Yorqinoy mirzayeva tut ipak qurti

Tut ipak qurti tanasidagi quruq moddaning tarkibi (% hisobida)
15-jadval
 
Oqsil 
Yog‘ 
Uglevodlar 
Bir kunlik g‘umbak
52,3 
31,1 
8,6 
Bir kunlik kapalak 
63,4 
24,3 
6,5 

---

Azotning absolyut miqdori birmuncha boshqacharoq ko‘rinishda bo‘ladi(100 ipak 
qurtiga,g hisobida); 
Yetilgan ipak qurtida 
4,79 
G‘umbakda 
Pillada 
 Kapalakda 
1,76 
2,96 
1,39 
Bu raqamlarni ko‘rib chiqib, shu narsani nazarda tutish kerakki, azotli birikmalar, 
asosan, ipak hosil qilishga sarflanar ekan; ipak qurti oqsilning yarmiga yaqini ipak 
oqsiliga aylanadi; ipak oksili tarkibida 87,5% quruq modda bor, bu moddaning 98,8% 
i oqsil va faqat 1,19% i kuldir. 
Kapalakning gemolimfasida ipak hosil qilish uchun ketgan aminokislotalar anchagina kam: 
16- jadval 
Aminakislotalar 
Qurt 
Kapalak 
Glitsin 
10,2 
3,5 
Alanii 
8,7 
3,2 
Tirozin 
4,3 
1,6 
Metamorfoz vaqtida oqsillarning azotli qismini Mal’pigiev naychalari kapalak 
ichagining uchi berk xaltachasiga ajratib chiqaradi. Yog‘ ham solishtirma miqdori, 
ham absolyut vazni jihatidan anchagina kamayadi, chunki u g‘umbak nafas olish 
jarayonida boshqa moddalarga qaraganda ko‘proq oksidlanadi. Metamorfoz vaqtida 
yog‘ning dastlabki zapasidan 35% ga yaqini sarflanadi. 
Shunday qilib, oqsilli moddalar hammadan ko‘p sarf bo‘ladi, ammo bu sarf har 
xil bo‘ladi, ya’ni ba’zi oqsilli birikmalar ko‘p, boshqa ba’zilari esa kam sarflanadi. 
Xuddi shuningdek, uglevodlar sarfi ham juda katta. Ipak qurti pilla o‘rash 
oldidan ko‘p, ya’ni quruq moddaning 20% i miqdorida uglevod zahirasi to‘playdi, 
kapalakda esa uglevodning miqdori 6,5% gacha kamayib ketadi. 
Shularning hammasi birgalikda g‘umbak va kapalak vaznining ipak qurti vazniga 
qaraganda anchagina kamayib ketishiga sabab bo‘ladi: g‘umbakning vazni 50% ga 
yaqin, kapalakniki esa 20 - 30% bo‘ladi. Asosiy vazn pilla o‘rash va kapalakka aylanish 

---

uchun po‘st tashlash vaqtida kamayadi. 
Ipagi tortishga mo‘ljallangan pillalarning g‘umbagi kapalakka aylanish va 
pilladan chiqishining oldini olish uchun (kapalak chiqqan pillalar ipak tortishga 
yaramaydi) g‘umbaklar o‘ldiriladi va quritiladi.