e ’tir o f e tg a n b o ‘lsa h a m , o ‘lkada m illiy a rm iy a tu zish . R ossiy ad an
kelgan h a rb iy q ism lar T u rk is to n d a n c h iq ib ketishi zarurlig i h a q i
dagi tala b la rn i h a m ilgari surg an edi.
T .R isq u lo v va u n in g m asla k d o sh la ri m a h a lliy tu rk iy x alqlar-
n ing tili D a v la t tili m a q o m in i o lish i lo zim lig i h aq id ag i taklifni
h a m ilgari surganlar va b uni T u rk isto n K onstitutsiyasiga kiritganlar.
X ulosa qilib a y tg a n d a , X IX asr oxiri — X X asr b o sh la rid a
T u rk isto n ijtim o iy -falsafiy fikri qu y id ag i y o 'n a lis h la rd a b o 'lg a n :
a) m a v h u m m a ’r if a tc h ilik , k u z a tu v c h a n lik , k a ra x tlik va
m a d d o h lik d a n u y g 'o n ib , fao llash a b o s h la d i, h a y o tg a a lo q a d o r
m a z m u n , m o h iy a t va y o 'n a lis h kasb etdi;
b) ijtim oiy -falsafiy fikri o ‘z m illiy d a v la tch ilig im iz n i tik lash ,
til, a n ’an aviy birligim izrti saqlab q o lish , tilim iz n i yuksak ilm -fa n ,
falsafa va nafis s a n ’at tiliga a y la n tirish , z a m o n a v iy va d e m o k ra tik
tara q q iy o t y o 'lig a tu sh ib olishga intildi;
d) t a ’lim -ta rb iy a d a yangi y o 'lla rn i izlash, ilg‘o r t a ’lim usulli
m a k ta b la rn i jo riy e tish o rq a li x a lq n in g sav o dx on ligi darajasin i
k o 't a r i s h , m illiy o n g in i u y g 'o tis h g a k o 'm a k la s h is h z a ru rlig i
tu sh u n ild i;
e) m a z k u r g ‘oya, m aq sa d va u stu v o r v a z ifala rn in g n a z ariy
jih a tin i k o 'rsa tib b e ra o lad ig a n y e tu k T u rk isto n m illiy m u staq illik
m afku rasi yuk sak falsafiy d a ra ja d a asoslab b erild i va u xalq ongini
b irla sh tiru v c h i, iro d a sin i tarb iy alo v c h i sa fa rb ar k u c h g a aylandi.
Dostları ilə paylaş: