68
Orqa oyoqlaridagi taroqqa o‘xshash tirnoqlari yordamida bir
necha bezdan hosil bo‘layotgan iðlarni o‘rgimchak bir-biriga
yopishtirib, bitta yaxlit ið hosil qiladi. Urg‘ochisi bu iðlardan
tutqich to‘r to‘qiydi (39-rasm). Butli o‘rgimchakning tutqich
to‘ri g‘ildirak shaklida bo‘lib, butalar va baland bo‘yli o‘tlar
orasiga tik tortilgan bo‘ladi.
O‘rgimchak ovi.
Tutqich to‘r yoniga o‘rgimchak ko‘pincha
to‘rdan in to‘qiydi. Bu inda u o‘z o‘ljasini poylab yotadi. Tutqich
to‘rning markazidan o‘rgimchak tomonga signal iði tortilgan bo‘la-
di. Tasodifan to‘rga tushib qolib, tiðirchilayotgan pash
sha, kapalak
va boshqa mayda hasharotlar signal iðini tebratganida o‘rgimchak
inidan tezda chiqib, o‘ljaga tashlanadi va uni o‘rgimchak iði bilan
o‘rab oladi. O‘ljani ustki jag‘larining o‘tkir tirnoqlari yordamida za-
harlab o‘ldiradi. Shundan keyin uni birmuncha vaqt qoldirib, iniga
kirib ketadi.
Oziqlanishi.
O‘rgimchak zahari tarkibida hazm suyuqligi bo‘ladi.
Bu suyuqlik ta’sirida o‘ljaning ichki to‘qimalari parchalanib suyuq
holga keladi. O‘lja tanasini so‘rib oladi. O‘ljadan faqat xitin po‘sti
qoladi. Butli o‘rgimchak zahari odam va umurtqali hayvonlarga
ta’sir qilmaydi.
Nafas olishi.
Qornining oldingi tomonida bir juft
o‘pka xalta-
lari joylashgan (40-rasm). Har qaysi o‘pkada ko‘plab varaqsimon
o‘simtalar bo‘ladi. Bu varaqlar orqali qon aylanadi. O‘rgim-
chakning nafas olishida o‘pka bilan bir qatorda ikki tutam
tra-
7.2. O‘rgimchaksimonlar sinfi
3
8
4
9
5
10
Dostları ilə paylaş: 
