‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

f - c - ( a - b ) / 2
bo'ladi.
96

---

Solqilik o'lchagich yordamida o'lchangan uch nuqtaning solqiligi 
orqali balkaning o'z deformatsiyasidan hosil bo'lgan ko'chish aniqlanadi. 
Aynan ana shu ko'chish hisobiy solqilik bilan taqqoslanadi.
Tekshirish ishlarining birinchi bosqichi bo'yicha barcha m a’lumotlar 
olingandan so'ng statik sinovlar boshlanadi. Birinchi bosqichda konstruksiya 
chegaraviy h o latlar bo'yicha qayta hisoblanadi, sinash jarayonida 
aniqlanadigan param etrlam ing nazariy qiymatlari topiladi. Bevosita 
sinovlami boshlashdan oldin obyektning sirti (yuzasi) tayyorlanadi. 
Yoriqdan ~ 5 mm masofada yoriq yo'nalishi bo'ylab chiziq tortiladi, 
yoriq tugagan joyga belgi qo'yiladi. Sinovlar jarayonida asboblami ehtiyot 
qilish va tashqi muhitdan muhofazalash bo'yicha choralar ko'riladi. 
Sinovlarga tayyor konstruksiyani sinov yukining 20% miqdorida yuklanadi 
va yuk asboblar yordamida markazlashtiriladi (sentrovka qilinadi), so'ngra 
yuk konstruksiyadan olinadi va bir sutka mobaynida yuksiz saqlanadi. 
Sinov kuni yuklanishning birinchi bosqichida asboblardan olingan sanoqlar 
(отчёты) dastlabki yuklanishdan olingan qiymatlar bilan solishtiriladi. 
Turli qiymat ko'rsatgan asboblar almashtiriladi yoki nuqsonli deb topiladi. 
Konstruksiyani yuklash bosqichma-bosqich amalga oshiriladi. Yuklash 
pog'onalari sinov vazifalariga qarab 0,05-0,5 oraliqda oshirib boriladi. 
Sinovlar jarayonida yuklash pog'onalarining bir xil bo'lmasligiga ruxsat 
etiladi.
Asboblardan olingan sanoqlar har bir bosqichda yuk qo'yilishi bilanoq 
olinadi, ba’zan yuk ma’lum muddat saqlab turiladi. Yuk barcha asboblarda 
sanoqlar bir xil ko'rsatkich bergunga qadar ushlab turiladi. Asboblardan
olingan raqam lar sinov daftarida 
q ayd 
etib
b o rilad i. 
A gar 
sinovlaming boshida tajribaviy va 
nazariy qiymatlar orasidagi tafovut 
k a tta b o 'ls a , sinov v aq tin ch a 
to 'x ta tilib , n u q so n lar b a rta ra f 
etiladi.
Sinovlarning 
davomiyligi, 
asosan, konstruksiyani yuk ostida har