Zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

2.2. MBni loyihalash, mohiyat–aloqa diagrammasini qurish
MySQLda jadval va boshqa obyektlarni hosil qilishdan oldin ma’lumotlar bazasining tuzilishini aniqlab olish zarur. Ma'lumotlar bazasining tuzilishi qancha yaxshi bo‘lsa, ma’lumotlar bazasi ham barcha talablarni qanoatlantiruvchi va samarali bo‘ladi.
Jadval strukturasi qo‘yilgan talablarga javob bergandan so‘ng, ma’lumotlarni kiritish, so‘ngra istalgan so‘rov, forma, hisobot, makros va modullarni hosil qilish mumkin. Umuman, hamma ma’lumotlar jadvallarda saqlanadi.Jadvallar ishlatilishiga qarab uch turda bo‘ladi. Ular quyidagilardir:
1) asosiy jadvallar;
2) ma’lumotli jadvallar;
3) yordamchi jadvallar.
Bizga bu ma’lumotlarni hosil qilish uchun quyidagi jadval kerak bo‘ladi. Bu jadvaldan esa takrorlanishlarni oldini olish maqsadida kichik-kichik ma’lumotli jadvallarga ajratib chiqamiz.



Endi bu jadvallarni asosiy jadval bilan bog‘lab chiqishimiz kerak bo‘ladi.

Rasmda ko`rsatilgan kabi bog`lanadi. Bunda kompaniya degan jadvalimiz asosiy jadval hisoblanadi. Qolganlari ma’lumotli jadvallar hisoblanadi.

Jadvallar orasidagi bu bog‘lanishlarni o‘rnatish yuqorida sanab o‘tilgan barcha kamchilik va muammolarni bartaraf etadi, ya’ni:

• 
  jadvallardagi ma’lumotlarning takrorlanishlarini yo‘qotadi;
  
• 
  har xil ko‘rinishdagi yozishlarga barham beradi. Barcha yozuvlar,ma’lumotli jadvalda qaysi ko‘rinishda bo‘lsa, shu ko‘rinishda tasvirlanadi;
  
• 
  asosiy jadvaldagi biror ma’lumot o‘zgarsa uni mos ma’lumotli jadvalda bir marta almashtirish yetarli;
  
• 
  asosiy jadvalni to‘ldirish juda tezlashadi va xatoliklarga barham beriladi.
  

2.3. Ishlab chiqilgan ma’lumotlar bazasining dasturiy tadbiqi
Axborot texnologiyalari kafedrasi uchun web sahifa tuzish orqali yuqorida tuzgan MB sini qo`llab uni amaliyotda tadbiq qilamiz. Bu rasmda web saytni umumiy ko`rinishi.

Web saytni 2 qismdan iborat:

1. 
   User foydalanuvchilar uchun bo`lib u sahifa orqali Axborot texnologiyalari kafedrasi haqida kerakli ma`lumotlarni olish mumkin.
   
2. 
   Admin ma`lumotlarni tahrirlash uchun.
   

1. 
   User 3 qismda iborat : header(bosh) content(asosi) footer. Web saytda header va footer oddiy qilib asosiy etibor content yani ma`lumotlar ustida amallar bajarish.
   

Contentni yuqori qismida nav ( bo`limlar) bo`lib foydalanuvchiga qulay bo`lishi uchun bo`limlarga bo`lingan.

2. 
   Admin ma`lumotlarni tahrirlash bunda ma`lumotlar ustida ko`p amaller bajarish mumkin websaytda Kurslarni tahrirlash yani nagi Kursni ro`yxatga qo`shish va tugallangan kursni o`chirish.
   

orqali mavjud kursini ro`yxatdan o`cherish mumkin

Yangi Kurs yoki orqali Yangi kurs bo`limiga o`tiladi

Va

Spinner tugmasini bosish orqali ma`lumotlar tanlanadi




Va Submit tugamsi orqali saqlanadi