1. xix-asrning oxirida mehnatni ilmiy tashkillashtirishning psixologik



Yüklə 0,49 Mb.
tarix20.12.2022
ölçüsü0,49 Mb.
#76724
1484635499 65447

1. XIX-asrning oxirida mehnatni ilmiy tashkillashtirishning psixologik

  • Kasblar psixologiyasining mustaqil fan sifatida shakllanishini 3-bosqichini ajratish mumkin.
  • 1. XIX-asrning oxirida mehnatni ilmiy tashkillashtirishning psixologik
  • masalalarini hal qiladigan psixotexnika yo‘nalishini paydo bo‘lishi, shuningdek,
  • psixotexnika taraqqiyotining asosiy masalalari bu mehnat sharoitlari va shu
  • usullarini rasionalizasiya qilish, avariya va shikastlanishni kamaytirish, ishlab
  • chiqarish ta‘limining shakllanishi masalalariga e‘tiborning kuchayishdir.

2. XX-asr boshlarida mustaqil ilmiy soha mehnat psixologiyasining

  • 2. XX-asr boshlarida mustaqil ilmiy soha mehnat psixologiyasining
  • rivojlanishi va bu boradagi kasbiy tadqiqot masalalari, inson psixologiyasining
  • mehnatda namoyon bo‘lishi va shakllanishi shuningdek, kasbiy tanlov, kasbiy
  • maslahat va mehnat ekspertizasi masalalariga doir bilimlarni yuzaga kelishi.

Mustaqil ilmiy fan sifatida kasb psixologiyasi yuzaga keldi va bu AQSHlik

  • Mustaqil ilmiy fan sifatida kasb psixologiyasi yuzaga keldi va bu AQSHlik
  • olimlar J. Krites va D. Super ishlarida ko‘zga tashlangan.Ammo chet el tajribasi
  • asosida to‘plangan ma‘lumotlardan to‘g‘ridan-to‘g‘ri foydalanish imkoniyati
  • bo‘lmaydi. O‘ziga xos ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar va ijtimoiy madaniy
  • an‘analar yurtimizda o‘zimizga, millatimizga xos milliy kasb psixologiyasining
  • rivojlanishiga sabab bo‘lmoqda.

Kasb psixologiyasiga taxminan XX-asrdan

  • Kasb psixologiyasiga taxminan XX-asrdan
  • boshlab asos solinib kelingan. Bunga ko‘proq insonlarni o‘z qobiliyatlari,
  • ehtiyojlari, hohish, istaklari, imkoniyatlari, individual xususiyatlari va
  • hokazolarni hisobga olmagan tarzda kasblar olami haqidagi bilimlarga ega
  • bo‘lmaganliklari natijasida qaysidir ma‘noda ongsiz ravishda kasb tanlashlariga
  • sabab bo‘lgan.

Biroq keyinchalik rus psixologi E. A. Klimov o‘z tadqiqot ishlarida aynan

  • Biroq keyinchalik rus psixologi E. A. Klimov o‘z tadqiqot ishlarida aynan
  • shu masalaga, ya‘ni ―kasb tanlash‖, ―kasbga yo‘naltirish‖ kabi masalalarga
  • e‘tiborini qaratib, bu borada tadqiqot ishini olib borgan. Xususan, misol sifatida
  • Differensial diagnostik so‘rovnoma (DDS) metodikasini ishlab chiqqan.
  • YE.A.Klimovdan tashqari ham ko‘p chet el olimlari bu masala bo‘yicha ish olib
  • borganlar. Asta-sekin jamiyatda kasb tanlashga nisbatan ongli yondoshishlar
  • kuzatila boshlandi. Ya‘ni ularning barchasi kasb psixologiyasining
  • shakllanishiga olib keladi. Kasb psixologiyasining ajralib chiqishi hozirgi kunda
  • shaxsning kasbiy mehnatga o‘rganib ketishi emas, balki alohida kasbiy bilim,
  • ko‘nikma va malaka hamda umuman kasblar olamiga kirib borishiga asoslanadi.

Kasb psixologiyasi shaxsning kasbiy jihatdan shakllanishini o‘rganadi.

  • Kasb psixologiyasi shaxsning kasbiy jihatdan shakllanishini o‘rganadi.
  • Bunda shaxs rivojlanishi kasbiy shakllanishi sifatida ko‘rib chiqiladi. Kasb
  • psixologiyasi-mehnat psixologiyasining kasblarni psixologik komponentlarini
  • yoki muayyan kasbda ishlovchilarga nisbatan qo‘yiladigan psixologik talablarni
  • o‘rganish hamda ilmiy tahlil hilish bilan shug‘ullanuvchi bo‘limidan iborat.

Olim shaxs yashovchanlik sifatlariga quyidagi ko`rsatkichlarni kiritadi:

  • Olim shaxs yashovchanlik sifatlariga quyidagi ko`rsatkichlarni kiritadi:
  • 1. SHaxs xususiyatlariga munosib kasb tanlash.
  • 2. Bajarayotgan ishga qo‗yilgan talablarga yuqori darajada tayyorlik.
  • 3. Hayoti davomida talim olish va o‗rganishga tayyorlik.
  • 4. Madaniyligi, o‗zga kishilar qadr-qimmatini, farqlarini qabul qila
  • bilish.
  • 5. Kompyuter va axborot texnologiyalaridan foydalanishni bilish.
  • 6. Bir necha sohalarda kasbiy mahoratni namoyish qila olishi.
  • 7. Yangi loyihalar taqdim qilish tashabbusiga ega bo`ish.
  • 8. Ishda hamkasblar bilan hamkorlikda ishlash ko‗nikmasiga egaligi

1. Kasbning tashkilot maqsadlari bilan chambarchas bog`iqligi.

  • K.Farren kasbning yashovchanlik ko`rsatkichlariga quyidagilarni kiritadi:
  • 1. Kasbning tashkilot maqsadlari bilan chambarchas bog`iqligi.
  • 2. Boshqa muassasa va ishlab chiqarish sohalari bilan uyg‗unlashish
  • imkoniyati.
  • 3. Boshqa kasblarda o‗z kompetentliligi va qobiliyatlaridan
  • foydalanish imkoniyati.
  • 4. SHaxsiy va moliyaviy taminlanganlik.
  • 5. Kasb bo‗yicha shaxslar uyushmasining mavjudligi.
  • 6. Mahoratga etaklovchi bilimga egalik.
  • 7. Yoshidan qatiy nazar kasbiy muvaffaqiyatlarda mustaqil bo`ish .

XX asrning boshlarida Amerika va Evropa mamlakatlarida mehnat

  • XX asrning boshlarida Amerika va Evropa mamlakatlarida mehnat
  • mahsuldorligini oshirish, ishlab chiqarish samaradorligini ta‘minlash jarayonida
  • yuzaga kelgan bo‗lib, buning natijasida psixologiyaning insonparvarlik
  • g‗oyalarini singdirish yuz berdi va natijada shaxs to‗g‗risida zamonaviy
  • nazariyalari vujudga keldi. Bunday bog‗liqlik shaxs nazariyasi bilan kasbiy
  • rivojlanish psixologiyasi o‗rtasida aloqa o‗rnatishga olib keldi. Oqibatda kasbiy
  • rivojlanish muammolarini o‗rganishga turlicha yondoshadigan beshta asosiy
  • yo‗nalishi shakllandi. Bular: 1) differensial diagnostik, 2) psixoanalitik, 3) qaror
  • qabul qilish nazariyasi, 4) taraqqiyot nazariyasi va 5) tipologik yo‗nalishlar.
  • E`tiboringiz uchun rahmat!

Yüklə 0,49 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin