Ózbekstan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

Juwmaqlaw:etip sonı búydew múmkin adamlarda ushraytuǵın jalǵan ayaqlılardıń wákili olardıń ulıwma xarakteristikası hám sistematik ornı, kesellikler keltirip shıǵarıwı :
1. Adamda ushraytuǵın jalǵan ayaqlilarnning ulıwma xarakteristikası olar sarkodallilar klasına kiredi. olardıń 11000 ǵa jaqın túri bar. Parazit jasaytuǵınlıq wákili amyobalar gruppaına tiyisli ichburu amyobasi bolıp tabıladı. Ol adamda parazitlik etip qanlı ichburu kesellikti keltirip shıǵaradı. Ichburu amyobasinni birinshi ret 1875 jılda orıs shıpakeri Lesh tárepinen anıqlanǵan jáne onıń patologikalıq belgilerin da úyrenilgen. Ichburug'amyobasining úlkenligi 20 -30 mikron keledi. Ápiwayı haywanlar xojayınların túrli aǵzalarında (ishek, dene boslig'i, qanı, jınıslıq sistema hám basqalar ) jaylasadı hám olardı zálelleydi. Kóbisi kletka ishi parazitlari. Ápiwayı haywanlar arasında adam hám haywanlarda túrli salmaqli, ólim menen tawsılatuǵın hastaliklarni keltirip shıǵarıwshı túrleri bar. Sol sebepli parazit ápiwayı haywanlardı úyreniw tekǵana zoologiyani medicina hám veterinnariyani da predmeti esaplanadı.
2. Adam ushraydıygan jalǵan ayaqlılardıń sistematikasi Haywanat álemi, bir kletkalılar kishi álemi, sálem xattıń baslamasıstigoforalar tipi. sarkodalilar klası, amyoba gruppası, ichburu amyobasi túri esaplanadı.
3. Adamda ushraytuǵın jalǵan ayaqlılar adamda amyobiaz yaǵnıy qanlı ichburu keltirip shıǵaradı. keselliktiń belgileri qarın awırıwı, ıshteydiń joǵalıp ketiwi, iriń hám qan aralas ish ketiwi sıyaqlı belgiler júzege keledi. Ichburug amyobasi menen kesellengen adam bir keshe-kunduzda 300 milliontagacha cista shıǵarıwı múmkin. Kesellikke kesellikti anıqlaw qoyıw ushın bemoming iplası konservantga yigiladi hám tekseriledi.
Profilaktika ilajlarına awqat tutınıw etiwden aldın qólni jaqsılap juwıw, xomligicha jeyiletuǵın palız eginleri hám basqa tımsalliqlami jaqsılap juwıw,
pısırılgen awqat hám ishiladigan suwdı jabıq ıdısda saqlaw, shıbınlami joytıw
(sebebi olar dizenteriya amyobasining cistaların mexanik túrde tasıydı ),
Kesel hám cista tasıwshılami anıqlaw hám emlew, ulıwma awqatlaniw sanitariya jaǵdayın hám awqat tayarlaw texnologiyasın qadaǵalaw etip barıw hám
xalıq ortasında sanitariya -gigiyena qaǵıydalarına ámel qılıw boyınsha keń úgit-násiyatlaw
jumısların aparıw sıyaqlılar kiredi.