni 
ko’rsating?1.membranalari silliq 
tuzulgan,2.membranalari burmali tuzulgan 
3.uning faoliyati tufayliplazmatik membrana 
yangilanib turadi 4.ularning membranalararo 
bo’shig’ida DNK,RNK va ribosomalar bo’ladi 
5.uncha katta bo’lmagan yassi tanacha 
6.hujayraning hayot faoliyati natijasida nobud 
bo’lgan hujayra qismlarini yo’qotishda ishtirok 
etadi 7.ular endoplazmatik to’rning g’ovak 
membranalari hisobiga hosil bo’ladi 
8.sitoplazmaning doimiy bo’lmagan tuzillishi 
A)2,3 B)1,3 C)4,6 D)7,8
34) Qaysi organoidlarda oqsil va moylar ham 
topiladi?A)leykoplast B)xloroplast 
C)xromoplast D)xromatofor

---

35)Quydagi atamalarni ularga mos keluvchi 
ta’riflar bilan juftlang?1.turgor 2.plazmoliz 
3.deplazmoliz 4.buferlik a)vakuolaga suv kirib, 
hujayraning tarangligini saqlashi b)hujayra 
tarangligini yo’qotish c)tarangligi yo’qolgan 
hujayraning toza suvda o’z holatiga qaytishi 
d)hujayraning kuchsiz ishqoriy holatini saqlab 
turishi A)1-d,2-c,3h,4a B)1a,2b,3c,4d 
C)1b,2c,3d,4a D)1c,2d,3a,4b
36)Geterotrof oziqlanish xususiyatiga ega 
prokariot(a)va eukatiot(b)organizmlarni 
aniqlang?1.ossilatoriya 2.temir bakteriyalar 3.sil 
tayoqchasi 4.shumg’iya 5.rafleziya 6.kalima 
7.midiya 8.giatsin 9.parpi A)a-1,2 b-5,6,7
B)a-2,3 b-6,7,8 C)a-3 b-4,5,6 D)a-3 b-6,8,9
37)Oq zamburug’(a)va xantoriya 
parientina(b)faoliyati bilan bog’liq jarayonlarni 
aniqlang?1.yupqa tuproq qatlam hosil qiladi 
2.parazit hayot tarsi 3.transduksiya 4.saprofit 
organizm A)a-4 b-3B)a-3 b-4C)a-1 b-2D)a-4 b-1
38)Stroma(a),triplet naychalar(b) va gidrolitik 
fermentlar(c)hujayraning qaysi organoidlari 
uchun mos keladi?A)a-mitoxondriya,b-
sentriola,c-Golji apparati B)a-plastida,b-
sentriola,c-lizosoma C)a-xloroplast,b-Golji 
apparati,c-lizosoma D)a-yadro,b-
mitoxondriya,c-xromoplast
39)Shimpanzening epiteliy hujayrasida 
kechadigan mitoz jarayonining metafaza davrida 
jami xromosomalar soni(a),xromatidalar 
soni(b),hujayra markazi soni(c),sentriolalar 
soni(d)ni aniqlang?A)a-96,b-96,c-2,d-4
B)a-48,b-96,c-2,d-4 C)a-48,b-48,c-2,d-4
D)a-48,b-96,c-1,d-4
40)Bo’linayotgan hujayraning sentriolasidagi 
triplet bog’lamlar(a)va mikronaychalar(b)soni 
ko’rsating?A)a-9,b-27 B)a-18 b-54
C)a-36 b-108 D)a-9 b-54
41)To’g’ri ma’lumotlar soni 
nechta?1)prokariotlarda mitoz kuzatiladi 
2)hayvon hujayrasi glikokaliksdan iborat bo’lib, 
hujayrasida plastid va vakuolalar bo’ladi 
3)yadrocha yadroning mustaqil tuzilishi 
4)trofik(oziq),secretor,pigment,qoldiq kiritmalar 
farqlanadi 5)Plazmatik membrana yuksak 
pishiqlikka va elastlikka ega emas 
6)endoplazmatik to’r hujayraning umumiy ichki 
aylanma tizimi A)2ta B)3ta C)4ta D)5ta
42)O’simlik va bakteriya(a),o’simlik va 
hayvon(b)hamda hayvon va hayvon 
(c)simbiozlarini belgilang?1)o’simlik 2)tugunak 
bakteriya 3)infuzoriya 4)xlorella 5)jirafa A)a-1 
va 2, b- 1 va 5 ,c-3 va 5 B)a-1 va 4 ,b-1 va 5 c-3 
va 5 C)a-1 va 2,b-3 va 5, c-4 va 5 D)a-1 va 2, b-
3 va 4, c-3 va 5
43)Tashqi yadro membranasining o’simtalari 
qayer bilan tutashgan ?A) sitoplazma bilan
B) enddoplazmatik membrana bilan
C) sitoplazmatik membrana bilan
D) ribosoma bilan
44)Xromatiyinga mos keluvchi juftlarni tanlang 
? 1.bazi bo’yoqlar yordamida bo’yaladi 
2.xromosomaning spirallashgan qismi 
3.xromosomaning spirallashmagan qismi 4 
.RNK va oqsildan iborat 5.mikroskopda oson 
ko’rinadi 6.hujayra yadrosida joylashgan 
7.yadrochada sintezlanadi 8.nukleoproteindan 
iborat A) 2,4,5,7 B) 1,2,4,8
C) 1,3,6,8, D)2,5,6,8
45) Yadro va sitoplazmaning plastik 
jarayonlarini o’xshashligi bilan isbotlovchi 
gipoteza bu …. A)hujayra nazaryasi B) simbioz 
C) ko’p ginomli D) invaginatsiya
HAYOTIY JARAYONLARNING KIMYOVIY 
ASOSLARI
1)Lipidlar va ularning xos xususiyatlarni juftlab 
yozing?a)mum b)fosfolipid c)glikolipid 
d)lipoprotein;1)hayvonlar suvni yuqtirmaslik 
maqsadida foydalanadi 2)o’simliklar suvni 
yuqtirmaslik maqsadida foydalanadi 3)hujayra 
membranasi tarkibiga kiradi 4)membranalarning 
hosil bo’lishida muhim ahamiyatga ega 
5)transport va qurilish vazifasini bajaradi
A)a-1,3 b-4,2 c-3 d-5 B)a-1,2 b-3 c-4,3 d-5
C)a-1 b-3 c-3,4 d-5 D)a-1,2 b-4,3 c-3 d-5
2)Qaysi biopolymer qolgan boshqa 
biomolekulalarni hosil bo’lishida alohida 
ahamiyatga ega?A)oqsillar B)uglevodlar 
C)nuklein kislotya D)yog’lar
3)Hujayraning ichki muhiti 
buferligini(1)….,…,qondagi buferlik 
vazifasini(2)…,…bajaradi.
A)1-HNO
2
,K
+
;2-Na
+
,OH
-
B)1-Ca
2+
,2-Cl
-
,Ca
2+
C)1-H
2
PO
4
-
,HPO
4
2-
,2-H
2
CO
3
,HCO
3
-
D)1-HNO
2
,K
+
,2-H
2
CO
3
,HCO
3
-
4)Makroelementlarni ularni ahamiyati bilan 
juftlang.1)Ca 2)Mg 3)Fe 4)P 5)K 6)Na 7)Cl a-
hujayra membranalari orqali turli moddalarni 
o’tqazishni ta’minlaydi,b-suyak to’qimalarni 
hosil qilishda va ularni mustahkamligini 

---

ta’minlashda ishtirok etadi,c-qonning normal 
ivishini ta’minlaydi,d-kislorod tashishda ishtirok 
etadi,e-xlorofill tarkibiga kiradi,g-nerv 
hujayralarida hosil bo’ladigan qo’zg’alishlarni 
o’tqazishda ahamiyatli
A)1-b,c 2-e,3-d,4-b,5-a,g 6-a,g,7-a,g
B)1-b 2-e,c 3-d 4-b 5-g 6-a,g 7-a
C)1-b,c 2-e,d 3-a 4-b 5-a 6-g 7-a,g
D)1-a,c 2-e,c 3-b,d 4-b 5-a,b 6-e 7-a,g
5)Biopolimerlarni vazifasiga ko’ra juftlang.1-
polisaxaridlar,2-oqsillar,3-nuklein kislotalar.a-
tuzulmalar hosil qiluvchi,b-kattalizatorlik yoki 
tashish vazifasini bajaruvchi,c-axborot saqlovchi 
A)a-1,2 b-2,c-3 B)a-1,2,3 b-1,c-2,3
C)a-3,b-1,c-3 D)a-3,b-1,3,c-2
6)Mineral tuzlarning titik organizm uchun 
ahamiyati qanday?1-yashash muhiti,2-yaxshi 
erituvchi,3-moddalarni membrana orqali 
o’tishini ta’minlaydi,4-buferlikni ta’minlaydi,5-
hujayrani kuchsiz ishqoriy holatda ushlab 
turadi,6-hujayra harorati doimiyligini 
ta’minlaydi,7-pH qiymati doimiyligini 
ta’minlaydi,8-qo’zg’aluvchanlikni amalga 
oshiradi A)2,4,6,8 B)1,3,5,8 C)4,5,7,8 D)1,2,3,6
7)Qaysi javobda tirozin,tiamin,timin birikmalari 
qanday guruhlarga tegishli ekanligi mos 
ravishda ketma-ketlikda to’g’ri 
ko’rsatilgan?A)nukleotid,vitamin,aminokislota 
B)aminokislota,vitamin,azotli asos 
C)aminokislota,nukleotid,vitamin 
D)vitamin,aminokislota,azotli asos
8)Tirik organizmning harakat qilish xususiyati 
qaysi oqsillar ishtirokida sodir bo’ladi 
A)yumaloq B)tolasimon C)tolasimon 
D)xromoprotein
9)O’simlik hujayralarida uchraydigan murakkab 
lipidlarni aniqlang?A)kraxmal,glikolipid 
B)lipoprotein,nucleoprotein C)moy,fosfolid 
D)fosfolipid,glikolipid
10)Hujayraning ichki muhiti(a),hujayra 
tashqarisidagi suyuqlik(b)va qonda(c) buferlik 
vazifasini nimalar ta’minlaydi?1)H
2
PO
4
-
, 
2)HCO
3
-
,3)HPO
4
2-
,4)H
2
CO
3
,5)H
3
PO
4
,6)H
2
CO
3
-
A)a-1,4 b-2,5 c-3,6 B)a-1,3 b-2,4 c-5,6 
C)a-2,3 b-1,4 c-5,6 D)a-1,3 b-2,4 c-2,4
11)murakkab oqsillar qaysi belgisiga qarab 
guruhlarga bo’linadi?A)aminokislotalarning 
joylashishiga qarab B)yog’da erish xususiyatiga 
qarab C)suvda yoki boshqa eritmada erish 
xususiyatiga qarab D)oqsil bo’lmagan 
birikmalarning xarakteriga qarab
12)Qaysi modda barcha tirik organizmlarning 
tarkibida uchraydi va yadro hamda 
sitoplazmaning ajralmas qismi 
hisoblanadi?A)nukleoproteinlar B)globulin 
C)lipoprotein D)xromoprotein
13)Ikkilamchi(b),uchlamchi(c)oqsillarni 
belgilang A)b-mioglabin,c-kollagen B)b-
keratin,c-gemoglabin C)b-kollagen,c-mioglobin 
D)b-mioglabin,c-keratin
14)Qaysi javobda albumin(1), globulin(2), 
xromoprotein(3)oqsillarga mos ta’riflar 
berilgan.a-rangli murakkab oqsil b-rangli oddiy 
oqsil,c-toza distillangan suvda eriydigan oddiy 
oqsil,d-kuchsiz osh tuzi eritmasida eriydigan 
oddiy oqsil,e-oqsil va nuklein kislotalarning 
birikishidan hosil bo’lgan murakkab oqsil
A)1-b,2-c,3-d B)1-c,2-e,3-a
C)1-a,2-e,3-c D)1-c,2-d,3-a
15)Suvning tirik organizm uchun ahamiyati 
qanday yo’q?1)yashash muhiti,2)yaxshi 
erituvchi,3)moddalarni membrana orqali 
o’tishini ta’minlaydi,4)buferlikni 
ta’minlaydi,5)hujayrani kuchsiz ishqoriy holatda 
ushlab turadi,6)hujayra harorati doimiyligini 
ta’minlaydi,7)pH qiymati doimiyligini 
ta’minlaydi,8)qo’zg’aluvchanlikni amalga 
oshiradi A)2,4,6,8 B)1,3,5,8 C)4,5,7,8 D)1,2,3,6
16)Biopolimerlar nechta guruhga ajratiladi?
A)3 B)2 C)4 D)6
17)Osh tuzining kuchsiz eritmasida eriydigan 
oqsillar qanday ataladi va ularga nima misol 
bo’ladi?A)globulin tuxum oqsili B)albumin 
bug’doy no’xat oqsili C)albumin qon tarkibidagi 
oqsil D)globulin qon tarkibidagi oqsil
18)O’simlik(1)zamburug’(2)hujayralarining 
qobig’I hamda hashoratlarning tashqi 
skeleti(3)tarkibidagi polisaxaridlarni aniqlang.a-
xitin b-glikogen c-kraxmal,d-sellyuloza A)1-c,2-
b,3-a B)1-d,2-b,3-c C)1-c,2-d,3-a D)1-d,2-a,3-a
19)Lipidlarga xos bo’lmagan xususiyatlarni 
aniqlang?1)oddiy distillanga suvda 
eriydi,2)oddiy distillangan suvda 
erimayri,3)odatdagi haroratda qattiq 
bo’ladi,4)odatdagi haroratda suyuq 
bo’ladi,5)asosiy vazifasi qurulish va energiya 
manbayi,6)asosiy vazifasi energiya 
manbayi,7)kaloriyas karbonsuvlardan 1,5-2%ga 
ortiq,8)kaloriyasi karbon suvlardan 1,5-2 marta 
ortiq,9)1gr yog’ning parchalanishdan 39,8kj 

---

energiya hosil bo’ladi,10)1gr yog’ning 
parchalanishidan 9,3kkal energiya 
ajraladi,11)1gr yog’ning parchalanishidan 
38,9kj energiya hosil bo’ladi,12)hujayradagi 
miqdori 1-2-5%,13)hujayradagi miqdori 5-
15%,14)teri ostida toplangan yog’lar 
issiqlikni saqlash vazifasini bajaradi,15)teri 
ostida to’plangan yog’lar parchalanib suv 
hosil qiladi,16)zaxira sifatida 
o’simliklarning tugunagida ildiz poyasida 
to’planadi,17)zaxira sifatida o’simliklarning 
urug’ida to’planadi 18)lipidlarga 
steroidlar,organic kislota tuzlari jinsiy 
gormonlar kiradi 19)ularga jinsiy gormonlar 
suvda erimaydigan aldegidlar kiradi 
20)ularga vitaminlar va xolisterol kiradi 
A)1,5,7,9,12,16,19 
B)2,3,4,6,7,9,10,13,14,1517,18,19,20 
C)2,3,4,6,8,10,11,13,14,15,17,18,20 
D)1,5,7,11,12,14,16,19,20
20)ATF ga xos xususiyatlarni 
belgilang?1)kimyoviy tuzulishi jihatdan 
nukleotidlar tabkibiga kiradi,2)Uotson va 
Kriklar tomonidan kashif qilingan 3)o’zidan 
katta miqdordagi energiyani to’plash 
xususiyatiga ega,4)mitoxondriyada 
sintezlanadi,5)ribosomada 
sintezlanadi,6)organizmda kechadigan 
jarayonlarni energiya bilan taminlaydi
A)1,2,4,6 B)2,3,5,6 C)2,3,4,5, D)1,3,4,6,
21)Uglevodlarni nomlar bilan 
juftlang?1)glukoza,2)fruktoza,3)laktoza,4)xi
tin, 5)kraxmal 6)maltoza,7)selluloza a-don 
shakari,b-sut shakari,c-kaxta tolasi,d-
zamburug’larning hujayra qobig’I,e-uzum 
shakari,f-meva shakari
A)a-1,b-2,c-3,d-4,e-5,f-6
B)a-3,b-4,c-1,d-2,e-5,f-6
C)a-4,5 b-1,c-4,d-6,e-5
D)a-6,b-3,c-7,d-4,e-1,f-2
22)Ipak qurti ipagidagi(1)va katalizatorlik 
vazifasini bajaruvchi(2)oqsillarga xos 
belgilarni aniqlang?A)1-tolasimon,2-
albumin B)1-tolasimon,2-fibrillyar C)1-
tolasimon,2-tuxumsimon D)1-globulin,2-
albumin
23)Hujayradagi organic moddalar ichida 
miqdor va ahamiyat jihatdan birinchi o’rinda 
turadigan organik birikma qaysi guruhga 
kiradi
A)1-guruh B)2-guruh C)3-guruh D)AvaB
24)Mamlakatimiz olimlaridan kimlar 
hujayraning kimyoviy tarkibi ularda 
sodirbo’ladigan kimyoviy jarayonlarni 
o’rganishga katta hissa qo’shmoqdalar?
1-Yo,To’raqulov,2-N.Ahmedov,
3-A.Yunusov,4-I,Musaboyev,
5-B.Toshmuhammedov
A)1,2 B)3,4 C)2,4 D)1,5
25)DNK uchun xos xususiyatlarni 
belgilang?1)qo’sh zanjirli,2)bir zanjirli,
3)A doim T ga,G doim S gakompilimentar 
4)A doim U ga ,G doim S ga 
kompilimentar,5)A va T o’rtasida 2ta 
vodorod bog’,G va S o’rtasida doim 3 ta 
vodorod bo’glari bo’ladi,6)Uotson va Krik 
lar tomonidan kashif etilgan
A)1,3,5,6 B)2,4,5,6 C)1,3,4,5 D)2,3,4,5
26)Qaysi biopolimer hayvon hujayrasida
1-2%ni,ayrim hujayralarda 5%gacha 
miqdorda,ayrim o’simliklarda esa quruq 
massasining 95% qismini tashkilqiladi 
A)oqsil B)yog’ C)uglerod D)nulein kislota
27)Biopolimerlarni vazifasiga ko’ra juftlang 
1-polisaxaridlar 2-oqsillar 3-nuklien 
kislatalar a- tuzilmalar hosil qiluvchi b-
kattalizatorlik yoki tashish vazifasini 
bajaruvchi c- axborat saqlovchi
A)a-1,2 b-2, c-3 B)a-1,2,3 b-1,c-2,3
C)a-3 b-1 c-3 D)a-3 b-1 c-2
28) Hujayra membranasi tarkibiga kiruvchi 
va membrana hosil bo’lishida muhim 
ahamyatga ega bo’lgan murakkab lipidlarni 
aniqlang ? A)lipoprotein B) glikoprotein 
C)fosfolipid D)glikolipid
29) Agar o’quvchi bir kecha kunduzda 80 g 
yog’,460 g uglevod,110g oqsil iste’mol
qilsa shuncha miqdordagi oqsil, yog’, 
uglevodlarning parchalanishdan 
,biopolimerlardan(a), biomolekulallardan 
qancha kkal energiya ajralishini hisoblang 
?A)a-2337,b-3081 kkal B)a-1667.b-4580 

---

C)a-4555,b-2387 kkal D)a-1880 b-3210 kkal
30)Lipidlarga mansub bo’lmagan 
moddalarni aniqlang ?A)insulin B)jinsiy 
garmon C)xolesterol D)stroid
31)Monosaxaridlar (a), disaxaridlar (b)va 
polisaxaridlar (c) ni juftlang?1-sellyuloza 2- 
glukoza 3-fruktoza 4-riboza 5-dizoksiriboza 
6-maltoza 7-laktoza 8-kraxmal 9-saxaroza 
10-fruktoza 11-glikogen 12-galaktoza 13-
xitin A)a-1,2,4 b-3,5,12 c-6,7,9
B)a-2,3,4,5,10,12 b-6,7,9 c-1,8,11,13
C)a-1,3,5,13 b-2,4,10,`11 c-6,7,8
D)a-4,5,6,7,8 b-1,2,9,10 c-11,12,13
32)Nuklein kislotalar birinchi bo’lib qaysi 
olim kashf qilgan A)S. Vinogradskiy B)I. 
Mechnikov C)F. misher D)T.Shvann
33)Nuklein kislotalar qaysi belgisiga qarab 
to’rtaga ajraladi ?A) fosfad kislota
B) monosaxaridlar tuzilishi C) azod asoslari 
turi D)timin yoki urasil tutishi
34)Biopolimerlarning ikkinchi guruhiga
nimalar kiradin?A)tuzilmalar hosil qiluvchi 
biopolimerlar, ya’ni polisaxarid ayrim oqsil 
B)biologic funksiyalarni bajaruvchi 
biopolimerlar ya’ni oqsil C) axborat 
saqlovchi informasion polimerlar,ya’ni 
nuklein kislota D) energiya bilan
ta’minlovchi biopolimerlar ,ya’ni lipidlar
35) Qysi element bir qator fermentlarning 
tarkibida ,jinsiy gormonlarning faolligini 
oshiradi ? A)Fe B)Zn C)Co D)Mg
36) DNK tarkibiga kiruvchi guaninli 
nukleotid tarkibini aniqlang ?A)guanine –
dezoksiriboza –fosfat kislota qoldig’I
B)guanine-riboza –fosfat kislota qoldig’I
C)guanine-fosfat kislota qoldig’i –
dezoksiriboza D)guanine-dezoksiriboza -3ta 
fosfat kislota
37)Qaysi element fermentlar tarkibida 
uchraydi? A)Mg B) Ca C) Na D) K
38) Paxta tolasining necha foizini uglevod 
tashkil qiladi ?
A)35% B)50% C) 77% D)95%
39) Amilaza qanday modda ? 1,gormon 
2.ferment 3.so’lakshirasi tarkibida uchraydi 
4. Kraxmalni glikogenga aylantiradi
5.unayotgan maysalarda mavjud 
6.kraxmalni shakargacha parchalaydi 
A)1,3,5 B)2,4,5 C)2,3,6 D)1,4,6
40) Oqsil molekulasi qanday shakllarga ega 
bo’ladi ?A)spiralsimon bo’lib yaqin 
joylashgan B)oddiy vamurakkab C)zich 
globula shaklida bo’ladi D) yumoloq 
ipsimon
41)Glukozaning qanday miqdori necha %ni 
tashkil qiladi A)0,1-0,12% B)1-12%
C)0,317 % D)13-14 %
42)Aminakislota qanday bog’ orqali o’zaro 
birikadi A)peptid B) vodorod
C)disufid D)ion
43)Polisaxaridlarni toping?
A)glyukoza ,fruktoza ,riboza,dezoksiriboza
B)saxaroza ,maltoza ,laktoza
C)kraxmal ,sellyuloza,xitin,glikogen
D)riboza,dezoksiriboza,sellyuloza
44)Glukozaga (a)va glikogenga (b) xos 
xususiyatlar to’g’ri juftlab ko’rsatilgan 
javobni toping ?
1-tarkibida oltita C atomi bor
2-monomerlar tashkil topgan 3-polisaxarid
4-t-RNK monomeri 5-sellyulozaning 
monomeri 6-jigarda to’planadi 7-energiya 
manbayi 8-ATFtarkibiga kiradi
A)a-2,5,6 b-1,3,7,8
B)a-3,5,7,8 b-1,2,4
C)a-1,5,7 b-2,3,6
D) a-1,5,6,7 b-2,4,8
45) Katalizatorlik yoki transport vazifasini 
bajaruvchi biopolimerlarni belgilang A) 
oqsillar B) po
lisaxaridlar C)lipidlar D) nuklein 
kislota

---