1-mavzu. Shaxsiy kompyuterlarning ta’minoti va uning turlari, Dasturlar va apparat ta’minoti,dasturiy ta’minot

MAVZU: Kompyuterning arxitekturasi va turlari
Reja:

• Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi.
• Kompyuter arxitekturasi va strukturasi.
• Kompyuterning asosiy bloklari.

EHM avlodlari
1982 yilda ushbu avlod EHMlarini ishlab chiqarish dasturi Yaponiyada qabul qilingan edi. Unga ko‘ra 1991 yilda sun‘iy tafakkur masalalarini yechish imkonini beradigan prinsipial jihatdan yangi kompyuterlar ishlab chiqilishi ko‘zda tutilgan edi. Prolog dasturlash tili asosida va kompyuterlarning yangi konstruksiyalari yordamida sun‘iy tafakkur yo‘nalishining asosiy masalalari bo‘lgan bilimlarni saqlash va qayta ishlash masalalari hal qilinishi kerak edi. Qisqacha qilib aytganda beshinchi avlod EHMlari uchun dasturlar yaratish shart emas edi. Ularga tabiiy tilda masala qo‘yilishi tushuntirilsa, masala bo‘yicha yechim olish muammo bo‘lmasligi kerak edi.
EHMlarning beshinchi avlodi – kelajak EHMlaridir.
Bunday EHM larning element bazasi katta integral sxemalar emas, balki sun‘iy tafakkur elementlari xizmat qiladi. Хotira sig`imini va tezkorlikni oshirishda optoelektronika va bioprotsessorlar muvaffaqiyatlaridan foydalaniladi. EHMlarning beshinchi avlodida avvalgi EHMlardan farqli ravishda umuman boshqa murakkab masalalar yechilishi ko‘zda tutiladi. Bunda EHMlarda sun‘iy tafakkur asosida kiritilgan dalil va ma‘lumotlarni tahlil qilish asosida xulosa chiqara oladigan imkoniyatlar yaratish ustuvor masala hisoblanadi. Hozirgi vaqtning o‘zida kompyuterlar qulyozmalardagi matnlarni, inson tovushini anglash, ma‘lumotlarni bir tildan ikkinchi tilga tarjima qilishga qodir. Hattoki maxsus bilimlarga ega bo‘lmagan foydalanuvchilar ham bunday kompyuterlardan o‘z faoliyatlarida qulay foydalanmoqdalar.
Kompyuter tuzilishi
Zamonaviy kompyuterlar turlari juda ko‘p. Lekin ularni tarkibiy qismlari umumiy mantiqiy tamoyillarga asoslanadiki, ularga ko‘ra kompyuterning quyidagi asosiy qurilmalarini ajratish mumkin:

• Nomerlangan yacheykalardan iborat tezkor xotira;
• Boshqarish qurilmasi va arifmetik – logik qurilmalardan iborat protsessor;
• Kiritish qurilmasi;
• Chiqarish qurilmasi.

Ushbu qurilmalar axborot uzatuvchi aloqa kanallari yordamida bir-birlari bilan birlashtirilgan. Kompyuterning asosiy qurilmalari va ularning o‘zaro bog`lanishi sxemada tasvirlangan.

Quyuq strelkalar yordamida axborot haraktlanishi, oddiy strelkalar yordamida boshqaruvchi signallar uzatilishi tasvirlangan.