Yassi jilvirlash stanoklari

9.3. Pardozlash ishlari uchun stanoklar 
Abraziv yordamida pardozlab ishlov berish usullari ikki guruhga bo'linadi. 
1. Erkin abraziv donachalar yordamida ishlov berish; bunga pritirka qilish, polirovka 
qilish, gidroabraziv, vibroabraziv, magnitoabraziv va ultratovush vositasida ishlov 
berishlar kiradi. 
2. Bog’langan abraziv donachalari bo'lgan asbob yordamida ishlov berish; bunga 
xoninglash, superfinishlash, brusoklar bilan pritirka qilish usullari kiradi. 
Bunday ishlov berishda oldingi ishlovlardan qolgan g’adir-bu-durliklarning juda 
mayda nisbatan balandroq qismlari yo'qotiladi. Bun-day ishlov berishga mo'ljallangan 
stanoklardan kengroq tarqalganlari xoninglash, pritirka qilish va superfinishlash 
stanoklaridir. 
Xoninglash stanoklari bir va ko'p shpindelli, vertikal va gorizontal shpindelli bo'ladi. 
Xoninglashdan maqsad yuzalar shaklining noaniqliklari—konuslik, ovalsimon bo'lish, 
g’adir-budurlikni kamayti-rish va ishlov berish aniqligini 6-kvalitetga yetkazishni 
ta'minlashdir. Bu operatsiya maxsus asbob—xon (xon kallagi) yordamida bajarilib, u 
9.13-rasm. Doiraviy stolli jilvirlash 
stanogi. 

---

mayda abraziv donachalariga ega bo'lgan brusoklardan yig’ilgan bo'ladi. Xon kallagi bir 
vaqtning o'zida qo’zg’almas zagotovkaning teshigi bo'ylab aylanma va ilgarilama-qaytar 
harakatlarni bajaradi. 
3821 modelli bir shpindelli vertikal xoninglash yarim avtomati (16.14-rasm) 
diametri 012-50 mm va uzunligi 130 mmgacha bo'lgan silindrik teshiklarga ishlov berish 
uchun mo'ljallangan. Ishlov o'tadigan detallarning materiallari toblangan va toblanmagan 
po'lat, cho'yan va boshqalar bo'lishi mumkin. 
Stanokda ishlov berish asosan olmosli brusoklar bilan olib bo-riladi. Stanokning 
mexanizmlari bir vaqtning o'zida xonning ilgaiils maqaytar va aylanma harakatlarini va 
brusoklarning radial surilishini ta'minlaydi. Shpindel babkasining gidroyuritmadan 
olingan ilgarila-ma-qaytar harakati tezligi chegarasi 0...16 mg’min, brusoklarning 
shpindelning har ikki yurishiga mos keladigan radial surilishi chegarasi 0...0,065 
mmg’i.m.y. Shpindel elektr dvigateldan tezliklar qutisi orqali harakat olib, rtshp= 400; 
560; 800 aylg’min ga ega. 
Xonni belgilangan o'lchamga sozlash buriluvchan stol (2)ga moslamada o'rnatilgan 
etalon detal bo'yicha bajariladi. 
Moylash-sovitish suyuqligi sifatida emulsiya yoki kerosin ishlatila-di. Xoninglash 
stanoklarining boshqa modellari: 383, ОФ-38. 
Pritirka (dovodka) qilish stanoklari yassi va silindrik yuzalarga mayda donali 
abrazivlar bilan nafis ishlov berish maqsadida qo'llaniladi. Dovodka qilishda pritir deb 
ataluvchi cho'yandan, mis, jez, bronza, oyna va boshqa shunga o'xshash materiallardan 
tayyorlangan asbob olinib, unga dovodka pastalari surtiladi. Dovodka pastasi pasta yoki 
suspen-ziya (mayda donali abraziv yoki olmos kukunining moydagi aralash-masi) 
ko'rinishida bo'ladi. 
Pritirlarning shakli, joylashuvi va harakati ishlov beriladigan detaining shakli va 
konstruksiyasiga hamda stanokning to`zilishiga bog’liq. 

---

Pritirlar (9.15-rasm) 0
1
o'qi atrolida qarama qarshi yo`nalishga har xil v