Zahiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti toirjanov elyor isaqovich



Yüklə 1,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə35/48
tarix02.01.2022
ölçüsü1,41 Mb.
#37610
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   48
02gimnastikapdf

Mashg’ulotlar usuli 
Xotin-qizlar gimnastika mashg’ulotlarini uydagi ertalabki 
mustaqil  gigiyenik  gimnastika  mashg’ulotlari  va  shuningdek, 
sog’lomlashtirish-jismoniy  tarbiya  tadbirlari  bilan  birga  qo’shib 
olib  borishlari  kerak.  Xotin-qizlar  jismoniy  jihatdan  qanchalik 
sust  rivojlangan  bo’lishsa,  mashqlar  mazmuni  shunchalik  turli-
turnan  bo’lishi  va  jismoniy  yuklamani  ham  shunchalik  sekin 
oshirib borish lozim. 
Mashg’ulotning  tayyorgarlik  qismiga  tananing  barcha 
qismlari  uchun  (xarakteri,  ko’lami,  sur’ati  bo’yicha)  turli-turnan 
mashqlar  kiritish  lozim.  Mashqlarning  tos  ichi  va  tos  tubi 
mushaklariga  ta’sir  ko’rsatishini  hisobga  olish  lozim.  Ularga 
oyoqlarni oldinga bukish, orqaga uzatish, yon tomonga ko’tarish, 
oyoqlar  bilan  doiraviy  harakat  qilish,  sonni  ichkariga  va 
tashqariga  burish.  shuningdek,  gavdani  burish,  oldinga  va  yon 


90 
 
tomonga  engashish  mashqlari  bevosita  ta’sir  ko’rsatadi.  To’g’ri 
qomatni  shakllantirish  mashqlariga  alohida  e’tibor  berish  kerak. 
Dinamik  xarakterdagi  va  bo’shashish  mashq-  larini  ko’proq 
qo’llash  lozim.  Egiluvchanlikni  rivojlantirish  va  gavda  qismlar 
mushaklarini  mustahkamlash  mashqlarini  parallel  qoilashni 
tavsiya  qilamiz.  Orqaga  engashishdan  («ko’prikcha»,  umbaloq 
oshishdan)  keyin,  bachadonning  orqaga  siljishining  oldini  olish 
uchun oldinga engashish mashqlarini bajarish kerak. 
Shuningdek, 
oyoq 
mushaklarining 
kuchini 
va 
egiluvchanligini  rivojlantiradigan  mashqlarni  ham  unutmaslik 
lozim.  Shu  maqsadda  mashg’ulotning  tayyorgarlik 
va 
yakunlovchi  qismlariga  o’tirish,  sakrash  va  raqs  mashqlarini 
qo’shmoq  zamr.  Harakat  xususiyatiga  koia,  ayollar  bir  tekis 
xarakterdagi  mashqlar  (turli  raqslar,  mayin  harakatlar  va 
boshq.)ni bajarishga  moyil  bo’lishadi.  Bu  ixlosni  har  tomonlama 
qo’llab-quvvatlash lozim. 
Tananing  ayrim  qismlarida  aniq  harakatlar  bajarish  bilan 
birga,  qoilar  uchun  mayin,  egiluvchan  harakatlar  qo’llash  zarur. 
Qoilaniladigan  mashqlarning  mazmuni  va  ularning  maromini 
o’zgartirish  orqali  jismoniy  yuklamani  asta-sekin  oshirib 
borishga erishiladi. 
Gimnastika jihozlarida mashq bajarish uchun xotin-qizlar 
oldindan tayyorlangan bolishlari kerak. Mashg’ulotlar jarayonida 
ularni oson mashqlarni o’rgatishdan qiyin mashqlarni o’rgatishga 
o’tkazish  asta-sekin,  tabiiy  bo’lishi  uchun  tayyorlovchi  va 
yordamlashuvchi mashqlarni ko’proq qo’llash lozim. Gimnastika 
jihozlaridagi  mashqlarning  me’yorini  aniq  belgilash  kerak, 
chunki  ular  qo’l,  yelka  kamari  va  qorin  pressi  mushaklarining 
katta ish bajarishi bilan bog’liqdir. 
Hatto  oddiy  osilish  va  ayniqsa,  tayanish  mashqlari  yelka 
kamari  va  qoi  mushaklari  dan  ancha  zo’riqislmi  talab  qiladi. 
Shuning uchun xotin-qizlar bilan mashg’ulotlar o’tkazganda turli 


91 
 
balandlikdagi  qo’shpoyada  ko’proq  mashq  bajarishlariga  e’tibor 
berish  kerak.  Bunday  qo’shpoyada  aralash  osilishlar,  tayanishlar 
va o’tirishlar singari turli mashqlarni birga qo’shib bajarish ancha 
yengil boiadi. 
Mashg’ulotlarning  tayyorgarlik  va  asosiy  qismlariga 
jihozlarsiz  hamda  turli  jihozlar  bilan  bajariladigan  (gimnastika 
tayoqchasi,  arg’amchi,  toidirma  to’p,  tennis  va  boshqa  to’plar 
bilan)  umum-  rivojlantimvchi  mashqlarni  gimnastika  devorida, 
o’rindig’ida,  past-baland  qo’shpoyada,  xodada  xotin-qizlarning 
har 
tomonlama 
rivojlanishini, 
ularning 
mushaklarining 
mustahkamlanishini  ta’minlaydigan  mashqlarni  kiritish  lozim. 
Yuqorida  keltirilgan  vositalar  mashg’ulotni  qiziqarli  va  zavqli 
tashkil qilishga yordam beradi. 
Mashqlarni  tanlash  va  ularni  o’tishda  xotin-qizlar 
organizmining  biologik  xususiyatlaridan  tashqari,  ayolning  ish 
qobiliyati  va  uning  mhiy  xususiyatlarini  ham  hisobga  olish 
muhimdir.  O’quvehi  qizlarning  ruhiy  turg’un  emasliklarini 
hisobga  olish  kerak,  zero,  yetarli  harakat  tajribasiga  ega 
bo’lmagan  va  o’z  kuchiga  ishonmagan  ayollar  ba’zan  darrov 
ranjib qolishadi. O’zining chaqqon emasligini bildirib qo’yishdan 
xijolat  chekib,  ular  ayrim  paytlarda  mashqni  bajarishdan  bosh 
tortishib,  norozi  bo’lishadi.  Bunday  hollarda  o’qituvchidan 
pedagogik 
mahorat 
bilan 
muomalada 
bo’lish, 
shug’ullanuvchilarning  u  yoki  bu  xatti-harakatiga  to’g’ri 
yondasha bilish talab etiladi. 
Yordam  ko’rsatganda  yoki  muhofaza  paytida  o’qituvchi 
mashqlar  texnikasini  aniq  tasawur  qilishi,  mashqlarni  bajarishda 
ularning eng qiyin qismlari (joylari)ni aniqlay olishi, o’z  vaqtida 
va  zarur  boMgan  darajada  yordam  ko’rsatish  uchun  o’quvchi 
qizlar qobiliyatini yaxshi bilishi kerak. Jihozlardan sakrab tushish 
va  sakrashlarda  aytilgan  so’zlarning  ahamiyati  muhim,  chunki 
bularda yiqilish, jarohatlanish yoki lat yeyish mumkin. 


92 
 
Ayollar 
bilan 
o’tkaziladigan 
mashg’ulot 
larning 
yakunlovchi  qismi  muhim  ahamiyatga  ega.  Qo’llaniladigan 
mashqlar  qizlarning  mhiy  holatiga  kuchli  ta’sir  qilgani  uchun, 
yakunlovchi qismda, talaba qizlar organ izm ini tinchlantiradigan 
mashqlarga  yetarlicha  ahamiyat  berish  kerak.  Shu  maqsadda 
tinch va mayin raqs harakatlari bir tekis xarakterdagi mashqlarga 
mos  keladi.  Qizlarda  tetik  kayfiyatni  saqlashga  va  hozirgina 
tugallagan  mashg’ulot  to’g’risida  yaxshi  taassurot  qoldirishga 
harakat qilmoq darkor. 
 

Yüklə 1,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   48




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin