1. Struktura narsa yoki hodisaning bir xil yoki har xil jinsliligini,
u n in g m u a y y a n , n isb iy m u s ta q il q is m la rg a , e le m e n tla rg a ,
kom ponentlarga b o ‘linishini ifodalaydi.
2. S tru k tu ra narsa yoki ho d isan i tashkil etuvchi qism lar,
b o ‘laklar, k o m p o n en tlar va elem entlarning o ‘zaro bir-biriga t a ’sir
va aks ta ’sirlarini, u la r o'rtasidagi aloqadorlik va b og‘lanishlarni,
bu bog'lanishlarga oid qon un iyatlarn i ifodalaydi.
3. S truktura, nihoyat, narsa yoki hodisaning qanday elem en t-
lardan tashkil topganligidan q a t’iy nazar, bu elem entlarning organik
birligini, ularning yaxlitligi va b ir butunligini ifodalaydi. Shuning
u c h u n s tru k tu ra n i b ilish : b irin c h id a n , u n in g e le m e n tla rin i
aniqlash; ikkinchidan, m azkur elem entlarning o ‘zaro alo qador-
lik larin i an iq lash ; n ih o y a t, u c h in c h id a n , bu e le m e n tla r b ir
butunligining o ‘ziga xos tabiatini tu shunib olishdir.
D em ak, „stru k tu ra11 kategoriyasi bu tu n bir sistem ani tashkil
etuvchi elem entlar aloqadorligining o ‘ziga xos usullarini va butunlik
doirasidagi elem entlarning o ‘zaro munosabatlarini ifodalaydi. Bunda
har bir elem ent strukturaning nisbiy m ustaqil kom ponenti b o ‘lishi
bilan birga, o ‘zaro m uayyan q o n un iyatlar asosida birlashib, bir
bu tu n sistem ani vujudga keltiradi.
Keyingi vaqtlarda, tabiatshunoslik va ijtimoiy fanlar sohalarida
ta d q iq o t obyektini ch u q u rro q o ‘rganish m aqsad id a „sistem ali
y o n d ash ish “ , „strukturaviy an aliz“ usullari ishlab chiqildi. Bu
usullarning qo'llanilishi, ularning sam arador va istiqbolli ekanligini
k o ‘rsatm oqda. A yniqsa, „sistem ali y o n d ash ish “ usuli o ‘zining
um um iyligi, o ‘rganilayotgan p red m et va hodisalardagi b arch a
aloqadorlik va bog‘lanishlami hisobga olishi bilan dialektik usullarning
tarkibiy qism ini tashkil etadi.
Dostları ilə paylaş: 
