Amfetamin ve ecstasy kullanımı: genel olarak istikrarlı
Esrar: özellikle gençlerin kullanımında düşüşe dair işaretler var
Kokain ve eroin Avrupa’nın uyuşturucu sahnesindeki sağlam yerini korurken, yakın zamandaki herhangi bir gelişmeye dair bir işaret yok
Çoklu uyuşturucu kullanımı: artık daha yaygın ve hizmetler için de büyümekte olan bir sorun
Genel bakış 2009
Yeni uyuşturucular: pazarda yenilik ve sofistikasyon
Giderek daha karmaşık ve değişken olan bir sentetik uyuşturucu pazarı
Sentetik kanabinoidler: ‘tasarımcı uyuşturucularındaki’ en son yenilik
Ecstasy pazarında değişiklikler
Metamfetaminin yeni bölgelere girmekte olduğuna dair işaretler
Bölüm I
Kokain
Eroin
Esrar
Çoklu uyuşturucu kullanımı
Kokain hala Avrupa’nın en popüler uyarıcısı
Yaklaşık 13 milyon Avrupalı yetişkin (15–64 yaşları arası) yaşamları boyunca kokaini bir kez denemişken, yaklaşık 4 milyon yetişkin ise önceki yılda kokain kullanmıştır
Hala tüketim batı AB ülkelerinde yoğunlaşmış olup, Avrupa’nın diğer bölgelerinde düşüktür
Bilgi veren ülkelerin çoğunda geçtiğimiz yılda genç yetişkinler arasında istikrarlı veya artan bir eğilim görülmüştür
Danimarka, İspanya, İrlanda ve Birleşik Krallık’ta son yıldaki yaygınlık (15-34 yaş arası) %3,1 ile %5,5 arasındadır
Ele geçirmeler ve çalışmalar daha fazla yayılma potansiyeli konusunda endişe yaratmaktadır
Nüfus anketlerine göre önceki yılda genç yetişkinler (15-34 yaş arası) kokain kullanımı yaygınlığındaki eğilimler Üç veya daha fazla anket yapılmış olan ülkeler
Kokain — diğer rakamlar…
Kokain ele geçirmelerinin sayısı 2007 yılında artrak 92 000’e ulaştı (2006’da 84 000 idi)
Ancak, ele geçirilen miktar azaldı: 2007’de 77 ton (2006’da 121 ton)
Uyuşturucu tedavisine ilk defa gelenlerin %22’si birincil uyuşturucu olarak kokaini belirtmektedir
2007’de kokainle bağlantılı yaklaşık 500 ölüm rapor edilmiştir
Eroin — artık azalma eğilimi yok
Yeni veriler geçen yılın ‘istikrarlı ama artık azalmayan bir sorun’ analizini teyit etmektedir
Eroin kullanımının üç göstergesi kaygılara yol açmaktadır:
tedavi talebi
uyuşturucu kaynaklı ölümler
ele geçirmeler
Avrupa’da 1980’ler ve 1990’larda görülen epidemik eroin sorunları gibi değil
Ama gene de dikkatli olmak gerek —eroin hala uyuşturucu kaynaklı sağlık ve sosyal maliyetlerde en büyük paydan sorumlu
Uyarı işaretleri (i): tedavi talebi
Yaklaşık 1,2 ile 1,5 milyon sorunlu opioid kullanıcısı (AB + Norveç)
Hala eroin kullanmaya yeni başlayanlar görülmekte
(Birincil uyuşturucunun eroin olduğu) tedavi için taleplerin sayısı 2007’de 2002’ye göre %6 daha fazlaydı
Sekiz ülke 2006 ile 2007 arasında birincil eroin kullanımı ile tedaviye başlayan kullanıcıların:
sayısının
ve tüm kullanıcıların yüzdesi olarak arttığını bildirdi
1990-2006 döneminde Avrupa’da her yıl 6 400 ile 8 500 arasında uyuşturucu kaynaklı ölüm bildirilmiştir
Çoğu ölümcül aşırı doz opioidlerle bağlantılıydı (tipik olarak %85’in üzeri)
2000 ile 2003 arasında uyuşturucu kaynaklı ölümlerde genel bir düşüş eğiliminin ardından daha sonraki verilerde artış görülmektedir
2007’de, rapor eden 18 ülkeden 13’ünde bir artış görülmüştür
Uyarı işaretleri (iii): ele geçirmeler
2002 ile 2007 arasında bildirlen eroin ele geçirmelerinin sayısı (AB + Norveç) yılda yaklaşık %4 oranında ortalama artış göstermiştir
2007’de tahmini 56 000 ele geçirme (2006’da 51 000)
Ele geçirilen eroin miktarı (AB + Norveç) 2002’den sonra azalmışsa da, 2006’da 8,1 tondan 2007’de 8,8 tona yükselmiştir
AB’ye giren eroin için önemli bir transit ülke olan Türkiye 2007 yılında 13,2 tonla rekor düzeyde bir ele geçirme bildirmiştir (2002’de 2,7 ton)
Esrar — kullanımda azalma
Yaklaşık 74 milyon Avrupalı (15-64 yaş arası) yaşamları boyunca en az bir kez esrarı denemişlerdir; bunların 41,5 milyonu genç yetişkinlerdir (15-34 yaş arası)
17 milyon genç yetişkin önceki yılda esrar kullanmıştır
Ancak yeni veriler, geçen yılın toplamda azalan popülerlik eğilimini desteklemekte olup, bu özellikle gençler için doğrudur
Düşme eğilimi özellikle öğrenciler arasında görülmektedir
ABD ve Avusturalya’dan gelen okul anketleri verileri de 2000’lerin başından beri azalmakta olan bir eğilime işaret etmektedir
Esrar — öğrenciler
Avrupa çapında öğrenciler arasında (15-16 yaş arası) farklı esrar kullanım biçimleri görülmektedir (ESPAD anketleri 1995, 1999, 2003, 2007)
Batı Avrupa ülkelerinin yanı sıra Hırvatistan ve Slovenya’da 2007 yılında yaşam boyu esrar kullanımında bir azalma veya dengelenme görülmüştür
Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde 2003’e kadar görülen artış eğilimi dengelenmekte olabilir (yalnızca Slovakya ve Litvanya’da %3’ün üzerinde bir artış bildirilmiştir)
Kuzey ve Güney Avrupa’da 1990’ların ortalarından 2007’ye genel olarak daha dengeli ve düşük yaşam boyu yaygınlık tahminleri
15-16 yaş arasındaki öğrenciler arasında yaşam boyu esrar kullanımında farklı eğilim biçimleri
Esrar yaygınlık oranları. Avrupa, ABD ve Avusturalya’da 15-16 yaş arasındaki öğrencilerin ömür boyu esrar kullanım yaygınlığındaki (%) eğilimlerin (ağırlıklandırılmamış) karşılaştırması
Esrar — genç yetişkinler
Önceki yılda genç yetişkinler arasında (15-34 yaş arası) esrar kullanımında 2002 ile 2007 arasında genel olarak bir dengelenme görülmüştür
Ancak Avrupa’daki düzenli ve yoğun esrar kullanıcıları sayısı daha az ümit vericidir
Tüm genç Avrupalıların %2,5’e varan bir oranı her gün esrar kullanıyor olabilir
Risk altında olan ve potansiyel olarak tedavi ihtiyacı olan büyük bir nüfus vardır
Yenilikçi tepkilere bir örnek: internet tabanlı uyuşturucu tedavisi müdahaleleri
Ulusal anketlere göre genç yetişkinler arasında (15-34 yaş arası) önceki yılda esrar kullanımı yaygınlığı Üç veya daha fazla anket yapılmış olan ülkeler
Çoklu uyuşturucu kullanımı —alışkanlıklar ve eğilimler
Çoklu uyuşturucu kullanımı Avrupa’da yaygındır
Farklı maddelerin bir arada kullanılması ‘yüzyüze bulunduğumuz sorunların birçoğundan sorumludur veya bu sorunları karmaşıklaştırmaktadır’
Riskleri artırır ve tedavi verilmesini karmaşıklaştırır
Alkol neredeyse tüm çoklu uyuşturucu kullanımı repertuarlarında bulunmaktadır
‘Seçili konu’ — bu davranışın aşağıdaki gruplardaki özeti:
öğrenciler (15–16 yaş arası)
genç yetişkinler (15–34 yaş arası)
sorunlu uyuşturucu kullanıcıları
Çoklu uyuşturucu kullanımı — öğrenciler
22 ülkede anketi yapılan öğrencilerden (15–16 yaş arası):
%20’si son bir ay içinde alkol ve sigara
%6 alkol ve/veya sigarayla birlikte esrar
%1’i alkol ve/veya sigarayla birlikte en az bir başka yasadışı uyuşturucu (ecstasy, kokain, amfetaminler, LSD veya eroin) kullanımı bildirmiştir
Çoklu uyuşturucu kullanımı toksik etki riskini artırabilir ve uzun vadeli sorunların ortaya çıkması riskinin artmasıyla bağlantılandırılmaktadır
Çoklu uyuşturucu kullanımı — genç yetişkinler
Genç yetişkinler arasında (15–34 yaş arası), çoklu uyuşturucu kullanımı yerleşik madde kullanımı alışkanlıklarını yansıtmakta olup, potansiyel olarak uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açmanın yanı sıra boş zamanlarda akut risk almayı da gösterebilir
Bu yaş grubundaki sık ve şiddetli alkol kullanıcılarının önceki yılda esrar kullanma oranı genel nüfusa göre iki ila altı kez daha fazla olabilmektedir
Bu süre içinde kokain kullanma olasılığı da genel nüfusa göre iki ila dokuz kez daha fazlaydı
Çoklu uyuşturucu kullanımı — sorunlu uyuşturucu kullanıcıları
Özellikle sorunlu uyuşturucu kullanıcıları arasında yaygın
Zaten sorunlu olabilecek sağlık durumlarını kötüleştirerek daha fazla risk almalarına neden olduğu gibi bazen de ağır sonuçlara yol açabilir
Yakın zamanda yapılan bir analizde, tedaviye girenlerin yarısından fazlası (%57) en az iki farklı uyuşturucuyla sorunu olduğunu bildirmiştir
Ölümcül aşırı dozlardan sonraki toksikoloji raporları birden fazla maddenin varlığını göstermektedir
Sorunlu uyuşturucu kullanıcıları arasında çoklu uyuşturucu kullanımının yönetimi karmaşık bir iştir
Bölüm II
‘Hareketli bir hedefi vurmanın’ güçlükleri
Yeni uyuşturucuların tespiti
İnternet’in izlenmesi
‘Spice’
Ecstasy
Metamfetamin
‘Hareketli bir hedefi vurmanın’ güçlükleri’
Pazardaki yenilikler ve sofistikasyon uyuşturucu politikaları için zorluk yaratmaktadır
Sentetik uyuşturucu pazarı giderek daha karmaşık ve değişken bir hale geliyor
Tedarikçiler artık üretim süreçleri, ürün yelpazeleri ve pazarlama konusunda ‘son derece yenilikçi’ olmaya bağlamışlardır
Yasadışı uyuşturuculara yasal alternatiflerin (‘yasal kafa yapıcı maddeler’ de denen) pazarlanmasında ‘giderek artan sofistikasyon’
Geniş madde yelpazesi ve giderek artan İnternet kullanımı
Yeni uyuşturucuların tespiti
Avrupa yeni uyuşturucuların tespitinde yol katediyor
AB erken uyarı sistemi (1997’de kurulmuş olan hızlı tepki mekanizması) bugüne kadar 90’ın üzerindeki maddeyi tespit etmiştir
2008 yılında AB Üye Devletleri tarafından EMCDDA ve Europol’e 13 yeni psikoaktif madde bildirilmiştir
İlk kez bildirilen maddeler arasında sentetik bir kanabinoid olan JWH-018 de bulunmaktaydı
İnternet’in izlenmesi — ‘yeni uyuşturucu eğilimlerinin saptanmasında önemi giderek artan bir unsur’
Artık psikoaktif maddeler için önemli bir pazaryeri
2009 yılında EMCDDA, 17 Avrupa ülkesindeki 115 çevrimiçi satış yerini izlemiştir
Çevrimiçi satıcıların çoğunun web sitesi Birleşik Krallık (%37), Almanya (%15), Hollanda (%15) ve Romanya’da (%7) kayıtlıydı
Çevrimiçi pazarın yenilikleri arasında belirgin markalar ve cazip ambalajların yaratılması bulunmakta olup bunun önemli bir örneği ‘Spice’tır
‘Spice’ gelecekteki ürünlerin bir işareti mi?
‘Spice’ markası altında pazarlanan ürünler 2008 yılından beridir erken uyarı sistemi aracılığıyla izlenmektedir
Ambalaj bilgilerinde bunların bitki veya bitkisel malzemelerin bir karışımı olduğu söylenmekteyse de (genellikle tütsü olarak satılmaktadır), bazı partilerde sentetik kanabinoidler (örneğin, JWH-018) bulunmaktadır
Bu maddeler ürün bilgilerinde bulunmadığından bilinmeden tüketilebilir
İzlenen 115 çevrimiçi satış yerinin %48’i ‘Spice’ satmaktaydı
Ecstasy pazarındaki değişiklikler
2007’ye kadar analizi yapılan çoğu ecstasy tableti tipik olarak MDMA veya başka bir ecstasy benzeri madde (örneğin, MDA, MDEA) içermekteydi
Bu bazı AB ülkelerinde değişmekte olabilir: Danimarka ve Hollanda’da yakın zamanda ele geçirilen veya satılan ‘ecstasy’ tabletlerinin yaklaşık yarısında MDMA yoktu (bunun yerine tabletler mCPP içermekteydi)
Ecstasy pazarındaki değişiklikler öncüllerin saptırılmasındaki çabaların daha başarılı olmasının bir sonucu olabilir
MDMA yapımında kullanılan önemli bir öncül olan PMK’nin bulunamaması yakın zamanda gerçekleşen bu değişiklikleri açıklıyor olabilir
Metamfetamin yeni alanlara doğru ilerliyor
Metamfetamin henüz Batı Avrupa’daki uyarıcı pazarına dikkate değer bir giriş yapmamıştır (hala kokain veya amfetamin yaygındır)
Ancak metamfetaminin (Çek Cumhuriyeti’nin ötesinde) yeni alanlara doğru ilerlediğine dair bazı işaretler vardır
Slovakya’da metamfetamin kaynaklı sorunlar artmakta olup Norveç ve İsveç gibi Kuzey Avrupa’nın bazı bölgelerinde daha fazla bulunabildiği görülmektedir
Coğrafi konumu metamfetamin öncülü BMK’yi AB dışından ithal etmeyi kolaylaştırıyor olabilen Litvanya’da bazı yeni üretim noktaları tespit edilmiştir
Metamfetamin — Norveç ve İsveç
2007 yılında Avrupa’da toplamı yaklaşık 340 kg’ı bulan neredeyse 4 500 metamfetamin ele geçirmesi bildirilmiştir
Norveç, büyük farkla en yüksek ele geçirme sayısı (1 284) ve en büyük ele geçirilen metamfetamin miktarına sahiptir (167 kg)
Avrupa’da ele geçirilen ikinci en büyük metamfetamin miktarı (51 kg) İsveç’te gerçekleşti
Avrupa’da metamfetamin üretimi geleneksel olarak Çek Cumhuriyeti’ndeki küçük ölçekli mutfak laboratuvarlarda yapılmıştır
Europol artık Avrupa’nın diğer bölgelerinde (örneğin, Almanya, Hollanda) daha büyük bazı üretim noktaları bildirmektedir
Bölüm III
Tedavinin Bugünkü Durumu
Seçili konu: Uyuşturucu suçları
Avrupa ve ötesine etkili uyuşturucu politikalarının geliştirilmesi
Tedavi ‘tek tipten’ hedefli çözümlere
Uyuşturucu kullanıcıları için hizmetler giderek farklılaşmakta olup tümleşik bir bakım paketi olarak sunulmaya başlanmıştır
Hasar azaltma ve tedavi müdahaleleri sıklıkla birbiriyle bağlantılı olup aynı hizmet sağlayıcılar tarafından sunulmaktadır
2007 yılında, Avrupa’da yaklaşık 650 000 opioid kullanıcısının ikame tedavisi aldığı tahmin edilmektedir
Tedavi kapsamı hala düzensizdir (örneğin, metropoller dışındaki bölgelerde tedaviye sınırlı erişim, doğudaki AB Üye Devletleri’nde ikame tedavilerinin düşük oranlı oluşu)
Uyuşturucu tedavisinin genel sağlık hizmetleriyle bütünleşmesi daha geniş ölçekte tedavi sağlamaya katkıda bulunabilir
Giderek daha fazla proje uyarıcı ve esrar kullanıcılarının ihtiyaçlarına yanıt vermektedir
AB-27’de 1993’ten 2007’ye opioid ikame tedavisi alan hastaların sayısındaki eğilim
