1–Mavzu Davlat standartlari. O’z. D 301-97 304-97. Formatlar. M
1–Mavzu: Davlat standartlari. O’z.DS2.301-97 - 2.304-97. Formatlar. Masshtablar. Chiziqlar. Shriftlar. O’z.DS2.307-97. O’lcham qo’yish qoidalari. Nuqta. Koordinatalar bo’yicha nuqtaning proyeksiyalarini chizish. Xususiy vaziyatdagi nuqtalar. Qog‘oz. O‘quv chizmalarini bajarish uchun (vatman deb ataluvchi) sirti silliq qattiq qog‘oz tanlanishi kerak. qachonki qalamda bir necha marta chizib uchirganda ham uvalanib paxtasi chiqib ketmasligi lozim. Har xil eskizlarni bajarish uchun oddiy yozma katak qog‘oz yoki millimetrli (millimetrovka) qog‘ozlar ishlatilishi mumkin. Tush bilan chizilgan chizmalardan nusxalar ko‘chirishida esa shaffof (kalka) qog‘ozlar ishlatiladi.
Chizma taxta. Chizmalarni tez va sifatli bajarish uchun mo‘ljallangan bo‘lib maxsus standartlashtirilgan o‘lchamlarda chiqarilgan taxta.
Qalamlar. Chizmalarni chizishda turli xil qalamlar ishlatiladi, jumladan chizmachilikda asosan "Konstruktor" yoki "KOH-I-NOOR" markali qalamlar ishlatilib, ingichka chiziqlarni chizish uchun qattiq (T, 2T, H, 2H), qalin chiziqlarni bajarsh uchun yumshoq (TM, M, HB, B); eskiz va texnik rasmlar chizish uchun esa o‘ta yumshoq (2M, 4M, B, 2B) qalamlar ishlatiladi. Qalam taroshlangan qismining umumiy uzunligi 25.....30 mm, shu jumladan, ochilgan grafiti uzunligi 6..8 mm bo‘lishi lozim (1.1-rasm). Ish paytida qalam uchini o‘tkirlab turish uchun yog‘och taxtachaga yopishtirilgan mayda donnali shisha jilvir qog‘ozdan foydalanish mumkin (1.2-rasm).
Jazval (lineyka) da ishlagan paytda qalamni qattiq bosmasdan jazvalga nisbatan perpendikulyar va chizilayotgan tomonga 600...760 qiya qilib, qalam uchini esa jazval chetiga tekkizmasdan parallel ushlash kerak (1.3-rasm).
O‘chirgich (rezinka). Chizmaning ortiqcha chiziqlarini o‘chirish uchun yumshoq oq o‘chirg‘ich ishlatiladi (4-a, rasm) o‘chirg‘ich uzoq vaqt qo‘lda ushlab turmaslik kerak, sabab qo‘lning terlash natijasida o‘chirg‘ich nam bo‘lib qoladi, o‘chirish sifatsizlanadi. Vaqti vaqti bilan tozalab artib turish kerak ayrim hollarda o‘chirg‘ich diaganali bo‘yicha ikkiga bo‘linadi, bu chizma chiziq oralarining qisqa joylarini o‘chirishda yana qo‘lay bo‘ladi (1.4-b, rasm).
