“Yosh mutaxassislar” ilmiy – amaliy jurnali 2023-yil 5-son

'
+ R OH
R - C - O - R + H
2
O
O
'
R - C
O
O
'
+ R OH
R - C - O - R + RCOOH
O
'
R - C
O
R - C - Cl + R OH
O
'
R
3
N
R - C - O - R + HCl
O
'
R - C - OR + R OH
O
'
H
+
, OH
-
R - C - O - R + R OH
O
'
''
'
'
С
H
3
СО
Cl + 2R'NH
2
CH
3
CONHR' + R'NH
3
Cl
CH
3
COCl + 2NH
3
CH
3
CONH
2
+ NH
4
Cl

---

34 
“YOSH MUTAXASSISLAR” ILMIY – AMALIY JURNALI 2023-YIL 5-SON 
Kislota amidlarini karbon kislotalarga ammiak ta’sir ettirib ham olinadi. Bunda 
kislotaning ammoniyli tuzi ham bo‘ladi va u qizdirilsa kislota amidi va suv hosil 
bo‘ladi: 
Kislota amidlarini angidridlardan ham olinadi: 
Nitrillar gidroliz qilinganda ham kislota amidlari hosil bo‘ladi: 
Yog‘lar glitserin va kislota gomologik qatorining murakkab efirlaridir. Bu 
murakkab efirlar tarkibidagi kislotalar moy kislotasidan
stearin kislotasigacha 
bo‘lishi mumkin. To‘yingan yog‘larning tuzilishi quyidagicha bo‘ladi: 
Suyuq yog‘larning molekulasida radikal to‘yinmagan kislotalarning 
qoldiqlaridan iborat bo‘lib, bittadan uchtagacha qo‘sh bog‘ tutgan bo‘ladi. Yog‘larni 
Ni katalizatori ishtirokida qaytarilsa, qattiq holga keladi. Bunga yog‘ni qattiq holga 
keltirish deyiladi va margarin hosil bo‘ladi. 
Yog‘ni bitta molekulasining o‘zida turli kislotalarning qoldiqlari bo‘lishi 
mumkin.
Glitserinning murakkab efirlariga glitseridlar deyiladi. Novvos yog‘i stearin 
(n=17) kislotaning glitserididan iborat bo‘ladi. Qo‘y, mol va kokos yog‘i palmitin 
(n=15,) kislotasining glitserididan iborat bo‘ladi. 
Yog‘ ishqoriy muhitda gidroliz qilinsa sovun hosil bo‘ladi va uning tarkibidagi 
glitserin ajratib olinadi. Agar shu moddani osh tuzi bilan qaynatilsa, qattiq sovun 
hosil bo‘ladi.