1 Ibtidai-icma quruluşu

Rüstəmov Cavid

110A28
1)Ibtidai-icma quruluşu (həmçinin tarixdən əvvəl icma, tarixdən əvvəl dövr) — ictimai-iqtisadi formasiya, bəşər cəmiyyətinin ilkin inkişaf mərhələsi, heç bir sinfi ziddiyyətlərin olmadığı yeganə quruluşdur.

Bəşər cəmiyyətinin ilkin inkişaf dövrü ibtidai icma cəmiyyəti adlanır. İbtidai icma quruluşunun yaranması va inkişafı təbii-coğrafi şəraitlə və təbii ehtiyatların mövcudluğu ilə bağlı olmuşdur.

Ən qədim insanların qalıqlarına Şərqi Afrikada (Keniya va Tanzaniya ərazisində) daha çox təsadüf olunmuşdur. Bu qalıqlar ilk insanların 2-3 milyon il bundan əvvəl yaşadıqlarını göstərir.

İbtidai icma quruluşu əmək alətlərinin hazırlanma materialına və texnologiyasına uyğun olaraq üç mərhələyə (arxeoloji dövrləşmə) bölünür: 

1. 
   Daş dövrü.
   
2. 
   Tunc dövrü.
   
3. 
   Dəmir dövrü.
   

Daş dövrünün özü də üç mərhələyə ayrılır:

1. 
   Qədim daş dövrü (paleolit);
   
2. 
   Orta daş dövrü (mezolit);
   
3. 
   Yeni daş dövrü (neolit).
   

Daş dövrünün bu üç mərhələsindən sonra eneolit(mis-daş) dövrü gəlir. Eneolit daş dövrünün sonu — metal əsrinin başlangıcı hesab edilən b.e.ə. VI—IV minillikləri əhatə edir. Eneolitin sonunda tunc dövrünə keçidin əsası qoyulmuşdur. 

Tunc dövrü də üç mərhələyə bölünür:

1. 
   erkən tunc dövrü;
   
2. 
   orta tunc dövrü;
   
3. 
   son tunc dövrü.