11-sinf tadbirkorlik asoslari darsligi asosida 16-mavzu: korxona mablag‘lari hech e’tibor berganmisiz – tadbirkor kishidan ma’lum miqdorda pul berib turishini so‘rasangiz, u, odatda, «mening pullarim aylanishda»
11-sinf tadbirkorlik asoslari darsligi asosida 16-mavzu:
KORXONA MABLAG‘LARI
Hech e’tibor berganmisiz – tadbirkor kishidan ma’lum miqdorda pul berib turishini so‘rasangiz, u, odatda, «mening pullarim aylanishda» deb javob beradi. Ushbu javobning mazmunini to‘laroq tushunish uchun korxona mablag‘lari va ularning harakatini ko‘rib chiqamiz.
Siz o‘z tadbirkorlik faoliyatingizni olib borish uchun korxona tashkil etishingiz mumkin.
Korxona – bu jamiyat ehtiyojlarini qondirish va foyda olish maqsadida mahsulot ishlab chiqarish, ish bajarish va xizmat ko‘rsatish uchun tashkil etilgan mustaqil xo‘jalik yurituvchi subyekt.
Korxona faoliyatini tashkil etish va yuritish uchun mablag‘lar talab etiladi.
Korxona mablag‘lari– bu korxona faoliyatini tashkil etish va amalga oshirishga xizmat qiluvchi pul, turli resurslar va ishlab chiqarilgan tovarlar majmuyidir.
Amalda korxona mablag‘lari uchta shaklda bo‘ladi: pul, resurs va tovar. Pul shaklidagi mablag‘lar korxona faoliyatini yo‘lga qo‘yish uchun zarur resurslarni sotib olish yoki ulardan foydalanganlik uchun to‘lovlarni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Buning natijasida pul mablag‘lari resurslar yoki unumli mablag‘larga aylanadi.
Ushbu resurslar ishlab chiqarish jarayonida foydalanilib, o‘zining qiymatidan ko‘proq mahsulot yaratgani uchun unumli mablag‘lar deb ham yuritiladi. Ishlab chiqarish jarayonida yaratilgan mahsulotlar tovar, ya’ni sotish uchun mo‘ljallangan mahsulot shaklini oladi.
Tovar – bu korxonada ishlab chiqarilgan va sotishga mo‘ljallangan mahsulot yoki xizmatlar.
Demak, tadbirkorning qo‘lida pul shaklida bo‘lgan mablag‘ o‘z harakati davomida dastlab resurslarga, keyin esa tovarga aylanib, bozorda sotilgach, yana pul shaklida tadbirkorga qaytib keladi. Buni korxona mablag‘ining (bu o‘rinda pulning) doiraviy aylanishi deyiladi.
