Zərİf məqamlar (Böyük Rəhbər Ayətullah Xameneinin 1979-2004-cü illərdə müəllim və tələbələr qarşısında çıxışlarından seçmələr) Beşinci cild Tərtib edən: Həsən Qüddusizadə Çevirən: Maqsud Əzizoğlu Birinci fəsil

Amerika ailələrində ciddi dəyişikliklərin meydana gəlməsi

Son onilliklərdə Amerika ciddi dəyişiklikləri sınaqdan keçirib. Bunlar körpəli və uşaqlı ailələrdə sakit bir böhranın yaranmasına səbəb olub. Bu böhranı yaradan amillərdən söhbət edərkən adətən iki məsələ önə çəkilir: Dəyərlərin dəyişilməsi və günbəgün artan iqtisadi təzyiqlərin Amerika ailələrinə təsirləri. Valideynlər sürəkli olaraq işdən və ailə həyatından yaranan ikitərəfli təzyiqləri hiss edirlər. Amerika ailələrinin həyatındakı bu sıxıntıların yaranmasına aşağıdakı dörd açar amil bais olub:

1. İşləyən analar;

Valideynlər məişət xərclərini təmin etmək məqsədilə qazanc əldə etməyə daha artıq vaxt ayırmaq istəyirlər. Bu səbəbdən, özlərindən qabaqkı nəslin valideynləri ilə müqayisədə övladlarına daha az vaxt ayırırlar. Bu məsələ əsasən, anaların işləməsinə səbəb olan iqtisadi ehtiyaclardan doğur. Yetmişinci illərdə evdən bayırda işləyən analar az idi, amma indi onların yarısı işləyir. Valideynlərin çoxu etiraf edirlər ki, ailədə az olduqlarından, rahatlıq hiss etmirlər. Bu, onların valideynlik vəzifələrini düzgün yerinə yetirmək bacarığını itirmələrinə səbəb olur. Vaxtın azlığı analarda çoxlu stresslər yaradır, çünki onlar adətən, özlərinin ikinci iş növbələrində evdə olur və yalnız bu zaman ailə işlərini yerinə yetirir və övladlarına baxırlar.

Ailədən xəbərsiz halda iş yerlərində çalışan anaların çoxluğundan və onların uşaqlarını saxlayan mərkəzlərin keyfiyyətinin aşağı olmasından törəyən problemlər gərgin həddədir. İki geniş və çoxcəhətli araşdırma nəticəsində məlum oldu ki, Amerika evlərinin və uşaq bağçalarının çoxunda, uşaqların saxlanması və inkişafı vəziyyəti uşaq və körpələrin inkişafına mənfi təsir göstərəcək səviyyədə aşağıdır. Bu bağçalarda lazımi xidmətin göstərilməməsi təkcə uşaqların inkişafında yox, həm də valideynlərin, xüsusən də anaların iztiraba və təşvişə düşmələrində rol oynayır.

2. Təkvalideynli ailələrin artması;

Amerika ailələri üçün heç bir amil təkvalideynli ailələrin günbəgün artması qədər nigaranlıq doğurmur. 1950-ci ilə nisbətən belə ailələrdə böyüyən uşaqlar üç dəfə artmışdır. Bu artımın əsas səbəbi kimi iki məsələyə toxunmaq olar: Boşanmanın çoxalması və ailədən kənarda doğulan uşaqların sayının on dəfə artması.

Bu gün Birləşmiş Ştatlarda hər dörd uşaqdan biri təkvalideynli ailədə yaşayır. Təkvalideynli ailələrin çoxu yeniyetməlik dövründəki hamiləlikdən yaranmışdır. Amerikada hər il bir milyondan artıq yeniyetmə qız hamilə olur və bunların yarısı doğuşla nəticələnir.