Yardım və məğfirət diləyirik. Nəfslərimizin şərindən və pis əməllərimizdən Allaha sığınırıq

---

İ

İ

M

M

A

A

M

M

 

 

N

N

Ə

Ə

V

V

Ə

Ə

V

V

İ

İ

 

 

4

4

0

0

 

 

 

 

H

H

Ə

Ə

D

D

İ

İ

S

S

 

 

 

ﻦﯿﻌﺑرﻷ

ْ ِ َ ْ َ   

 ﺔﯾوﻮﻨﻟا

ﱠ ِ َ ﱠ  

 

 

 

TƏRCÜMƏ EDƏN 

K. HÜSEYN 

---

 

3 

ÖN SÖZ 

XUTBƏTUL-HACƏ 

Həmd  ancaq  Allahadır,  Ona  həmd  edir,  Ondan 

yardım  və  məğfirət  diləyirik.  Nəfslərimizin  şərindən 

və  pis  əməllərimizdən  Allaha  sığınırıq.  Allah  kimi 

hidayətə yönəltmişsə, onu heç kəs azdıra bilməz, kimi 

də  azdırmışsa,  heç  kəs  onu  hidayətə  yönəldə  bilməz. 

Mən  şəhadət  edirəm  ki,  Allahdan  başqa  ilah  yoxdur. 

O,  təkdir,  şəriki  də  yoxdur  və  şəhadət  edirəm  ki, 

Məhəmməd onun qulu və elçisidir. 

«Ey  iman  gətirənlər!  Allahdan  lazımınca  qorxun. 

Yalnız müsəlman olduğunuz halda ölün».

 (Ali-İmran 

102). 

«Ey  insanlar!  Sizi  tək  bir  şəxsdən  (Adəmdən)  xəlq 

edən,  ondan  zövcəsini  (Həvvanı)  yaradan  və 

onlardan  da  bir  çox  kişi  və  qadınlar  törədən 

Rəbbinizdən 

qorxun. 

(Adı 

ilə) 

bir-birinizdən 

(cürbəcür  şeylər)  istədiyiniz  Allahdan,  həmçinin 

qohumluq  əlaqələrini  kəsməkdən  qorxun.  Şübhəsiz 

ki, Allah sizin üzərinizdə nəzarətçidir». (ən-Nisa 1). 

«Ey iman gətirənlər! Allahdan qorxun və doğru söz 

söyləyin! (Əgər belə etsəniz) Allah əməllərinizi islah 

edər  və  günahlarınızı  bağışlayar.  Hər  kəs  Allaha  və 

Peyğəmbərinə itaət etsə, böyük bir səadətə 

(Cənnətə) 

nail olar». (əl-Əhzab 70-71)

1

. 

                                                        

1

  XUTBƏTUL-HACƏ  -  adı  ilə  məşhur  olan  bu  duanı,  cümə  və  s. 

xütbələrdə  Peyğəmbər  -  səllallahu  aleyhi  və  səlləm  -  oxumuşdur. 

Səhabələrinə  də  bunu  əmr  etmiş  və  özü də onları  öyrətmişdir. Hədisin ilk 

---

 

4 

Şübhəsiz  ki,  sözlərin  ən  doğrusu  Allahın  kəlamı, 

yolların ən xeyirlisi Muhəmməd - səllallahu aleyhi və 

səlləm  -

 

in  yoludur.  Əməllərin  ən  pisi  sonradan 

uydurulanlardır.  Sonradan  uydurulub  dinə  salınan  hər 

bir əməl (iş) bir bidətdir, hər bir bidət isə bir zəlalətdir 

(sapmaqdır), hər bir zəlalət isə oddadır

2

. 

                                                                                             

hissəini  bizə:  –  Əhməd  1/392-393,432,  Əbu  Davud  2188,  Tirmizi  1105, 

Nəsəi 3/104-105, 6/69 və  «Əməlul Yəum vəl Leyl» 488, İbn Məcə 1892, 

Darimi  2202,  Tayalisi  «əl-Musnəd»  1557,  AbdurRazzaq  «əl-Musənnəf» 

10449, Bəzzar «əl-Musnəd» - Kəşful Əstar 1/314, Əbu Yəla «əl-Musnəd» 

5233-5234,5257, Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 1-3, Təbərani «Məcmuul 

Kəbir» 10/10079-10080, Həkim «əl-Mustədrək» 2744, Beyhəqi «Sünnənul 

Kubra» 3/214-215, Bəğavi «Şərhus Sunnə» 2268 İbn Məsud - radıyallahu 

anhu  –  yolu  ilə,  Müslim  «Şərhu  Nəvəvi»  6/156-158,  Əhməd  1/302,350, 

Nəsəi  6/89-90,  İbn  Məcə  1893  və  Tahavi  «Şərhul  Müşkilil  Asar»  4  İbn 

Abbas  -  radıyallahu  anhu  –  yolu  ilə,  Tahavi  «Şərhul  Müşkilil  Asar»  5, 

Beyhəqi  «Sünnənul  Kubra»  3/215  Nubeyt  b.  Şərit  -  radıyallahu  anhu  – 

yolu  ilə,  Əbu  Yəla  «əl-Musnəd»  7221,  Nəsəi  «Sünnənul  kubra»  bax: 

«Tuhfetul Əşraf» 6/472 № 9148 Əbu Musa əl-Əşari - radıyallahu anhu – 

yolu ilə. 

2

  Hədisin  ikinci  hissəsini  –  Müslim  «Şərhu  Nəvəvi»  6/153-156,  Əhməd 

3/319,371,  Nəsəi  3/188-189,  Beyhəqi  «Sünnənul  Kubra»  3/214  Cabir  b. 

Abdullah  -  radıyallahu  anhu –  yolu  ilə.  Bu  ləfz  Nəsainin  ləfzidir.  Hədisi 

Əhməd 3/371 və Müslim: «Sözlərin ən doğrusu» ləfzi yerinə: «Sözlərin ən 

xeyirlisi» ləfziylə rəvayət edilmişdir. İmam Əhmədin  digər rəvayətlərində 

isə  3/319:  «Sözlərin  ən  gözəli»  şəkilindədir.  Müslim:  «Sonradan 

uydurulub  dinə  salınan  hər  bir  əməl  (iş)  bidətdir»  ləfzi  yerinə:  «Hər  bir 

bidət  bir  zəlalətdir  (sapıqlıqdır)»  ləfziylə  ravayət  etmişdir.  Hədisin 

sonunda olan: «Hər bir zəlalət isə oddadır» ləfzini zikr etməmişdir. Bu beş 

səhabədən  başqa  hədsi:  Aişə  -  radıyallahu  anhə  –,  Səhl  b.  Sad  - 

radıyallahu  anhu  –  mərfu  olaraq.  Hədis  səhihdir.  Muhəddis  Muhəmməd 

Nəsrəddin əl-Albani – rahmətullahi aleyhi – hədisin bütün rəvayətlərini bir 

yerə  toplayaraq  «Xutbətul  Həcə»  isimli  bir  kitab  yazmışdır.  İstəyənlər  bu 

kitaba baxa bilərlər. Ayrıca bax: əl-Albani «Muxtəsər Səhih Müslim» 409, 

«Mişkətul məsabih» 3149,5860.  

---

 

5