Yusifov E. F., Hacıyev V. C

Elmi  tədqiqatların  təşkilinin  və  elmi  informasiyaların 
toplanmasının  optimallaşdırılması.  Ən  əvvəl  ərazidəki  flora  və 
bitki örtüyünün qorunması, təbii halda saxlanması, bitkilərin bərpası, 
florada  olan  bitki  tiplərinin  pasportlaşdırılması,  qurumuş  ağacların 
məhv edilməsi, adventik və karantin tipli növlərin araşdırılaraq məhv 
edilməsi  vacibdir.  İri  miqyaslı  bitki  örtüyü  xəritəsinin  yaradılması, 
monitorinq,  elmi  və  təsərrüfat  işlərinin  aparılması  da  çox  mühüm 
məsələlərdən  biridir.  Digər  tərəfdən,  zəruri  tədbirlərdən  biri  də 

---

 
94 
sahədə rast gələn endemik, relikt ağacların etiketlərinin yazılmasıdır 
(etiketdə  növlərin  azərbaycanca,  latınca  və  ingiliscə  adları 
yazılmalıdır). Bütün sahə üzrə marşrut – gəzinti cığırların salınmasına, 
hər 100 m-dən bir yüksəklikləri göstərən yazıların olmasına, istirahət 
üçün  yerlərin  ayrılmasına,  təbiət  muzeylərinin,  herbariumun  və 
biosfer  rezervat  kitabxanasının  müasir  səviyyədə  olmasına  çalışmaq 
lazımdır.  Biosfer  rezervatlardakı  elmi  tədqiqat  fəaliyyətinin  təşkili 
üçün  hər  bir  ərazinin  təbii  xüsusiyyətlərinə  və  real  tələbatlara 
əsaslanan  prioritet  istiqamətlər  sistemi  müəyyənləşdirilməlidir.  Elmi 
Tədqiqat  İşləri  (ETİ)  əsasən  üç  tip  tədqiqatları  -  inventarizasiya, 
monitorinq və problem tədqiqatları əhatə etməlidir. 
1.  İnventarizasiya  –  elmi  tədqiqat  işlərinin  əsas  komponenti 
olub onun digər tərkib hissələri üçün zəruri əsasların yaradılmasına, 
biosfer  ərazinin  idarə  olunmasına  və  ekoloji-maarifləndirmə 
fəaliyyətinə  köməklik  göstərir.  Onun  əsas  vəzifəsi  rezervat 
ərazisindəki  təbii  komponentlərin  qiymətləndirilməsindən  ibarətdir. 
İnventarizasiya  işlərinin  nəticələri  lokal,  regional  və  qlobal 
əhəmiyyətə  malik  olur.  İnventarizasiya  işlərinə  biotanın  (flora  və 
fauna),  ekosistemlərin  və  birliklərin,  torpaqların,  landşaftların  və 
onların morfoloji hissələrinin, xüsusi diqqət tələb edən nadir və unikal 
obyektlərin  inventarizasiyası,  eləcə  də  tematik  kartoqrafiya  işləri 
(geobotaniki, torpaqşünas, geomorfoloji və s.) daxildir. 
Zəruri  və  prioritet  xarakterli  inventarizasiya  işləri  aşağıdakı 
fəaliyyətləri əhatə etməlidir: 
•
 
Ərazidəki  damarlı  bitki  növlərinin,  onurğalı  və  üstünlük  təşkil 
edən onurğasız heyvan növlərinin izahlı siyahısının tərtib edilməsi; 
•
 
Xüsusi  əhəmiyyət  kəsb  edən  və  ərazidə  yüksək  bioloji 
müxtəlifliyə  malik  olan  bitki  və  heyvan  qruplarının  izahlı  siyahısının 
tərtib edilməsi; 
•
 
Nadir, unikal və xüsusi diqqət tələb edən canlı və cansız təbiət 
obyektlərinin,  nadir  bitki  və  heyvan  növlərinin  yaşayış  yerlərinin 
kadastrının tərtib edilməsi; 
•
 
Geobotaniki  və  torpaq  kartoqrafiyası  (meşə  quruluşu, 
pasportlaşma) işlərinin aparılması;