Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги

futbol uyinini to`pni boshqarish texnikasining o`rgatish (to`pni olib yurish)

REJA

	KIRISH
	1.Futbolchilar tayyorlash usuliyati 2. Futbol o’yinida to’pni olib yurish. fintlar
	XULOSA
	FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

K I R I SH

Mavzuning dolzarbligi. O’zbekiston mustaqillikka erishgan vaqtdan jismoniy tarbiyaning ijtimoiy vazifasi insonnning sixat – salomatligini yaxshilashga, uning jismoniy kamol toptirishga, xar tomonlama rivojlantirishga qaratilgan.

Respublikamiz mustaqillikka erishgandan so’ng jismoniy tarbiya va sportga katta e’tibor berildi. Sportchilarimiz Osiyo hamda jahon miqyosidagi musobaqalarda yaxshi natijalarga erishib, O’zbekiston bayrog’ini yuqori ko’tarishmoqda. Sportning bu darajaga ko’tarilishida Prezidentimiz I.A.Karimovning hissasi kattadir. Jismoniy tarbiya va sportni yanada rivojlantirish uchun bir qancha ishlar amalga oshirildi. Bulardan «Jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish to’g’risida»gi qarori,

«Sog’lom avlod uchun» nodavlat dasturi, «O’zbekistonda bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasini tuzish to’g’risida»gi farmoni va boshqa bir qator xukumat qarorlari sport harakatini rivojlantirishga yo’l ochmoqda (2,3,4,).

Yosh avlodni har tomonlama: aqliy, axloqiy va jismoniy jihatdan rivojlanishida jismoniy tarbiya asosiy o’rinlardan birini egallaydi. Shuning uchun O’zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida»gi qonunida «Maktabgacha yoshdagi bolalar, o’quvchilar, talabalar salomatligini asrash va mustahkamlash, ularda jismoniy barkamollik ehtiyojini shakllantirish maktabgacha tarbiya muassasalari va o’quv yurtlarining asosiy vazifasi hisoblanadi» deyiladi(2).

Respublikamizda yoshlar futbolini rivojlantirishga qaratilgan qator Xukumat Qarorlari ushbu sport turini yuksak darajaga ko’tarish uchun barcha imtiyoz, moddiy-texnik va huquqiy imkoniyatlar yaratib qo’yibdi. Yurtboshimiz tomonidan 2002 yil 24 oktyabrda qabul qilingan “O’zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasini tuzish to’g’risida”gi Farmoni va shu masalaga oid bo’lgan Vazirlar Mahkamasining Qarori (30.10.2002) da iste’dodli yosh sportchilar yetishtirib chiqarish masalasiga alohida e’tibor qaratilgan. Demak, xalqimiz e’zozlab kelayotgan sport Davlat siyosatining ustivor yo’nalishi doirasidan joy olgan. Shunday bo’lsada, katta futbol haqida baralla gapirish imkoniyati hozircha yo’q. Fikrimizcha, buning asosiy sabablaridan biri, mamlakatimizda mahoratli yosh futbolchilarni tayyorlashga qodir, o’z kasbini ustasi bo’lgan raqobatbardosh trenerlar yetarli emas. Ommaviy ravishda o’tkazilayotgan futbol mashg’ulotlari aksariyat hollarda ko’r-ko’rona olib boriladi, ilmiy jihatdan asoslanmaydi, uslubiy talablarga javob bermaydi. Beriladigan jismoniy va texnik-taktik mashqlarning fiziologik qiymati e’tiborga olinmaydi. Ko’p yillik trenirovka asosida sport mahoratini shakllantirishda har hil yoshli futbolchi bolalar guruhlarida mutanosiblik va o’zaro bog’liqlik o’rnatilmaydi (2,4).

O’z-o’zidan ma’lumki, texnik-taktik harakatning samaradorligi faqatgina uni foydali koeffisiyenti bilan belgilanmaydi, balki shu koeffisiyenti 90 daqiqa saqlab turish bilan ifodalanadi.

Ko’pgina musobaqa o’yinlarida yuqori mahorat bilan o’ynaydigan futbolchilar kuzatilib turiladi, lekin har doim ham ular o’yinni

oxirigacha yuqori natija ko’rsata olmaydi. Turg’un mahorat futbolchining umumiy va maxsus chidamkorligiga bog’liq bo’ladi. Bunday xulosa futbol bo’yicha mutaxassislarning fikriga mos keladi.

Futbol bilan endigina shug’ullanishni boshlagan yosh bolalarda og’irliklar bilan bog’liq mashqlarni qo’llash foydali natija bermaydi. Aksincha, bunday mashqlar bolalarni toliqtirib qo’yishi haqiqatga yaqindir. Ko’pgina mutaxassislarning fikriga ko’ra dastlabki o’rgatish bosqichida jismoniy sifatlarni, shu jumladan chidamkorlik sifatini rivojlantiruvchi mashqlarni o’yin tarzida qo’llash ancha samarali kechadi. Chunki, bunday mashqlar bolalarni charchash holatidan chalg’itadi, ularning emosional va ruhiy tuyg’ularini jadallashtiradi, mashqlar samaradorligini oshiradi.

Yuqorida qayd etilgan ilmiy va uslubiy ma’lumotlar tanlangan mavzuning dolzarbligidan darak beradi.

O’zbek futbolchilarining mahoratini oshirish bolalar va o’smirlar futbolini rivojlantirish bilan chambarchas bog’liqdir. Yuqori malakali jamoalarda o’yinchilarning texnik va taktik tayyorgarligidagi nuqsonlarini tuzatish ancha qiyin. Shuning uchun bolalar va o’smirlarning mashq jarayonlari qanchalik samarali bo’lsa, yuksak natijalar uchun kurashlar ham shunchalik ko’p muvaffaqiyat olib kelishi mumkin.

Bitiruv malakaviy ishda oldimizga maktab o’quvchilariga futbolni o’rgatish uslubiyoti va sog’lomlashtirishdagi ahamiyati xaqida amaliy tavsiyalar berishni maqsad qilib qo’ydik.

Ushbu maqsadni amalga oshirishda quyidagi vazifalar belgilab olindi.

1. 
   Ilmiy – uslubiy adabiyotlarni nazariy tahlil qilish va umumlashtirish;
   
2. 
   Yosh futbolchilarni o’quv-mashg’ulot ishlarini tashkil qilish va futbol orqali sog’lomlashtirish
   
3. 
   Yosh futbolchilarning texnik tayyorgarligi va ularni takomillashtirish yo’llarini o’rganish.
   

Mazkur malakaviy bitiruv ishida quyidagi pedagogik usuldan foydalanildi. Bu usul nazariy – tahliliy usuldir. Ya’ni mazkur mavzuga bo’lgan maxsus ilmiy-adabiyotlarni nazariy tahlili amalga oshirildi. Unda mavzuga tegishli bo’lgan asosiy qonuniyatlar, tashkil qiluvchilar, omillar, vosita va usullar, pedagogik nazorat qilish usullari, nazorat qilishda qo’llaniladigan mashqlarni axamiyati kabi masalalar o’rganilib, ish olib borildi.

Ilmiy faraz. Futbol sport turini o’rgatish jarayonida bolalarni jismoniy sifatlarini rivojlantirish asosida jismoniy tayyorgarligini samarali rivojlantirish va sog’lomlashtirishdan iborat.