1. Sımsız baylanıs tariyxı Sımsız tarmaq texnologiyaları
Yüklə 331,13 Kb.
|
|
Mazmuni 1. Sımsız baylanıs tariyxı 2. Sımsız tarmaq texnologiyaları 3. Wi-Fi texnologiyasınıń islew principi 3. 1 Wi-Fi-Dıń Abzallıqları 3. 2 Wi-Fi-Dıń Kemshilikleri 4. Wi-Fi úskeneleri túrleri 4. 1 tiykarǵı Wi-Fi úskeneleri 4. 2 Qosımsha Wi-Fi úskeneleri 5. Wi-Fi tarmaqlarınıń qawipsizligi 5. 1 Wi-Fi-dıń insan salamatlıǵına tásiri Juwmaq Ádebiyatlar dizimi Kirisiw
Mámleketimizde rayon Enthernet tarmaqları keń tarqalǵan bolıp, kvartiraga oralǵan juplıqtı tartıwda. Úyde tek bir kompyuter bolsa, ádetde kabelni jalǵaw menen baylanıslı sorawlar bolmaydı. Biraq kompyuterden hám sımsız jalǵanıw múmkinshiligine iye bolǵan basqa qurılmalardan internette waqıt ótkeriw qálewi payda bolǵanda, bulardıń barlıǵın qanday etip tuwrı orınlaw haqqında oylawıńız kerek. Tarmaq texnologiyaların rawajlandırıwdıń házirgi basqıshında sımsız Wi-Fi tarmaqları texnologiyası jıldamlıq, ornatıw hám paydalanıw qolaylıgini talap etetuǵın sharayatlarda eń qolaylı esaplanadı. Wi-Fi (ingl. wireless fidelity sımsız baylanıs ) 802. 11 shańaraǵınıń keń polosali sımsız baylanıs standartı. Ádetde, Wi-Fi texnologiyası sımsız jergilikli kompyuter tarmaqların shólkemlestiriw, sonıń menen birge, joqarı tezliktegi internetge jalǵanıw noqatların jaratıw ushın isletiledi. sımsız wi-fi Muwapıqlıq. Biziń pikirimizcha, sımsız internetten paydalanıwdıń aktuallıǵı artıp barıp atır. Sonday etip, sımsız internetten paydalanıwshılar sanı kópaymoqda. Sol munasábet menen, bul abstrakt jumıs paydalanıwshılarǵa sımsız baylanıstı isletiwde jáne de maman bolıwǵa múmkinshilik beredi. Jumıstıń maqseti: * Sımsız baylanıs tariyxı hám fizikalıq mánisi menen tanısıń ; * Wi-fi-dıń unamlı hám unamsız táreplerin anıqlań ; * Sımsız Internet túrleriniń sanın, sonıń menen birge, insan salamatlıǵına tásirin anıqlań. 1. Simsiz Baylanis Tariyxi Gerts elektromagnit tolqınlardı alıwǵa muvaffaq bolǵanda. I. e. elektr zaryadı tekǵana bir noqattan ekinshisine ótti, bálki birpara tuwrı sızıq boylap tez terbelislerge keltirildi, sonda ol báhárga ildirilgen júk sıyaqlı háreket etedi, lekin tek kóp tezirek. Keyin zaryadqa jaqın bolǵan elektr maydanı waqtı -waqtı menen ózgeriwdi baslaydı. Bul ózgerislerdiń dáwiri, shubhasız, zaryaddıń terbelis dáwirine teń boladı. Elektr maydanı waqtı -waqtı menen ózgerip turatuǵın magnit maydandı payda etedi, ekinshisi bolsa óz gezeginde zaryaddan uzaǵıraq aralıqta ózgeriwshen elektr maydanınıń payda bolıwına alıp keledi hám taǵı basqa. Elektromagnit tolqınlardı alıw ushın G. Gertz házirde Gertz vibratori dep atalǵan ápiwayı qurılmadan paydalanǵan (1-súwret). Eger siz kondansatör plitaların az-azdan bir-birinen ajıratıp, olardıń maydanın kemeytirsangiz hám usınıń menen birge spiraldagi búklemler sanın kemeytirsangiz, ashıq kontaktlarning tat basıwına aparıwıńız múmkin. Oxir-aqıbet, siz tek tuwrıdan-tuwrı simni alasız. Bul ashıq terbelis dáwiri. Gerts vibratorining sıyımlılıqı hám induktivligi kishi. Sol sebepli terbelis chastotası júdá joqarı.Ashıq kontaktlarning tat basıwına alıp keletuǵın zaryadlar úshlerinde toplanmaydi, bálki ótkizgish boylap bólistiriledi. Házirgi waqıtta ótkizgishtiń barlıq bólimlerinde aǵıs birdey jóneliste jóneltiriledi, biraq ótkizgishtiń túrli bólimlerinde aǵıs kúshi birdey emes. Úshlerinde ol nolge teń hám ortada ol maksimal dárejege etedi (dástúriy ózgeriwshen tok shınjırlarında házirgi waqıtta barlıq bólimlerde aǵıs kúshi birdey.) Elektromagnit maydan, sonıń menen birge, kontur qasındaǵı pútkil boslıqtı óz ishine aladı. Gertsning tájiriybeleri dúnya fiziklarini qızıqtirdi. Rossiyada elektromagnit tolqınlardı úyreniw menen birinshilerden bolıp Kronshtadtdagi ofitserlik kursları oqıtıwshı Aleksandr Stepanovich Popov shuǵıllandı. Bul Rossiyada sımsız baylanıs ornatıwǵa birinshi urınıw edi. A. S. Popovning qabıl etiwshisi diagramması (2-súwret). Elektromagnit tolqınlardı tuwrıdan-tuwrı " sezetuǵın" bólim retinde A. S. Popov kogererdan paydalanǵan. Bul qurılma eki elektrodlı shıyshe naycha bolıp tabıladı. Naychaga kishi metall talaş jaylastırılǵan. Qurılmanıń háreketi elektr zaryadlarınıń metall untaqlarǵa tásirine tiykarlanǵan. Ápiwayı sharayatlarda kogerer úlken qarsılıqqa iye, sebebi talaş bir-biri menen jaman baylanısda boladı. Kelgen elektromagnit tolqın kogererda joqarı chastotalı ózgeriwshen tok payda etedi. Talaşlar arasından eń kishi ushqınlar ótip ketedi, olar talaşni sinterlaydi. Nátiyjede, kogererning qarsılıǵı keskin pasayadi (A. S. Popovning tájiriybelerinde 100000 den 1000 - 500 Ohmgacha, yaǵnıy 100-200 ret). Eger siz onı silkitsangiz, apparatqa taǵı úlken qarsılıqtı qaytarıwıńız múmkin. Sımsız baylanıstı ámelge asırıw ushın zárúr bolǵan qabıllawdıń avtomatikalıqlıǵın támiyinlew ushın A. S. Popov signaldı qabıl etkenden keyin kogererni silkiw ushın qońıraw úskenesinen paydalanǵan. Elektr gúńgirtog'i dáwiri elektromagnit tolqın kelip bayqaǵısh ornı járdeminde yopildi. Tolqındı qabıllaw tawısıwı menen qońırawdıń jumısı tezlik penen tóqtadı, sebebi qońıraw shókkishi tekǵana qońıraw kosasiga, bálki kogererga da tegdi. Kogererning sońǵı shayqalıwı menen mashina jańa tolqındı qabıllawǵa tayın edi. Popov radio oylap tabıw etkeninen berli bir muncha waqıt ótti, adamlar qısqa hám uzın signallardan ibarat telegraf signalları ornına sóylew hám muzıkanı uzatıwdı qálewdi. Sonday etip, radiotelefon baylanısı oylap tabıw etildi. 2. SIMSIZ TARMOQ TEXNOLOGIYALARI Kóp funkciyalı routerlar bizge bir Internet kanalın barlıq paydalanıwshılarǵa ajıratıwǵa járdem beredi. Úyde jeke Wi-fi tarmaǵın jaratıw zárúrshiligi, itimal noutbuk yamasa ıqsham jeke kompyuterdiń (PDA) hár qanday iyesi tárepinen basdan keshiriledi. Álbette, siz kirisiw noqatın satıp alıwıńız hám ol arqalı sımsız kirisiwdi uyımlastırıwıńız múmkin. Biraq " hámmesi birda" apparatqa ıyelew talay qolaylı esaplanadı, sebebi marshrutizatorlar bul funkciyanı kirisiw noqatlarınan jamanlashtirmaydi. Itibar qılıw kerek bolǵan tiykarǵı zat -qollap -quwatlanatuǵın Wi-fi standartları. Ádetde sımsız tarmaq texnologiyaları úsh túrge bólinedi, olardıń radio sistemaları kólemi tárepinen parıq etedi, biraq olardıń barlıǵı tabıslı isleydi. PAN (jeke tarmaqlar ) - jeke kompyuter (kompyuter) hám basqa qurılmalardı -PDA, mobil telefonlar, printerler hám basqalardı baylanıstıratuǵın qısqa aralıqlı, radiusı 10 m ge shekem bolǵan tarmaqlar. bunday tarmaqlar járdeminde ápiwayı maǵlıwmatlardı sinxronlashtirish ámelge asıriladı, ofislarda kabellarning kópligi menen baylanıslı máseleler jónge salıw etiledi hám kishi jumısshı gruppalarda ápiwayı maǵlıwmat almaslaw ámelge asıriladı. PAN ushın eń perspektivalı standart bul Bluetooth. WLAN (sımsız jergilikli tarmaqlar ) - 100 m ge shekem bolǵan aralıq, olardıń járdemi menen bınada, universitet kampusida hám basqalarda gruppa resurslarına sımsız kirisiw ámelge asıriladı, ádetde bunday tarmaqlar sımlı korporativ jergilikli tarmaqlardı dawam ettiriw ushın isletiledi. Kishi kompaniyalarda WLAN sımlı jalǵanıwlardı tolıq almastırıwı múmkin. WLAN ushın tiykarǵı standart 802. 11. WWAN (keń qamtılǵan sımsız tarmaqlar ) - bul mobil paydalanıwshılarǵa ózleriniń korporativ tarmaqları hám Internetlerine kirisiwdi támiyinleytuǵın sımsız baylanıs. Házirshe dominant standart joq, biraq GPRS texnologiyası eń aktiv ámelge asırılıp atır. 3. WI-FI TEXNOLOGIYASINING ISHLASH PRINTSIPI Wi-Fi - (bul sımsız Fidelity qısqartpası ) - cifrlı maǵlıwmatlardı radiokanallar arqalı uzatıw formatlarınan biri. Bul dúnyada ataqlı hám Rossiyada isenimli rawajlanıp atırǵan texnologiya bolıp, paydalanıwshılardıń internetge sımsız jalǵanıwın shólkemlestiriw imkaniyatın beredi (3-súwret). Wi — Fi 1991 jılda NCR Corporation/AT&T (keyinirek Lucent Technologies hám Agere Systems) tárepinen islengen. Daslep kassa xızmetlerin sistemaları ushın mólsherlengen ónimler WaveLAN brendi astında bazarǵa shıǵarıldı hám 1 den 2 Mbit/S ge shekem maǵlıwmatlardı uzatıw tezligin támiyinledi. Wi-Fi jaratıwshısı — vik Xeys (vic Hayes) IEEE 802. 11 b, IEEE 802. 11 a hám IEEE 802. 11 sıyaqlı standartlardı islep shıǵıwda qatnasqan jámáátte edig. 2003 jılda vik Agere Systems kompaniyasınan iste'foga shıqtı. Agere Systems ónimleri arzan Wi-fi sheshimleri ornın iyelegenine qaramay, salmaqli bazar sharayatında teń sharayatlarda básekilasha almadı. 802. 11 Agere-dıń ABG all-ın-One chipseti (kod atı : WARP) jaqsı sotilmadi hám Agere Systems 2004 jıl aqırında Wi-Fi bazarınan shıǵıp ketiwge qarar etdi. IEEE 802. 11 n standartı 2009 jıl 11 sentyabrde tastıyıqlanǵan. Onıń qollanılıwı 802. 11 n rejiminde basqa 802. 11 n qurılmaları menen paydalanıw shárti menen 802. 11 g standartı daǵı qurılmalarǵa (maksimal tezligi 54 Mbit/s) salıstırǵanda maǵlıwmatlardı uzatıw tezligin derlik tórt teńdey asırıwǵa múmkinshilik beredi. teoriyalıq tárepten, 802. 11 n 600 Mbit/s ge shekem maǵlıwmatlardı uzatıw tezligin támiyinley aladı. Bul texnologiya tiykarında úyde, ofisda, mıymanxanada, kafeda yamasa biznes orayında hár qanday kompyuter paydalanıwshısı internetge mobil jalǵanıw hám soǵan uyqas túrde háreket qılıw erkinshegiga iye boladı. Wi-Fi modulı menen úskenelestirilgen noutbukning (noutbuk yamasa PDA) hár qanday iyesi internetge 108 Mbit/s ge shekem tezlikte jalǵanıwı múmkin. Usınıń menen birge, internetge jalǵanıw sımlar hám modemlardan paydalanmastán ámelge asıriladı, bul menshikli paydalanıwshın jalǵawdı sezilerli dárejede ańsatlashtiradi. Wi-Fi Islewi. Radio tolqınları -bul kosmosda jaqtılıq tezliginde (300000 km/s) tarqalatuǵın hám chastota, tolqın uzınlıǵı hám nurlanıw kúshi kórsetkishleri menen xarakterlenetuǵın elektromagnit terbelisler. Radio tolqınınıń chastotası magnit hám elektr maydanlarınıń úlkenligi kosmostıń hár bir noqatında sekundına neshe ret ózgeriwin ańlatadı. Chastota Gerts (Hz) menen olshenedi, 1 Hz sekundta bir terbelisti ańlatadı. Chastota tolqın uzınlıǵı kórsetkishi menen tikkeley baylanıslı -chastota qanshellilik úlken bolsa, uzınlıq sonshalıq kishi boladı hám kerisinshe. 3 Gts chastotası 100000 km tolqın uzınlıǵına, 3 gigagertsli chastota bolsa tek 10 santımetrga tuwrı keledi.Baylanıs ushın isletiletuǵın radiochastotalarning pútkil spektri chastotalar boyınsha diapazonlarǵa bólinedi, dekamegametrden (3-30 Gts) dekimillimetrge shekem (300-3000 gigagertsli). Chastota qanshellilik kishi bolsa hám tolqın uzınlıǵı úlkenlew bolsa, onıń energiyası uzatıw quralı tárepinen kemrek sıpaladi yamasa sawlelenedi hám ol qanshellilik uzaq aralıqtı basıp ótiwi múmkin. 802. 11 b, g, n (Wi-Fi) standartı daǵı sımsız kompyuter tarmaqlarında 2400-2483, 5 MGts chastota diapazonı isletiledi, bul radiochastotalarning santımetr diapazonına tuwrı keledi. Bul diapazon ushın signal tarqalıwınıń hár qanday tosıqları, mısalı, úyler, ósimlikler, erning búrmeleri, sonıń menen birge jawın, rayon, qar hám basqalar sıyaqlı hawa rayı hádiyseleri júdá zárúrli bolıp tabıladı. 3. 1 Wi-Fi-Dıń Abzallıqları Bul tarmaqtı kabel ótkermesten jaylastırıwǵa múmkinshilik beredi, bul bolsa tarmaqtı jaylastırıw va/yoki keńeytiw ǵárejetlerin kemeytiwi múmkin. Kabel yotqizilmaydigan jaylar, mısalı, ımaratlardan sırtda hám tariyxıy áhmiyetke iye ımaratlarda sımsız tarmaqlar xizmet kórsetiwi múmkin. Bul sizge mobil qurılmalar tarmaǵına kirisiw imkaniyatın beredi (4-súwret). The Wi-Fi qurılmalar bazarda keń tarqalǵan. Wi-Fi logotipi menen úskeneni májburiy sertifikatlaw sebepli úskenediń sáykesligi kepillik beriledi. Joqarı tezlik, hár qanday jalǵanǵan qurılmalar sanı Pda, noutbuk, statsionar kompyuter, printer, kamera menen islew qolaylıǵı. Sımsız IP-telefonlar (ishki, qala ), video -telefoniyalar arqalı qońırawlar. 3. 2 Wi-Fi-Dıń Kemshilikleri Túrli mámleketlerde chastota diapazonı hám operatsion sheklewler birdey emes. Kóplegen Evropa mámleketlerinde AQShda qadaǵan etilgen eki qosımsha kanalǵa ruxsat beriledi; Yaponiyada diapazondıń joqarı bóleginde taǵı bir kanal ámeldegi hám Ispaniya sıyaqlı basqa mámleketler tómen chastotalı kanallardan paydalanıwdı qadaǵan etydi. Bunnan tısqarı, birpara mámleketler, mısalı, Rossiya, Belarusiya hám Italiya, barlıq sırtqı Wi-Fi tarmaqların dizimnen ótkeriwdi talap etedi yamasa Wi-Fi operatorın dizimnen ótkeriwdi talap etedi.Rossiyada sımsız jalǵanıw noqatları, sonıń menen birge, 100 Mvt (20 dBm) den artıq EIIM bolǵan Wi-Fi adapterleri májburiy dizimnen ótkeriliwi kerek.Eń ataqlı wep shifrlaw standartı tuwrı konfiguratsiya etilgen táǵdirde de (algoritmdıń sustligi sebepli) salıstırǵanda ańsatǵana aynıwı múmkin. Jańa qurılmalar jáne de rawajlanǵan WPA hám WPA2 maǵlıwmatlardı shifrlaw protokolın qollap -quwatlasa da, kóplegen eski kirisiw noqatları onı qollap -quwatlamaydi hám almastırıwdı talap etedi. 2004 jıl iyun ayında IEEE 802. 11 i (WPA2) standartınıń qabıl etiliwi jańa úskenede ámeldegi bolǵan qawipsizlew sxemanı usınıs etdi. The eki sxema da talap etedi ádetde paydalanıwshılar tárepinen tayınlanǵanlarǵa qaraǵanda talay bekkem parol. Kóplegen shólkemler shabıwıldan qorǵaw ushın qosımsha shifrlawdan (mısalı, vPN) paydalanadılar. Wi-Fi sheklengen diapazonǵa iye. Ápiwayı 802. 11 b yamasa 802. 11 g úy Wi-Fi routeri 45 m ishki hám 500 m sırtqı diapazonǵa iye. Wi-Fi qurılmaları ortasında jaylasqan mikroto'lqinli pech yamasa ayna signal kúshin susaytiradi. Aralıq da chastotaǵa baylanıslı.Bir yamasa qońsılas kanallarda isleytuǵın jabıq yamasa shifrlawdan paydalanatuǵın kirisiw noqatı hám ashıq kirisiw noqatı signallarınıń ústpe-úst túsiwi ashıq kirisiw noqatına kiriwge ırkinish beriwi múmkin. Bul mashqala kirisiw noqatlarınıń tıǵızlıǵı joqarı bolǵanda payda bolıwı múmkin, mısalı, kóplegen kireyshiler Wi-Fi jalǵanıw noqatların ornatatuǵın úlken kóp qabatlı úylerde.Túrli óndiriwshilerdiń qurılmaları ortasında tolıq uyqas kelmewi yamasa standartqa tolıq uyqas kelmewi jalǵanıwdıń sheklenishiga yamasa tezlikti tómenlewine alıp keliwi múmkin.Jawın waqtında tarmaq ońimdarlıǵınıń tómenlewi (jaman hawa rayı sharayatında joytıwlardı kemeytiw ushın Wi-Fi tarmaǵın esaplawda úskeneni transmitter quwatınıń úshten bir bólegine qoyıw ádetiy hol bolıp tabıladı).. Úlken muǵdardaǵı xızmet maǵlıwmatları jalǵanǵanlıǵı sebepli kishi maǵlıwmatlar paketlerin uzatıwda úskenediń hádden tıs júkleniwi. Real waqıt rejiminde media aǵıslarınan paydalanatuǵın programmalardıń islewi ushın onsha uyqas emes (mısalı, IP-telefoniyada isletiletuǵın RTP protokolı ): media aǵımınıń sapası paydalanıwshı tárepinen basqarib bolmaytuǵın bir qatar faktorlar (atmosfera aralasıwı, landshaft hám basqalar ) sebepli maǵlıwmatlardı uzatıwda múmkin bolǵan joqarı joytıwlar sebepli aldınan aytıp bolmaydı.joqarıda sanap ótilgen). Bul kemshilikke qaramay, 802. 11 b/g qurılmaları tiykarında kóplegen voIP úskeneleri islep shıǵarılıp atır, olar korporativ segmentke de baǵıtlanǵan : biraq, kóbinese bunday qurılmalar ushın hújjetler baylanıs sapası radiokanalning turaqlılıǵın hám sapası menen belgilenedi degen bandni óz ishine aladı. 4. WI-FI USKUNALARI TURLARI Sımsız tarmaqtı qurıw ushın tómendegi túrdegi Wi-Fi úskeneleri isletiledi: * adapterler (PCI, USB, PCMCIA, Onboard); * kirisiw noqatları ; * * HotSpot ushın xızmet shlyuzlari * qosımsha úskeneler (antennalar, Ethernet arqalı quwat adapterleri, shaǵıp atırn qorǵaw, kabel, jalǵawshılar ) Adapterler sıyaqlı Wi-Fi úskeneleri PCI keńeytiw uyası (5-súwret), PCMCI (8-súwret), CompactFlash arqalı jalǵanatuǵın qurılmalar bolıp tabıladı. USB port arqalı jalǵanǵan adapterler de ámeldegi (6 -súwret). Centrino platformasi sebepli barlıq zamanagóy noutbuklarda kóplegen zamanagóy standartlarǵa sáykes keletuǵın ornatılǵan Wi-Fi adapterleri bar. Wi-Fi adapterleri, qaǵıyda jol menende, PDA (qolda isleytuǵın jeke kompyuterler) menen úskenelestirilgen, bul olardı sımsız tarmaqlarǵa jalǵaw imkaniyatın beredi. Kóplegen zamanagóy mobil telefonlar Wi-Fi adapterleri menen úskenelestirilgen. Birpara óndiriwshiler ornatılǵan Wi-Fi úskenesine iye multimedia qurılmaların islep shıǵaradılar. Wi-Fi adapteri sımlı tarmaqtaǵı tarmaq kartası menen birdey funkciyaǵa iye. Bul paydalanıwshı kompyuterin sımsız tarmaqqa jalǵaw ushın xızmet etedi. Sımsız tarmaqqa kirisiw ushın adapter tuwrıdan-tuwrı basqa adapterler menen baylanıs ornatıwı múmkin. Bunday tarmaq Wi-Fi yamasa Ad Hoc sımsız peer -to-peer tarmaǵı dep ataladı (" jumıs ushın" dep awdarma etilgen). Adapter sonıń menen birge, arnawlı qurılma - kirisiw noqatı arqalı baylanıs ornatıwı múmkin. Bul rejim infratuzilma dep ataladı. Jalǵanıw usılın tańlaw ushın adapter Ad Hoc yamasa infratuzilma rejiminen paydalanıw ushın sazlanıwı kerek. Kirisiw noqatı -bul ornatılǵan mikrokompyuter hám qabıllaw hám uzatıw úskenesi bolǵan ǵárezsiz Wi-Fi úskenesi. Kirisiw noqatı arqalı sımsız adapterler ortasında óz-ara baylanıs hám maǵlıwmat almaslaw, sonıń menen birge tarmaqtıń sımlı segmenti menen baylanıs ámelge asıriladı. Sonday etip, kirisiw noqatı gilt rolin oynaydı. Kirisiw noqatı, qaǵıyda jol menende, bir yamasa bir neshe tarmaq interfeyslerine iye, olar járdeminde bul noqat ápiwayı sımlı tarmaqqa jalǵanıwı múmkin. Tap sol interfeys arqalı noqattı sazlaw múmkin. DNS, DHCP, FireWall, DMZ hám basqalar sıyaqlı tarmaqtaǵı qosımsha xızmetlerdi támiyinleytuǵın marshrutizatorlar menen birlestirilgen kirisiw noqatları bar. Bunday sımsız Wi-Fi routerlarida kishi ofis tarmaqları yamasa kárxana tarmaǵınıń bólimleri qurıladı. Kirisiw noqatı klientlerdi oǵan jalǵaw ushın da (kirisiw noqatınıń tiykarǵı rejimi), sonıń menen birge bólistirilgen tarmaqtı jaratıw ushın basqa kirisiw noqatları menen óz-ara baylanısda bolıw ushın isletiliwi múmkin (sımsız bólistirilgen sistema, WDS). Bular noqat -noqat hám noqat -kóp noqat sımsız kópir rejimleri, sımsız klient hám tákirarlaytuǵın. Tarmaqqa kirisiw efir arqalı translyatsiya signalların uzatıw arqalı támiyinlenedi. Qabıl etiwshi stanciya bir neshe uzatıw stanciyalarınıń islew aralıǵinda signallardı qabıllawı múmkin. Qabıl etiwshi stanciya qabıl etilgen signallardı filtrlew hám kerekli signallardı ajıratıp kórsetiw ushın xizmet kórsetiw zonası identifikatoridan (Service set indentifier, SSID) paydalanadı. Xizmet kórsetiw zonası (service set, SS) sımsız tarmaqqa jalǵanıwdı támiyinleytuǵın logikalıq gruppalanǵan qurılmalar dep ataladı. Tiykarǵı xizmet kórsetiw zonası (basic service set, BSS) - bul sımsız baylanıs arqalı bir-birine jalǵanatuǵın stanciyalar toparı. BSS texnologiyası kirisiw noqatı (access point) dep atalǵan arnawlı stanciyanıń bar ekenligin názerde tutadı. Sırtda paydalanıw ushın atmosfera tásirinen qorǵawlanǵan arnawlı ımaratlarda Wi-fi úskeneleri bar. Bunday úskeneni quwatlantırıw Power Over Ethernet texnologiyası járdeminde ámelge asıriladı. Xızmet Hot spot bir waqtıniń ózinde keń polosali jalǵanıwdı támiyinlew ushın arnawlı islep shıǵılǵan shlyuzlar Internet. Qurılmalar tarmaqqa kirisiwdi támiyinlew sisteması bolıp, ol baylanısap atırǵan paydalanıwshılardı autentifikatsiya qılıw, avtorizatsiya qılıw hám esapqa alıwdı sanalı túrde basqaradi. Bul qurılmalar tarmaqtı tolıq funkciyalar menen támiyinleydi, sonday-aq esaplardı basqarıw hám trafik statistikasın shıǵarıw. Wi-Fi xızmet shlyuzlari múmkinshilikleri: Mıymanxanalar, motellar, restoranlar ushın dúnyadaǵı eń keń tarqalǵan avtomatlastırıw sistemasına sáykes keledi; Abonentlerdiń hár biri ushın jalǵanıw tezligin basqarıw, hár qıylı xizmet kórsetiw klassların jaratıw, tarif jobaları. Jeke abonentlerdiń hádden tıs aktivligi menen baylanıslı qáwiplerdi kemeytiw; Internetge kirisiw ushın tólewdi ulıwma xızmet esabına kirgiziw múmkinshiligi; Internetge kirisiw xızmetlerin basqarıw hám esabat sistemasına ańsat integraciya qılıw, hár qanday waqıtta biznestiń jaǵdayı tuwrısında maǵlıwmat ; Jańa paydalanıwshılardı demde dizimnen ótkeriw ushın dizimnen ótiw atları hám paydalanıwshı parolların avtomatikalıq túrde qáliplestiriw; Lan segmentleri hám serverlerin jalǵaw ushın Ethernet portı. 4. 2 qosımsha Wi-Fi úskeneleri Qosımsha Wi-Fi úskenelerine tómendegiler kiredi:
Hár qanday kompyuter tarmaǵı sıyaqlı, Wi-Fi da ruxsatsız kirisiw qáwpin asıradı. Bunnan tısqarı, sımsız tarmaqqa kirisiw ádetdegidan talay ańsat — sımlarǵa jalǵanıwdıń hájeti joq, signaldı qabıllaw zonasında bolıw jetkilikli. Sımsız tarmaqlar kabel tarmaqlarınan tek birinshi ekewinde - fizikalıq (Phy) hám bólekan kanal (MAC) dárejelerinde - ashıq sistemalardıń óz-ara tásiriniń etti dárejeli modelinde parıq etedi. Joqarı dárejeler sımlı tarmaqlarda da ámelge asıriladı hám tarmaqlardıń haqıyqıy qawipsizligi naǵız ózi dárejelerde támiyinlenedi. Usınıń sebepinen, bul hám basqa tarmaqlardıń qawipsizligindegi parq fizikalıq hám MAC dárejelerindegi qawipsizlik parqına tuwrı keledi. Búgingi kúnde Wi-Fi tarmaqların qorǵawda autentifikatsiya qılıw, maǵlıwmatlardı shifrlaw hám olardı uzatıw pútinligin baqlawdıń quramalı algoritmik matematikalıq modelleri qollanilsa-de, ruxsatsız adamlardıń maǵlıwmatlarına kirisiw múmkinshiligı kútá úlken. hám eger basqınshı tarmaqtı ornatıwǵa etarlicha itibar bermasa: * Wi-Fi tarmaǵı paydalanıwshılarınıń resursları hám disklarına hám ol arqalı LAN dáreklerine kirisiw; * trafikni tıńlań, odan jasırın maǵlıwmatlardı alın ; * tarmaqtaǵı maǵlıwmatlardı buzıw ; * Internet trafikidan paydalanıń ; * kompyuter paydalanıwshıları hám tarmaq serverlerine hújim qılıw ; * jalǵan kirisiw noqatların ámelge asırıw ; * spam jiberiń hám tarmaǵıńız atınan basqa nızamǵa qarsı minez-qulqlar etiń. Sonıń menen birge, tábiyiy hádiyseler hám texnikalıq qurılmalar tarmaq qawipsizligine abay salıp qoyıwı múmkin, biraq tek adamlar (isten bosatilgan xızmetkerler, xakerlar, básekishiler) kózkóreki maǵlıwmat alıw yamasa joq etiw ushın tarmaqqa kiritiledi hám olar eń úlken abay bolıp tabıladı. 5. 1 Wi-Fi-dıń insan salamatlıǵına tásiri Bir neshe izertlewlerge tıykarlanıp, ilimpazlar Wi-fi-dıń paydalanıwshılar salamatlıǵına tásiri haqqında hesh qanday dálil joq degen juwmaqqa keldiler. Bi-bi-si agentligi Wi-fi-den radiatsiya dárejesi uyali telefon nurlanıwınan ortasha úsh teńdey joqarı, biraq húkimet tárepinen qabıl etilgen qawipsizlik shegaralarınan 600 teńdey tómen ekenligi haqqındaǵı maǵlıwmatlardı usınıs etken túsindiriwdi járiyaladı. Biraq, jámiyette Wi-Fi-den paydalanıw qawipsizligi boyınsha tartıslar dawam etpekte. Uilyam Styuart (William Stewart), Den sawlıqtı saqlaw jámiyeti (Health Protection Agency) baslıǵı, mobil telefonlar hám Wi-fi sawlıgına unamsız tásir kórsetetuǵın dáliller bar ekenligin ayttı. Biraq, basqa ilimiy qánigeler onıń bahosiga qosılmadilar.Notingem universiteti professorı Lori Challisning pikrine qaraǵanda, Wi-fi hesh qanday zálel etkazishi dargumon. Ilim hám den sawlıqtı saqlaw salasındaǵı qánigelerdiń kópshiligi onıń pikirine qosıladılar.
Juwmaq
Sonday etip, Wi-Fi búgingi kúnde eń perspektivalı sımsız texnologiya bolıp tabıladı. 2017 jılda barlıq paydalanıwshılar Wi-Fi-den paydalanıw ushın qolay hám qolay ekenligi anıq. Keleshek jańa texnologiyalar hám olar ne bolıwın ózimiz hal etemiz. Paydalanilg’an A’debiyatlar 1 sımsız baylanıs texnologiyaları / M. T. Mixaylov, G. v. vitnev, 1-baspa M.: Bustard, 2000. 204 s. 2 Wi-Fi. Sımsız tarmaq/jon Ross: trans. anglichan tilinen. v. A. vetlujskiy Tárepinen Jaratılǵan.- M.: HT Press, 2007 jıl. 320 s.: il. Allbest-de jaylastırılǵan Yüklə 331,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|