Yazıçı Anar haqqında payız düşüncələri (Cəmil Həsənli) Moskvada Anarın 70 illiyində çıxışından
BAKININ KÜÇƏ, PARK, PROSPEKT VƏ S
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
BAKININ KÜÇƏ, PARK, PROSPEKT VƏ S.
TOPONİMİKASINA AİD BƏZİ TƏKLİFLƏR Bakımızda toponimika problemləriylə əlaqədar olaraq ümumi konsepsiyaya böyük ehtiyac var.Bu konsepsiya müəyyən əsaslar üzərində qurulmalıdır.Bununla bağlı bəzi konkret təkliflərimi nəzərinizə çatdırıram. Bakıya xas olan köhnə adların müəyyən qismi bu ya digər şəkildə saxlanmalıdır.Məsələn,İçərişəhər,Dağlı məhəlləsi, Çəmbərəkənd, Bayıl, Səbayıl, Bibiheybət, Patamdar, Lökbatan, Dərnəgül, Biləcəri, Sulutəpə, Binədi, Keşlə, Yasamal, Alatava,Sallaqxana,Şıx, Əhmədli, Qara şəhər və s. «Zərgər palan» tipli spesifik adları da saxlamaq lazımdır. «Dənizkənarı bulvar» ifadəsi rus dilindən hərfi tərcümə,kalka olduğu üçün bu bulvarı Sahil bulvarı ya Xəzər bulvarı adlandırmaq daha düzgün olar.Yüxarıda adlarını çəkdiyim köhnə Bakı toponimikasını əks etdirən yerlər müasir şəhərdə müxtəlif şəkillərdə istifadə oluna bilər: rayon,metro stansiyası, prospekt, küçə, park, bağ, dükan, kinoteatr,otel və bu kimi.Təzə bazar yaxınlığında Qarışıq mallar dükanının adı «Gələsən -görəsən»dir.Bu tariximizin şanlı bir səhifəsini yazmış «Gələsən- görəsən» qalasına təhqirdən başqa bir şey deyil. «Gələsən görəsən», «Əlincə», «Niyal», «Ərk», «Gülüstan» və başqa qalaların adları dükan adları kimi deyil, daha layiqli şəkildə məsələn metro stansiyası, park, mehmanxa, əzəmətli tikililər və xatirə kompleksləri şəklində əbədiləşdirilə bilər.Dükanlara gəldikdə isə,məsələn «Arşın mal alan», «Məşədi İbad» yaxud «Hacı Qara» dükan adları kimi daha münasibdir. Bakıda beş mərtəbli bina çoxdur, amma «Beşmərtəbə» deyəndə məhz bir bina nəzərdə tutulur.Bu binanın altında «Beşmərətbə» kafe-restoranı açmaq olardı.Rarklarımız «Dədə Qorqud», «Koroğlü», «Durnalar», «Novruz», «Aşıqlar» adları daşısa gözəl olmazmı?Geniş prospektlərimiz Atabəylər, Səfəvilər, Şirvanşahlar, Şah İsmayıl Xətayi adını daşıya bilər.Buynakski küçəsinə Şeyx Şamilin adı verilə bilər.Meydanlarımız Oğuz meydanı, Səlcuqlar meydanı, Qızılbaşlar meydanı, Çaldıran meydanı və s.kimi adlana bilər.Heç bir şey ifadə etməyən adı rəqəmlərlə bağlı mikrorayonlara məsələn Təbriz, Savalan,yaxud Borçalı, Qarayazı, Zəngəzur, Göycə, Dərbənd, Kərkük, İqdır sahələri kimi adlar vermək bu adları dükanlara 518
ya restoranlara verməkdən qat-qat mənalıdır.Məktəblərimiz məşhur müəllimlərin,maarif xadimlərinin,xəstəxanalar həkimlərin, kitabxanalar yaşıçıların, zavod, fabriklər mühəndislərin, neftçilərin,sənayə işçilərini adlarını daşısa daha məntiqli olar.Dağüstü deyil Şəhidlər dağı adlanacaq parkda Kirovun söküşlmüş heykəlinin yerində Bakının rəmzi olan üç məşəl yandırılsa şəhərə özgə bir yaraşıq verər. ANAR 12 aprel 1992
Milli Məclisin iclasında Anar Rzayev çıxışında maraqlı bir məsələyə toxundu:Nizaminin məqbərəsi böyük İpək yolunun üstündədir,orada turist təsisatı - otellər, restoranlar yarada bilərik və Nizamiyə,onun əsərlərinə aid detallarla zənginləşdirərik. Digər tərəfdən Şeyx Nizami dindar olduğuna görə həmin məqbərəni pir kimi qəbul etmək lazımdır. «Azərbaycan» qəzeti 17 mart 1999
«Kitabi Dədə Qorqud»un 1300 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi simpoziumda Anar türk xalqları üçün Dədə Qorqud Akademiyası qurulması və ortaq əlifba yaradılması təklifi ilə çıxış edib.Təklif iştirakçılar tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılandı və dəstəkləndi. «Zaman» qəzeti 8-10 aprel 2000 Milli Məclisin mədəniyyət məsələləri daimi komissiyasının sədri,yazıçı Anar gələn ilin dövlət büdcə layihəsi müzakirə olunarkən bir neçə təkliflə çıxış edib.O,ilk olaraq
519
təmsil etliyi Göyçay rayonunun əsas problemlərindən birini qabardıb.Onun sözlərinə görə,Göyçay çayının daşması rayona böyük ziyan vurur.Komissiya sədri deyib ki, çayın məcrasının vəziyyəti hər an ətrafdakı həyatyanı sahələr üçün təhlükə törədir.Anar məsələylə bağlı baş nazirin yanında olduğunu söyləyib.Baş nazir bildirib ki,büdcə layihəsində bənd çəkilməsi ilə bağlı məsələ nəzərdə tutulacaq. «İndi mən bilmirəm büdcə layihəsində buna nə qədər yer ayrılırıb.Bu çox vacib məsələdir.Qarşısı alınmasa,faciə ilə nəticələnə bilər.Bundan başqa Komissiya sədri daha üç təkliflə çıxış edib.Onun bildirdiyinə görə məktəblər latın qrafikasına keçsələr də yeni dərsliklər çap olunsa da,həmin əlifba ilə klassiklərin əsərlərinin dərc olunmasına ehtiyac var.Anar qeyd edib ki,hər il 10 klassikin əsərini çap etmək üçün elə də böyük vəsait lazım deyil.Və bunu büdcə layihəsində nəzərdə tutmaq mümkündür.Prezidentin və Milli Məclisin qayğısı sayəsində Yazıçılar Birliyinin mətbuat orqanları dövlət büdcəsindən maliyyələşdiyini bildirən Anar Birliyin nəzdində fəaliyyət göstərən Tərcümə Mərkəzinin də eyni qayğıya möhtac olduğunu söyləyib. Komissiya sədri Tərcümə Mərkəzinin çox vacib işlə məşğul olduğunu, ingilis, fransız, alman, fars,ərəb, dillərindən azərbaycancaya əsərlər çevirdiyini xatırladaraq büdcədən malliyələşmədiyi üçün mərkəşin böyük çətindliklərlə üzləşdiyini dilə gətirib.Anar sənət işçilərindən vergi tutulmasını 13 faizə endirilməsini təklif edib. Milli Məclisin işində iştirak edən baş nazirin müavini Abbas Abbasov Göyçay çayı ilə bağlı məsələnin 2001-ci ilin proqramında nəzərdə tutulacağını deyib.Maliyyə naziri Əvəz Ələkbərov isə Tərcümə Mərkəzi ilə bağlı məsələyə münasibət bildirərkən «araşdırarıq,görərik, imkan nədir» deyib. «524-ci qəzet» 25 oktyabr 2000
Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|