Yazıçının modern romanı musiqi ilə müşayiət olunan bədii nəsr əsərinin elektron



Yüklə 7,28 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə20/89
tarix05.05.2017
ölçüsü7,28 Mb.
#16790
növüYazı
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   89

Шипширин бал дадыр хошбяхтлик тажы

        Бязян бу хошбяхтлик зящярдян ажы! 

 

Сонралар ону бядии йарадыжылыьа, сонетляр йазмаьа даща чох сювг едян бир сябяб дя еля щя-



мин о дирибаш тажир вя чох щявясли актйор Улйам Шекспирдян ешитдийи бир-бириндян эюзял вя мяналы 

сонетляр олду. Шекспир граф Саутщемптонун севимли достларындан иди. Щятта юзцнцн йазмыш ол-

дуьу сонетляри дя онун кими эюзял ифа едя билмязди. 

Граф  Девер  йухудан  эюйярчин  сясиня  ойанды.  Пянжяря  ойуьунун  аьзына  гонмуш  дцмаь 

"почталйон"  гайытмышды  вя  гяфясдяки  эюйярчиня  сары  наращат  нязярлярля  бахыр  вя  астадан 

"гургулдайырды". Граф чарпайыда дабанларыны иряли дартыб эярняшяркян бу эюйярчин дейясян даща 

дюзя билмяди вя “пырылты” иля учуб гяфясин цстцня гонду. Онун айаьына йени бир мяктуб баьлан-

мышды.  Амма  бу  мяктубун  севинжи  ики  эюйярчинин  бир-бириня  гаршы  жан  атмасынын  доьурдуьу 

тяяссцратдан даща эцжлц олмады. Чох тясирли бир мянзяря йаранмышды; ики ашигин бири гяфясдя, о 

бири  ися  байырда  вурнухур,  бирликдя  олмаьа  чалышырды.  Ики  севэили  инсан арасында  "почталйонлуг" 

етмиш  бу  эюйярчин  санки  "гургулту"  салараг  юз  севэилисинин  пянжяряси  юнцндя  серенада  оху-

йурду. Бу анларда граф бу эюйярчинлярин щяр икисини щавайа учурдуб азад етмяк истяди. Амма о 

андажа  фикриндян  дашынды.  Чцнки  кимся  икисини  дя  тутуб  ганадларыны  йолажаг  вя  юз  йувасына 

басажагды. Буна эюря дя о галхыб гяфясин цстцня гонмуш эюйярчини тутду, айаьына баьланмыш 

мяктубу ачды, эюйярчини гохулады, сонра ону "севэилисинин" йанына - гяфяся салды. Ейни заманда 

ону  да  фикирляшди  ки,  байырдакы  ейванда  бу  гушлар  цчцн  бир  йува  дцзялтдирсин  вя  онлары  орайа 

кючцрдцб, гапысыны да ачыг гойсун. Амма инди дя Жцлйеттадан эялян мяктубу охумаг истяйи 

даща эцжлц олду. Мяктуб чох гыса иди.  

Язизим Еду, 66-жы сонети алдым. Сян дащисян! Ики эцн сонра Лондонда олажаьам. Сянин дя 



чох хошладыьын актйор Жемс Бербесин "Йер кцряси" адлы йени театр бинасынын ачылышы олажаг. Сяни 

дя орада эюрмяк истярдим. Темза чайында гайыгла гоша эязинти нежя фикирдир? Бизимкилярин башы 

мяним цчцн нювбяти адахлы ахтарышы иля гарышыг олажаг. Юпцрям вя юзцмцн ябяди адахлымдан 

эерсяк юпцшляр эюзляйирям. 

 Сянин Жцлийан". 

Санки бу сюзляри Жцлйетта исти няфяси иля онун гулаьына пычылдайырды. Бу щярарят графын бцтцн 

вцжудуну тялатцмя эятрирди. О хяйаллара гапылмаг истямяди вя галхыб отаьындан чыхды. Щяйятя 

дцшяркян  пиллякан  цстцндя  гуллугжу  Балтазар  она  эцнорта  йемяйини  графинйанын  истяйи  иля 

баьдакы  талварын  алтына  верилдийини  билдирди.  Графинйа  Эертруда  иля  бирликдя  эцнорта  йемяйиня 

отурмаг  ичинини  чирки  ахан  йарайа  бахараг  няся  йемяйя  бярабяр  иди.  Баьда  гаршысына  балажа 

Ромео гачды. Йамйашыл чямянлийин цстц иля учан мяляк тимсаллы иди. Ромеонун эюзляриня баха 

билмирди. Онун да эюзляринин ичи масмави дяниз кими иди.  

Графинйа Эертруда онун саламына додагужу жаваб верди. Щцндцр стулуна отурмушду, бир 

эюзц ялиндяки тарих китабында иди, щярдян стола сары чеврилиб, чянэялини нимчялярдян щансынаса сары 

узадыр  вя  няся  эютцрцб  аьзына  апарырды.  Бцтцн  эцнц  манифактураларын  малиййя  вя  тясяррцфат 

ишляри иля шяхсян мяшьул олур, йа да мцхтялиф юлкялярин тарихини охуйурду. Бир иш адамы кими чох 

мцнасиб иди. Амма гадын кими щеч бир юпцшлцк ляйагяти чатмырды. Манифактуралара рящбярлийи 

еля билярякдян она щяваля етмишди.  

–  Граф,  сян  щеч  олмазса  Данимарка  краллыьынын  тарихини  охумусанмы?  –дейя  Эертруда 

хидмятчийя мцражият едирмиш кими сярт, гуру сяс вя яда иля сорушду. 

Граф тякжя Данимарка краллыьы барядя дейил, дцнйнын яксяр краллыглары барясиндя дярж олун-

муш ян надир тарих китабларыны дюня-дюня охумушду. Бир нечяси барясиндя  гейдиййат апармыш, 

онларын ясасында, “ВЫЫЫ Щенри”, "Щамлет", "Отелло", "Магбет", "Крал Лир" фажияляринин илкин ва-

риантыны йазмышды. Амма инди суалын мцгабилиндя гысажа "Хейр!" жавабыны верди. Чцнки якс жа-

вабын мцгабилиндя мцхтялиф суаллар йаранар вя о да юз ясярляриндян доьан жаваблары дилиня эя-


 

 

103 



тиря билярди. "Хейр" жавабы щяр жцр тящлцкянин гаршысыны алырды. Эертруданын ону тянбял вя фярсиз 

щесаб  етмяси  ишиня  йарайырды.  Графинйа  щятта  онун  китаб  алудячилийини  дя  сонра  нювбяти  дейин-

мяляриня мювзу едяр, сющбят онун атасы Чарлзын масасына гядяр эедиб чыхарды. Бу гожа вя хястя 

графын юйцд-нясищятляриндян тамам безмишди. Каш ки, заманында юзцнцн сярт гярарыны веряйди 

вя атасынын ирадясинин зиддиня олараг щяр шейдян имтина едиб буралардан чыхыб эедяйди. Инди ися 

балажа  Ромеону атыб  эетмяк олмурду. Ейни  иля Жцлйеттаны атмаг гядяр чятин иди. Жцлйеттаны 

хатырлайан кими тез: 

– Мян сабащ Лондона эедирям,– деди.–Театр тамашасына. 

– Мяним о гожа, даш шящярдян, гапгара Темзадан, юз эюзяллийи иля гцрур дуйан щерсогинйа 

вя графинйалардан, тялхяк комедиантлардан, сцртцк актйорлардан зящлям эедир! 

– Тябии ки, онларын сиздян чох хошу эялярди. 

Графинйа  Эертруданын  юз  жавабы  чох  мцнасиб  иди  вя  буна  эюря  она  миннятдар  олмаг  да 

оларды.  Амма  о  да  юз  тиканыны  бурахмагдан  галмады.  Балажа  Ромео  онун  эюзцнцн  ичиня 

юзцнцн мясум нязярляри иля бахыр, санки онун Лондон сяфяринин ясас мащиййятиндян хябярдар 

имиш кими эцлцмсяйирди. Ня вахтса Ромеонун адына бир аловлу ешг ясяри йазажагды. Щяляки она 

лайиг  олан  мювзу  тапа  билмирди.  Амма  санки  лап  йахынлыгда  бу  мювзуну  эюрцрдц.  Шяргин 

"Лейла вя Мяжнун" мящяббят рявайяти ятрафында няся йазмаг мцмкцн иди. Амма Шяргдя щяр 

шей щяддян артыг илащиляшдирилмиш, реал щяйатдан тяжрид едилмишди. Онун мящяббят дастаны ися ясил 

щяйатдан  эютцрцлмяли  иди.  Эютцрцлярдися  ня  фярги  олажагды?  О  бу  ясярляри  ким  цчцн  йазырды? 

Талещ она сяхавятли олдуьу гядяр сярт цзцнц эюстярирди. Бир йандан гаршысына граф Капулеттинин 

эюзял гызы эянж Жцлйеттаны чыхардыр, диэяр тяряфдян аралыгда галын сядляр щюрцрдц. Щям йашы, щям 

дя аиляли олмасы бу сядляри даьытмаьа имкан вермирди. Йарадыжылыг истедадынын аьзыны да ижтимаи 

мювгейи  гапайырды.  Бир  графын  шаирлийи  онун  гейри-жиддилийинин  эюстярижиси  сайылырды.  Онун  театр 

тамашалары  цчцн  пйес  йазмасындан  хябяр  тутан  задяэан  жямиййятляри  бцтцн  мярасимляр  цчцн 

цзцня гапылары баьлайажаг, ону реал щяйатдан тяжрид едяжякди. Ичиндя бир щисс щяр шейя тцпцрцб 

эетмяйи,  Жцлйеттаны  да  эютцрцб  “Мешяли  гясря”  сыьынмаьы  сювг  едирди.  Амма  тяяссцф  ки,  бу 

мцмкцн дейилди. Щям Жцлйеттанын аиляси буна имкан вермяз, щям дя юзц оьлу Ромеону эюр-

мядян бу эизлиликдя щеч биржя щяфтя дуруш эятиря билмязди. 

Ромеонун  сачынын,  чянясинин  алтынын,  йанагларынын  гярибя  вя  ежазкар  ятри  варды.  Ону 

йедиздирмяк ишини инди гуллугчу Балтазардан алыб, щярдян нцмуня эюстярмяк мягсяди иля юзц дя 

бир гядяр хюряк йеди. Ромеонун нежя бюйялдийини вя ня вахтса Жцлйетта кими бир эюзял гызы нежя 

севяжяйини тясяввцр етмяк чох хош иди. 

Дцшцнжясиндян поетик дуйьулар ахыб кечирди. 

Ири,  гара  карета  Лондон  шящяриня  чатана  гядяр  дя  граф  Едуард  Девер  севэилиси  эюзял  Жцл-

йетта вя юз оьлу мясум Ромео барясиндя дцшцндц. Бир-бирини о Жцлйеттаны севдийи гядяр дяли-

жясиня севян ики эянжин мящяббяти барясиндя бир пйес йазмаг щявяси артыг мяняви ещтийаж сявий-

йясиня галхмышды. Еля бир пйес йазмаг истяйирди ки, бу ясярдя ашиглярин говушмасы онунла Жцл-

йеттанын говушмасы гядяр мцряккяб, оьлу Ромеодан айрылмаг гядяр аьыр, сярвят вя графлыьын 

бюйцк бир щиссясиндян имтина етмяк гядяр чятин, амма сонда мцмкцн олсун. Мин бир сцъет гу-

рурду,  лакин  ян  мцнасиб  варианты  тапа  билмирди.  Бу  мясялянини  бядии  щяллини  тапмагла  юз  мя-

щяббятинин агибятиня, еля юзцнцн дурумуна  да бир йол тапмыш олажагды. Санки бцтцн йолларын 

сонунда галын дивар щюрцлмцшдц. Бу диварлары даьытмаьа ялиндя щеч кцлцнэ дя йох иди. 

Лондон  кцчяляриня  дюшянмиш  дашлара  дюйяжлянян  ат  айагларынын  нал  сяси  бязян  ащянэдар, 

бязян дя гармагарышыг сяслянирди. Дцнйанын бцтцн ишляри беляжя гармагарышыг иди. Бу гарышыглыьы 

гуран да, ачан да, мин бир вя ян мцнасиб йоллар тапан да О иди – Аллащ! Эюрцнцр онун йазышыны 

да Аллащ бу жцр йазмышды. 

Карета бир йол кянарында дурду вя о гапыны ачыб йахынлыгдакы полисдян йени театр бинасынын 

йерини сорушду. Шящяря театрын ачылыш саатларында чатмышдылар. Полис няфяринин эюстярдийи истигамят 

бойу файтонлар, кареталар, шух эейимли адамлар ахышырды. Задяэанлыг театра, инжясянятя бу гядяр 

бюйцк  щявяс  вя  мараг  эюстярир,  актйорлары  айаг  цстцндя  алгышлайыр,  амма  щям  дя  бу  пешяйя 

щягарятля йанашырды. Эюрясян еля бир дювр олажагдымы ки, жямиййятдя актйорлуг, шаирлик, драмА-


 

 

104 



турглуг  ещтирамла  гаршылансын?  Ахы  сянят  вя  сянятчи  жямиййятин  сафлашмасына  хидмят  едирди! 

Бялкя дя олажагды. Амма онда да йягин ки, ясил сянят вя сянятчи дейил, фырылдагчылар юня чыхажаг, 

жямиййяти батаглыьа сцрцкляйяжякдиляр. Бу да бир мцямма. 

 Дцнйаны юйрянмякля гуртармыр, юз сиррини там вермирди. 

Йени  театр  бинасынын  мющтяшямлийиня  чох  диггят  йетиря  билмяди.  Анжаг  ичяринин  эюзяллийи 

щамыны щейран гоймушду. Бахышлары щям дя Жцлйеттаны ахтардыьы цчцн бу эюзялликдян дя зювг 

ала  билмяди.Жцлйетаны  тапа  билмирди.  Щятта  икинжи  мяртябянин  лоъасында  юз  йерини  ращатлайыб, 

кичик биноклла тамашачылара бир-бир нязяр салдыса да ону эюрмяди. Бирдян санки гаршы тяряфдяки 

цстя  лоъаларын  щансынданса  бир  аь  эюйярчин  айрылды  вя  ашаьыйа  доьру  учду.  Бу  онун  диггятини 

жялб  етди  вя  бунун  бир  аь  дясмал  олдуьуну  анлады.  Лакин  биноклу  онун  дцшдцйц  дюрдцнжц 

мяртябянин лоъасына йюнялтдикдя орада мави эюзлц, эюзял Жцлйеттаны эюрдц вя бу заман цряйи 

еля гопду ки, аз гала о да ялиндян биноклу ашаьыйа салажагды. Жцлйетта биноклун даиряси юнцндя 

она  эцлцмсяди,  ялини  додагларына  апарды  вя  онащава    юпцшц  эюндярди.  Бундан  сонра  театрын 

ичяриси вя гумаш пярдяси даща да ишыгланды, эюзялляшди, тамашачыларын сяси кясилди, онун гулагла-

рында бир аь эюйярчинин астадан "гургулту" сясляри долашды. 

Сонра  бирдян  шейпурлар  чалынды,  барабанлар  дюйяжлянди,  бир  дястя  мусигичи  сол  вя  саь 

тяряфлярдян сящнянин юнцня чыхды. Ейни заманда гумаш пярдя араланды, жарчы эюрцндц. О эюрц-

нян кими чальы сусду. Жарчы йени "Йер кцряси" адлы театрын ачылмасы, онун, мягсяди, мярамы ба-

рядя хябярляри жар чякди. Йенидян шейпурлар эурлады, барабанлар дюйяжлянди, жарчы, шейпур вя ба-

рабанчаланланлар сящнянин саь вя сол тяряфляриня йюнялдиляр. Бунлардан сонра сящня пярдясинин 

юнцндя мяшщур актйор Жемс Бербес эюрцндц. О образлы эейимдя вя гримли вязиййятдя иди. Бу 

эцн  Чар  Едип  ролуну  ифа  едяжякди.  Жемс  Бербес  яввялжя  Лондонда  йени  театр  бинасынын  ачыл-

масыны бюйцк щадися адландырды, барясиндя эюзял сюзляр деди. Сонра йени театр бинасынын ачылышына 

разылыг  вердийи  цчцн  ялащязрят  краличайа  миннятдарлыг  етди  вя  йени  театрын  ачылышыны  мянявиййат 

байрамы адландырыб, щамыны бу байрам мцнасибяти иля тябрик еляди. Граф Деверин гулагларында 

бу  сясляр,  сюзляр  долашса  да,  диггяти  ясасян  Жцлйеттанын  йанында  иди.  Жцлйеттадан  она  доьру 

щяйат енеръиси ахырды. Ахы ня цчцн онлар ябяди олараг бир йердя олмамалы идиляр?! 

Жемс  Бербесин  чыхышындан  сонра  сящняйя  дахил  олан  вокалчылар  арган  вя  арфа  алятляринин 

мцшащийяти  иля  бир  нечя романс  охудулар.  Бунлар  да  чох  эюзял  иди.  Театр  сяняти  бурадакыларын 

щамысыны  валещ  етмишди.  Санки  сящнядяки  Жцлйетта  иди  вя  орадан  йалныз  граф  цчцн  охуйурду. 

Сонра актйор Уилйам Шекспир сящняйя дявят олунду. Бу заман Жцлйетта ялинин ишаряси иля онун 

диггятини сящняйя жялб етмяк истяди. Граф Саутщемптонун евиндя онун ифа етдийи сонетляри чох 

бяйянмишди.  Инди  дя  чох  шух,  амма  бир  гядяр  дя  цзэцн  эюрцнцрдц.  Йягин  ки,  сонети  даща 

дольун  сюйлямяк  цчцн  образа  эирмишди.  Щеч  демя  Уилйам  юзц  дя  сонетляр  йазырмыш  вя  инди 

сюйляйяжяйи "66-жы сонет" дя о йазыбмыш. 

 

 



Мян юлмяк истяйирям, йохдур эюрмяйя щалят, 

 Дилянчилик ейляйир гапыларда ляйагят. 

 Садялийя эцляряк ришьянд ейляйир йалан, 

 Кцтлцк палтар эейинир мин бязякдян, жялалдан.  

 

Граф Девер бу мисралары ешитжяк диксинди. Бу ки онун юзцнцн йаздыьы вя йалныз Жцлйеттайа 



эюндярмиш олдуьу сонет иди! Щеч анламалы вязиййят дейилди. Щята нювбяти бяндляр дя ейни иди. Бу 

заман  Жцлйеттанын  хяфивжя  эцлдцйцнц  эюрдц.  Демяли,  бу  сонети  Уилйам  Шекспиря  Жцлйетта 



вермишди! Щяр щалда йахшы ки, Уилйам буну юз ады иля тягдим едирди.  

 

Щяр тяряфдян рязалят бахын эюйя йцксялир,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

Анжаг сяни атмаьа, язиз дост, щейфим эялир.  


Yüklə 7,28 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   89




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin