Yer geologik evolyutsiyasi. Transpanizm bilan kreatsionizm òrtasidagi kurash. Yerning paydo bo’lishi

Tranformizm oqimi kreatsionizm oqimiga qarshi kurash olib bordi. Transformizm oqimning yirik namayondalaridan biri J.Byuffon edi. U o’zining «Tabiat tarixi» asarida tabiatshunoslikning eng aktual va murakkab masalalarini: Er tarixi, hayotning paydo bo’lishi, tabiatning rivojlanishi, erda o’simlik va hayvonot olamining taqdiri kabi masalalarini xal qilishga harakat qiladi. Byuffon fikricha Er quyoshdan cho’g’ holda ajrab chiqib, asta-sekin soviy borgan. Suv bug’i yomg’ir bo’lib yog’gan. Hayot anorganik tabiatdan kelib chiqqan va erda turli organizmlar rivojlana borgan. U o’z asarida tabiatning bir butunligini ko’rsatishga harakat qiladi. U hayvonlar va o’simliklar o’rtasida keskin chegara yo’q, har xil hayvonlar guruhlari o’rtasida oraliq formalar mavjudligini takidlaydi. Uning fikricha tashqi muhit tasirida erdagi organik olamni o’zgarishi kuzatiladi. U hayvonlarning geografik tarqalishin o’rganib, yangi va eski dunyoda uchraydigan hayvonlarni taqqoslab, ular bir vaqtlar eski dunyo vakillaridan kelib chiqqanligi ko’rsatadi.

Ammo kreatsionizm oqimi namoyondalari ham transformizim oqimiga qarshi kurash boshladilar. XVIII asrda Frantsiyada kreatsionizmning (craetio-yaratish) eng yirik namoyondalaridan biri J.Kyuve edi. Kyuve hayvonlar anatomiyasida, palentologiyada solishtirma morfologik metodni qo’llab, juda katta kashfiyotlar qiladi. U korrelyatsiya printsipini kashf etadi. Bu printsipga ko’ra, har qanday tirik organizm butun bir tizim bo’lib, uning barcha qismlari va organlari bir-bir mos funktsiyasiga ko’ra o’zaro bog’liqdir. Demak organizm o’zaro bog’liq organlarning birgalikda yashashidir. M-n: hayvon go’shtxo’r bo’lsa, uning tirnoqlari ushlab turishga moslashgandir. Agar o’txo’r hayvonni ko’rsak boshqacha bo’lishi kerak. Kyuve buning hammasi teologiya oqimi nuqtai nazaridan xal qiladi. Kyuve «yashash sharoiti» printsiplarini ilgari suradi. Bu printsipga ko’ra, har bir hayvon muayyan sharoitdan yashashni taminlaydigan organ va belgilarga egadir.

Ammo kreatsionizm oqimi namoyondalari ham transformizim oqimiga qarshi kurash boshladilar. XVIII asrda Frantsiyada kreatsionizmning (craetio-yaratish) eng yirik namoyondalaridan biri J.Kyuve edi. Kyuve hayvonlar anatomiyasida, palentologiyada solishtirma morfologik metodni qo’llab, juda katta kashfiyotlar qiladi. U korrelyatsiya printsipini kashf etadi. Bu printsipga ko’ra, har qanday tirik organizm butun bir tizim bo’lib, uning barcha qismlari va organlari bir-bir mos funktsiyasiga ko’ra o’zaro bog’liqdir. Demak organizm o’zaro bog’liq organlarning birgalikda yashashidir. M-n: hayvon go’shtxo’r bo’lsa, uning tirnoqlari ushlab turishga moslashgandir. Agar o’txo’r hayvonni ko’rsak boshqacha bo’lishi kerak. Kyuve buning hammasi teologiya oqimi nuqtai nazaridan xal qiladi. Kyuve «yashash sharoiti» printsiplarini ilgari suradi. Bu printsipga ko’ra, har bir hayvon muayyan sharoitdan yashashni taminlaydigan organ va belgilarga egadir.