‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

9.5. Bir suhbatning taxminiy rejasi.
Suhbat mavzusi: «A/kogo/izm va uning asoratlari»
Kirish.
A lk o g o liz m kasallik h iso b la n ib , u sp irtli ich im lik la rn i 
uzo q vaqt davom ida uzluksiz iste’m ol qilish natijasida paydo b o ‘ladi. 
K asa llik n in g o ld in i o lish u c h u n a h o li k a sallik n in g d astlab k i b o s- 
q ic h d a g i b e lg ila rin i b ilish lozim . A lk o g o liz m n in g d astlab k i b o s- 
q ic h id a b e sh asosiy belgi k u zatilad i:
1. Ichkilikka n isb atan tu rg ‘unlik ortadi.
2. Ichgan sari ichgisi kelaveradi, o ‘zini nazorat qila olm ay qoladi.
3. U ris h -ja n ja l c h iq a ris h g a m o y illik o r ta d i, s o ‘ng c h u q u r
uxlaydi.
4. B arch a q arsh i t a ’sir q iluvchi o m illa r b o ‘lishiga q a ra m asd a n
m astlikka b o ‘lgan ishqibozlik ortadi.
5. Xulqi va x atti-h arak ati o ‘zgaradi, yolg‘o n gapiradigan, o ‘rinsiz 
q iliq lar qiladigan va o ‘z in i tu ta o lm aydigan b o ‘lib qoladi.
189

---

Birinchi bosqich 5 yilcha davom etadi, so‘ngra ikkinchi bosqichga 
o ‘tad i. Ik k in c h i b o sq ic h n i asosiy belgilari quyidagilar:
1. Ichkilik karaxti rivojlanadi, x u m o rn i tarq atish u c h u n ichishga 
tala b o sh a d i (ic h g a n k u n in in g ertasiga q o ‘ln in g q a ltira sh i, k o ‘ngil 
aynishi, b osh o g ‘rishi, yu rak o ‘y n ashi, v ah im a bosishi kabi h o la tla r 
kuzatiladi). X u m o rn i dastlab ichkilikning o z m iq d o ri (0,5 litr pivo, 
b ir q a d a h a ro q ) ta rq a ta d i. K ey in ch alik ichishga tala b o rtib b o rad i. 
K araxtlikni y u q o tish u c h u n m ast b o ‘lishga olib keladigan uzluksiz 
u s tm a -u s tz ich ish b o sh la n a d i.
2. A lkogolik ic h ish n i b ir b o sh lag ach o ‘z in i t o ‘x tata o lm aydi 
(su ru n k a li ic h ish ), b ir n e c h a k u n lab , h a tto h aftalab ic h a d i, vaqt 
o ‘tish i bilan su ru n k a li ich ish m u d d a ti c h o ‘z ilav erad i, ic h ish la r 
orasidagi vaqt qisqaradi.
Ik k in c h i b o sq ic h 9— 15 y ilch a d av o m e ta d i, k eyin u c h in c h i 
b o sq ich g a o ‘tilad i. B u n d a n e rv tiz im i, y u rak , m e ’da va jig a rd a
o ‘zgarishlar kuzatiladi. Jin siy q u w a t susayadi. S pirtli ichim liklarga 
b o ‘lgan tu rg ‘u n lik p asay ad i (k am m iq d o rd a ich sa h a m m astlik
b o s h la n a d i), ichk ilik k a tala b o rta d i. O rg a n iz m o ‘zin in g h im o y a
q o b iliy atin i y o ‘q o tib , n a tija d a sil kasalligining p a y d o b o ‘lishiga 
im koniyat yaratiladi. U la r o rasida teri-tan o sil kasalliklari h a m k o ‘p 
u c h ra y d i (k o ‘p in c h a z a x m , suzak).
Spirtli ichim likning naslga va oilaga salbiy t a ’siri:
— ich k ilik k a m u k k a s id a n k e tg a n o ta - o n a la r d a n a q li p a st, 
n o g iro n , y a ’ni tu rli n u q so n li b o la la r tu g ‘iladi.
Xulosa.
A lkogolizm dan davolansa b o ‘ladi, keyinchalik esa u m u - 
m a n ich m aslik lozim . D a v o la n ish n i aslo kech ik tirm aslik kerak.
Uslubiy ko'rsatmalar.
S u h b a t b o sh lash d an o ld in tin g lovchilarga 
savol berilad i va o lin g a n ja v o b la rd a n ay rim la ri ta n la b o lin ib , m u - 
lohaza qilinadi. B unda tinglovchilarning e ’tibori oshadi va m uam m oga 
qiziqish o rta d i. T a x m in iy savollar:
1. Q a n d a y sa b ab la r o d a m n i spirtli ic h im lik la r ich ish g a m ajb u r 
qiladi?
2. 0 ‘sm ir yoshlam i spirtli ichim liklar ichishiga q an d ay qaraysiz?
3. S pirtli ic h im lik la r ich ish n i tash la sh n i x ohlaysizm i?
190

---