Surunkali gepatit. HSV-infektsiyasining asosiy klinik shakli
hisoblanadi. Bu shakl ko’pincha katta yoshdagilarda qayd qilinadi. SGS
klinik tavsifi jixatidan SAG ning engil kechishiga o’xshab ketadi.
Bemorlarda sub`ektiv va ob`ektiv belgilar namoyon bo’lmasada,
giperfermentemiya doimiy yoki davriy kuzatiladi, asteniya belgilari: tez
charchash, loxaslik, uyqu buzilishi, mexnat qobiliyatini susayishi
kuzatiladi. Ishtaha pasayishi, vazn yo’qotishi xos bo’lib, ob`ektiv
ko’rganda
jigar
kattalashgan
va
qattiqlashgan
bo’ladi.
Virusli gepatitlarning oldini olish choralari. X,ar sanday yusumli
kasalliklarga sarshi kurashishda meditsina xodimlari bilan birga keng
jamoatchilik ongli ravishda satnashsa matssadga muvofits buladi. Zero,
xar bir insonning sogligi uz sulidadir. Virusli gepatitlarga sarshi kurashish
umumsanitariya va meditsina choralaridan iborat. X,ar bir odam,
keng jamoatchilik kasallik bor yoki yusligidan sat’i nazar, uzi
yashaydigan turar joylarni (xonalarni, oshxonani, xovlini), uy-ruzgor
buyumlarini, aynitssa suv xavzalarini, vodoprovod inshootlarini, bolalar
bogcha-yaslilarini, maktablarni, umumiy ovsatlanish muassasalarini,
jamoat yigiladigan joylarni toza tutishi, juda xam ozoda satslashi kerak.
Ana shunda virusli gepatit bilan bir satorda boshsa yusumli ichak
kasalliklarining kamayishiga va nixoyat bora- bora yus bo’lib ketishiga
imkon tugiladi.
Virusli gepatitning dastlabki belgilari anitslanishi bilanots bemor
darxol atrofdagi odamlardan, aynitssa yosh bolalardan, xomilador
ayollardan aloxidalab suyiladi va yusumli kasalliklar shifoxonasiga
yuboriladi. Kasallik sanchalik tez anitslanib, bemor kasalxonaga
sanchalik erta yotsizilsa, u shunchalik yengil, asoratsiz kechadi. Bemor
bilan mulotsotda bulgan soglom odamlar urtasida, kasallik chitssan uyda
va bolalar muassasasida — bogcha va yaslilarda, maktablarda 35 kun
davomida meditsina kuzatuvi olib boriladi va karantin e’lon qilinadi.
Meditsina kuzatuvi olib borayotgai uchastka vrachi, pediatri va
epidemiologning kursatmasiga muvofits (lozim topilganda), bemor bilan
mulotsotda bulgan xar bir odamning sul barmogidan oz mitsdorda son
olib, laboratoriyada tekshiriladi. Karantin davrida bolalarni bir gruppadan
ikkinchi gruppaga, bir sinfdan ikkinchi sinfga va boshsa bolalar
muassasasiga utkazish, yangidan bola sabul silish, turli ukollar silish,
tishlarni sanatsiya silish mumkin emas.
Bemor bilan mulotsotda bulgan 1 yoshdan 14 yoshgacha bulgan
bolalarga gammaglobulin yoki immunoglobulin ukol silinadi, bu tadbir
kasallikning oldini olishda muxim rol uynaydi. Bu muolaja bemor bilan
mulotsotda bulgan birinchi xaftada juda yaxshi foyda keltiradi. Gepatit V
yoki S bilan ogrigan bemorlar bilan mulotsotda bulganlarga
gammaglobulin yoki immunoglobulin ukol silish tavsiya etilmaydi.
Kasallik chitssan uyda va bolalar muassasasida, bemor bulgan joylarni, u
foydalangan barcha buyumlarni, kurpa-tushak, idish- tovotslarni
dezinfeksiya silish shart. Dezinfeksiyani katta shaxarlarda dezinfeksiya
stansiyalari, sishlotsda esa sanitariya-epidemiologiya stansiyasidagi
dezinfeksiya bulimlari va bulinmalari bajaradi. Ayrim xollarda uy-joy va
yashash sharoitlari juda yaxshi bulgan xonadonlarda axolining uziga
dezinfeksiya
silishga
ruxsat
etiladi.
Bunday
sharoitda
albatta
dezinstruktor yoki epidemiolog yordamchisi xonadondagi biror kishiga
dezinfeksiya utkazish shart-sharoitlarini yaxshilab tushuntirib beradi.
Gepatit V va S ni yustirmaslik uchun iloji boricha xuda-bexudaga
ukol sildiravermaslik lozim. Ukol sildirish shart bo’lib solganda suni-
sushni, tanish-bilish meditsina xamshiralari xizmatidan voz kechish va
fatsat poliklinika, ambulatoriya, kasalxona va boshsa meditsina
muassasalarida davolanishga xarakat silish kerak. Soch taroshlash, sotsol-
muylovni sirish, sosh terish, sul va oyots tirnotslarini pardozlashga
muljallangan asbob-usukunalarni fatsat sterillab, sungra ishlatishni talab
silish kerak. Uyda xar bir odamning kosmetika asboblari va gigiyena
buyumlari aloxida bulishi matssadga muvofitsdir.
Keyingi paytlarda usmirlar, yoshlar, katta yoshlilar orasida xam
giyoxvandlik uchrab turibdi, Narkotik moddalarni ukol silish fatsat virusli
gepatitning emas, balki teri- tanosil xamda son kasalliklarining
tarsalishiga olib kelmotsda. Narkomaniyadek sotsial illatga sarshi
kurashish xar bir insonning oliy grajdanlik burchidir.
Yusumli ichak kasalliklari tarsalishida pashsha va suvarakning
axamiyati juda katta. Pashsha chitsindiga, xojatxonaga, axlatga sunib,
tanasi va oyotslariga turli iflos narsalarni ilashtirib oladi-da, uy-ruzgor
buyumlariga, usti ochits solgan ozits-ovsat maxsulotlariga sunib, mikrob
va viruslarni yustiradi. Natijada bu ozits-ovsatlarni iste’mol silgan va shu
buyumlarni ishlatgan odam yusumli ichak kasalligini yustiradi. Shuning
uchun xam pashsha va suvaraklarni yusotish kerak.
Pashsha ko’paymasligi uchun chitsindilarni maxsus ajratilgan joyga
tashlash lozim. Axlat tashlaydigan joylarning tagi betonlangan bulishi
yoki sopsotsli konteyner idishlardan foydalanish kerak. Pashshalar
xonalarga uchib kirmasligi uchun oynaga sim tur yoki doka tutib suyish,
yoxud sogozni uzun-uzun silib kesib yopishtirish matssadga muvofits
buladi. Pashsha va suvaraklarga siron keltiruvchi zaxarli ximikatlardan
5% li xlorofos, karbofos, shuningdek dixlofos yoki «Prima» kabi aerozol
ballonlar ishlatilsa, barcha xasharotlar siriladi. Suvarakka sarshi suyidagi
zaxarli ximikatlar ishlatiladi. Xlorofosning 3—4% li suvdagi eritmasi,
flusid, piretrum, bundan tashsari, borat kislotaga shakar va tuxum sushib
tayyorlangan xurak suvaraklar ko’payadigan tirsishlarga sepib suyilsa,
ularga xalokatli ta’sir kursatadi.
Bu zaxarli ximikatlarni juda extiyotlik bilan ishlatish zarur. Chunki bu
ximikatlar xasharotlargagina ta’sir silib solmay, balki odamlar va uy
xayvonlarini xam zaxarlashi mumkin.
Xulosa qilib, yana takror aytamizki, yusumli ichak kasalliklariga
qarshi kurashda shaxsiy va umumiy gigiyena soidalariga, ozodalikka
sat’iy rioya silish katta rol uynaydi. Buning uchun turar joylar, uy-ruzgor
buyumlarini toza tutish, ichimlik suv va boshsa suv xavzalarini iflos
silmaslik kerak.
Yusoridagilarga rioya qilganda yuqumli ichak kasalliklari, jumladan
virusli gepatit keng tarqalmaydi.
Dostları ilə paylaş: |