Zbekiston respublikasi

* Ekzoskeletlar
(unon. 
έξω — tashqi
va 
σκελετος — skelet
)– bu antropomorf
konstruktsiyalar bo`lib, ularni inson qo`liga, oyog`iga yoki tanasiga “kiyib”, inson 
harakatini masshtab koeffitsiyentini hisobga olgan holda takrorlash uchun 
qo`llaniladi.
* Yarimavtomatik robotlarda
qo`l yordamida va avtomatik boshqarish 
birgalikda olib boriladi. Bunday robotlar sun`iy intellekt qo`llanishi maqsadga 
muvofiq bo`lmaganda yoki mumkin bo`lmaganda ishlatiladi. 
* Avtonom (yoki avtomatik) boshqariladigan robotlar. 
Bunday robotlar 
maxsus ravishda sozlangandan keyin inson boshqaruvisiz ham faoliyat ko`rsatadi. 
Bunga misol – sun’iy intellekt elementlariga ega robotlar, 
androidlar. 

---

91 
* Ishlab chiqarish robotlari 
jismonan og`ir, zaharli va xavfli hamda monoton 
ishlarni bajarish uchun mo`ljallangan. Bu robotlar uchun avtomatik ijrochi 
qurilmalarning (inson qo`li harakatini takrorlovchi manipulyatorlar, har turdagi 
shassiga ega o`ziyurar telejkalar va h.k. larning) bo`lishi xarakterlidir. 
* 
Tadqiqot robotlari. 
Tadqiqot ob’yektlari haqida axborotni qidirish, 
yig`ish, qayta ishlash va uzatish vazifalarini bajaradi. Ob’yekt bo`lib koinot, 
planetalar yuzasi, suvosti havzalari, yerosti qavatlari (g`or, shaxtalar), Arktika va 
Antarktika, cho`llar, zaharlangan va boshqa odam faoliyat ko`rsatishi qiyin bo`lgan 
hududlar. 
 
Takrorlash va mustaqil ishlash uchun savollar 
1.
«Robot» so`zining lug`aviy ma’nosi nima? 
2.
«
Manipulyator» tushunchasiga ta`rif bering? 
3.
Birinchi to`liq avtomatlashtirilgan manipulyatorlar qachon va qayerda 
ishlab chiqilgan?
4.
“
Unimate
” birinchi sanoat robotining ishlash prinsipini tushuntiring. 
5.
Robotlar ishlab chiqarishning rivojlanish xronologiyasini aytib bering. 
6. 
Robot boshqaruviga inson aralashuvi darajasi bo`yicha qaysi 
guruhlarga bo`linadi? 
7. 
Bajarayotgan vazifasi turi bo`yicha robotlar qaysi guruhlarga 
bo`linadi? 
8. 
Ekzoskeletlar 
nima vazifani bajarishga mo`ljallangan? 
9. 
Shadow Robot Company
(Buyuk Britaniya) tomonidan yaratilgan 
mexanik qo`l “
Dexterous Hand
” nechta erkinlik darajasiga ega? 
10. Ishlab chiqarish robotlari turlarini aytib bering. 
11. Tadqiqot robotlarining asosiy vazifasi nima?