Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

KISLOTA HÁM SÍlTÍLERDI KONDUKOMETRIK TEKSERIW
Eritpelerdiń elektr ótkezgishligin ólshewge tiykarlanǵan elektroximiyalıq analiz usılı konduktomeriya dep ataladı.
Kondukometrik usılda málim quramlı eritpelerdegi duz, kislota hám tiykarlardıń konsentraciyası tábiyiy suwdayı qattı qaldıq anıqlanıladı hám taǵı basqa.
Kondutotermik tiekseriw yaǵnıy elektr ótkezgishliknik ólshep turıp tekseriw usılın, ásirese, sanaatda hám awıl xojalıǵında úlken áhmiyeti bar. Ádetde indikatorlar járdeminde tekseriw múmkin bolmay qalatuǵın jaǵdaylarda bul usıl qol keledi.
Kondutermik tekseriw metodınıń mánisi sonda qosılıp atırǵan eritpedegi ionlar tekserilip atırǵan eritpedegi ionlar menen birigip kem dissotsilanatuǵın birikpe (mısalı, N2O) yamasa kem eriytuǵın element (mısalı, AgCl) payda etedi.
Alınǵan eritpede bolsa joǵalǵan ionlar ornın ekvivalent muǵdardaǵı basqa ionlar iyeleydi. Ionlardıń jıldamlıǵı bir-birinen parıq etkenligi sebepli eritpeniń elektr ótkezgishligi ózgeredi. Mısalı, natriy gidroksid suyultirilgan eritpesiniń 18C dagi ekvivalent ótkizgishligi:
Oyıwshı natriy xlorid kislota menen tolıq neytrallang'anda eritpede tek Na+ hám Cl- ionları qaladı hám eritpeniń ekvivalent elektr ótkezgishligine teń boladı.
Sonday eken, oyıwshı natriy eritpesine az-azdan xlorid kislota qosılǵanda eritpeniń ekvivalent elektr ótkezgishligi 217, 3 ten 108, 6 ǵa shekem azayadı.
Kislota artıqsha muǵdarda qosılǵanda eritpedegi ionlı muǵdarı ekvivalent muǵdardan artıp ketedi, bunnan tısqarı júdá jıldam H+ ionlar payda boladı.
Sol sebepli, elektr ótkezgishlik artıp baradı hám aqır-aqıbetde xlorid kislota menen natriy xloridtiń ekvivalent elektr ótkizgishlikleri jıyındısına teńlesedi. Kodutometrik tekseriw elektr ótkizgishlik ólshenerlik ádetdegi qurılmalarda ótkeriledi. Elektr ótkizgishlik eritpedegi barlıq ionlarǵa baylanıslılıǵı sebepli qandayda bir ion muǵdarın basqa ionlar qatnasıwında tabıw jetkilikli nıq nátiyje bermewii múmkin. Usınıń sebepinen keyingi waqıtlarda kondutometrik qozǵalıw ornına joqarı Chastotalı qozǵalıw usılınan kóbirek paydalanılıp atır.