20.4. Psixologiyani o‘qitishning samaradorligini oshirish yo‘llari va vositalari
0 ‘qitish samaradorligini oshirishning muhim sharti taiimda ko‘igazmalilik tamoyUiga rioya kUishdir. Bu tamoyU o‘qitish jarayonida ko‘rish, eshitish, hid bilish, ta’m bilish, teri, muskul kabi sezgi a’zolarining bir yoia bUish ob’ekti ustida safarbar qUinishini talab etadi. BUish jarayoni konkret narsa va hodisalami sezish hamda idrok etishdan boshlanadi va umumlashtirish, mavxumlashtirish tomonga boradi. Sezgi va idrok voqelikni bUishning nisbatan sodda, bevositajarayonlari bo‘Ub hisoblanadi. Ko’rgazmalUik tamoyUi o‘qitishda mazkur jarayonlaming imkoniyatlaridan kengroq foydalanishni nazarda tutadi.
PsixologUc bUimlami egallab, talabalar ko‘pincha nazariy bilimlar bilan konkret psixik hodisalar haqida ko‘rgazmali tasawurlami bir-biriga bogiashda qiynaladUar. Ko‘igazmalUikning turli usullaridan foydalanib, psixologiya o‘qituvchisi talabalarga egallanayotgan psixologik bilimlami konkret ko‘igazmali mazmun bilan boyitishda, odamlar faoliyati, xatti-harakatlarida muayyan psixologik qonuniyatlami ko‘ra olishga o‘rganishda yordam beradi.
Quyida psixologiya o‘qituvchisi foydalanishi mumkin boigan ko‘igazmalilik vositalari sanab o‘tUgan:
l.K o‘rgazmali eksperiment. Bunday eksperiment ilmiy eksperiment singari muayyan psixik hodisalarni tadqiq etish maqsadini ko‘zlamaydi. Uning asosiy maqsadi nazariy mulohazalaming Ulyustrativ ifodasini namoyish etishdir. Ko‘igazmali
www.ziyouz.com kutubxonasi
eksperiment: a) ma’lum bir nazariy qoidaning tushuntirilishidan oldin; b) biror nazariy qoidaga misol va isbot tariqasida o‘tkazilishi mumkin. Bu eksperimentning o‘tkazilishida o‘qituvchining tushuncha va izohlari muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. Eksperiment muvaffaqiyatli amalga oshishi uchun quyidagi qoidalarga rioya etish kerak: a) eksperiment sodda bo‘lishi va ko‘p vaqt olmasligi kerak; b) talabalarda eksperimentga nisbatan jiddiy munosabat hosil qilinishi кегак; c) o‘qituvchi eksperimentni tashkil etish va o‘tkazishga tegishli barcha jihatlami etarlicha o‘ylab chiqqan bo’lishi lozim; d) talabalarga aniq ko‘rsatmalar berilishi zarar. Eng muhimi eksperiment natijalari batafsil tahlil qilib chiqilishi kerak. Aks holda eksperimentni o ‘tkazishdan kutilgan maqsadga erishilmaydi. Ko‘rgazmali eksperiment odatda talabalarda katta qiziqish uyg’otadi.
Dostları ilə paylaş: |
