A. S. Makarenko kasbiy takomillashtirish masalasida shunday degan edi. Men pedagogik talantga EGA edim. Pedagogikaga kutilmaganda kirib keldim va urgandim. Men uz ishimning ustasi darajasida kutarildim Uz ishimning

KASBIY YETUKLIK VA PEDAGOGNING O’Z-O’ZINI RIVOJLANTIRISHI,PEDAGOGIK IJODKOR PEDAGOGIC MADANIYAT

Reja:

1. 
   Kasbiy yetuklik
   
2. 
   Pedagogning o’z-o’zini rivojlantirish
   
3. 
   Ijodkor pedagogic madaniyat
   
   
   

O`kituvchi o`z-o`zini tarbiyalashi uchun, avvalo o`zini atroflicha chukur o`rganishi, o`z ishidagi yutuk va kamchiliklarni ko`ra olishi kerak. O`z-o`zni o`rganish va boshka kishini anglash uchun xam zarurdir. Boshka yutuklarni o`rganmay, o`zini boshkalar bilan kiyos kilmay turib, o`zini shaxs sifatida o`rganish mumkin emas. O`zini anglash, o`zini baxolash xususiyati boshka kishilar bilan munosabat protsessida, birgalikdagi faoliyat vaktida tarkib topadi

Eng avvalo o`kituvchi o`zida pedagogik kobiliyatning kanday xislatlari borligini o`rganishi kerak. Pedagogik faoliyatga muxabbati yuksak o`kituvchi ishga chin ko`ngildan berilib ishlaydi, xech kanday formalizmga yo`l ko`ymaydi. O`z kasbini sevgan o`kituvchi doimiy ravishda goyaviy-siyosiy saviyasini oshirish va bilim doirasini kengaytiradi, o`z predmetini chukur bilish ustida kunt bilan ishlaydi.
A.S. Makarenko kasbiy takomillashtirish masalasida shunday degan edi. «Men pedagogik talantga ega edim. Pedagogikaga kutilmaganda kirib keldim va urgandim. Men uz ishimning ustasi darajasida kutarildim Uz ishimning ustasi darajasiga xar bir intiluvchi pedagog erishishi mumkin.» Bunda unga yordam berishi, uzi ustida ishlash asosiy rol uynaydi.
O`z kasbini sevgan o`kituvchi doimiy ravishda goyaviy-siyosiy saviyasini oshirish va bilim doirasini kengaytiradi, o`z predmetini chukur bilish ustida kunt bilan ishlaydi.
2. Uz-uzini tarbiyalash uz faoliyatini taxlil kilishdan va uz shaxsini takomillashtirishdan boshlanadi. Ukituvchi uz ustida ishlashi, uz-uzini tarbiyalashda kuydagi uslublardan foydalanadi:
2 - Reja
O`z-o`zini tarbiyalash metod va vositalari.

Ukituvchi uz-uzini

Tarbiyalash bilan birga uz ustida tinmay ishlab, uzining goyaviy-siyosiy ongini doimiy ravishda ustirib va pedagogik maxoratini takomillashtirib boradi.
Uz-uzini tarbiyalash tashabbuskorlik va mustakillikka undaydi. Uz shaxsiy fazilatlarini taxlil kilishga, xatti-xarakatlarini uylashga urgatadi. Uz-uzini nazorat kilish uchun uzining yurish-turishi, intizomi, ijobiy odatlarining ortib borishi va aksincha, salbiy odatlarining kamayib borishini kuzatib boradi. Uz-uzini baxolash ukituvchini, uz imkoniyatlarini baxolashda, uzidan konikish xosil kilishda yordam beradi.
3- reja
Kasbiy yetuklik
3. Kasbuy yetuklik insonda kasbga doir bilim, ko‘nikma, malakalarni hamda
ulardagi mavjud tushuncha va tasavvurlarini boyitishga xizmat qiladi. Ushbu
o‗quv qo‘llanmada kasb psixologiyasining predmeti, maqsad, vazifalari, sharq
allomalari, psixologlarning kasb tanlash, kasbga yo‘naltirish, kasbga moslashish
borasidagi fikrlari, kasb psixologiyasining tadqiqot metodlari, kasb tushunchasi
va professiografiya, kasbiy motiv va motivasiya, shaxsning kasbiy kamoloti va
boshqa ilmiy nazariy ma'lumotlar joy olgan.
kasb yetuklikga erishish bo‘yicha 3-4 yil ishlagandan keyin, yoshlarning ayrimlari kasb maktabini
bitirib, egallagan kasbi bo‘yicha ish topa olmaydilar va ishsizlar qatoriga
qo‘shilib qoladi. Demak, ular uchun kasb tanlash muammosi yana dolzarb bo‘lib
qolaveradi. Psixologik toliqish, xavotirlanish, kelajakka nisbatan ishonchsizlik,
bilan qarash mehnat olamida o‘zini topishida ma'lum qiyinchiliklarni yuzaga
keltiradi. Kasbiy tayyorgarlikka ega bo‘lgan o‘quvchilar oldida ishga joylashish
muammosi paydo bo‘ladi.
Kasbga kirib borish orqali kasbiy tajribaga ega bo‘lish, hayotda yangi
tartib, ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatlarga moslashish.

Huquqiy davlat va demokratik jamiyat taraqqiyoti sharoitida zamonaviy shaxsga qo'yiladigan talablarni kuchaytirishning ob'ektiv ehtiyoji vujudga keldi, bu ijtimoiy faol, mustaqil, ijodiy shaxsga bo'lgan talabni ko'rsatdi. Shu munosabat bilan, yosh avlodni tarbiyalash va o'qitish uchun mas'ul bo'lgan davlat muassasalari faoliyatini takomillashtirish muammosi dolzarb bo'lib qolmoqda. aynan ular yangi shaxsni shakllantirish uchun eng maqbul shart-sharoitlarni yaratish imkoniyatiga ega. Shu munosabat bilan biz quyidagi mavzuni tanladik muddatli ish "Yosh o'quvchilarni o'z-o'zini tarbiyalash usullari, usullari va vositalari

O'z-o'zini tarbiyalash fenomeni insonning rivojlanishi va shakllanishi bilan bog'liq ko'plab fanlarni tadqiq qilishda keng namoyon bo'ladi. Ular orasida umumiy, maktab va ijtimoiy pedagogika (V.I. Andreev,N. F. Kapterev,A. G. Kovalev,A. I. Kochetov,P.F.Lesgaft,A. V. Mudrik,A. S. Novoselova, K. D. Ushinskiy); umumiy, rivojlanish va ijtimoiy psixologiya (A.Ya. Aret,L. S. Vigotskiy,I. S. Kon,V. G. Maralov,L. I. Ruvinskiy, N. P. Chesnokov); sotsiologiya (N. Smelzer); valeologiya (A.A. Dubrovskiy,V. V. Kolbanov, SV. Popov); jismoniy tarbiya va sport psixologiyasi va nazariyasi (A.I.Babakov,E. P. Ilyin,A. Ts.Puni, M. I. Stankin); gigiena (S.N. Popov, D.A. Farber). Ammo bu adabiyot maktab o'quvchilarining o'zini o'zi tarbiyalashga yo'naltirilgan ta'lim jarayoni imkoniyatlarini etarli darajada yoritib bermagan.
Tadqiqotning dolzarbligi: Shaxsning o'zini o'zi takomillashtirish muammosiga e'tibor shaxsning ichki faoliyatini, uning zaxiralarini o'rganish, ulardan rivojlanish jarayonida shaxsning mustaqilligini oshirish uchun ulardan maksimal darajada foydalanish bilan bog'liq masalalarning dolzarbligi bilan bog'liq. Rivojlangan shaxs o'zini o'zi anglash, jamiyat ideallarini ongli ravishda chuqur shaxsiy qadriyat yo'nalishlari va e'tiqodlariga aylantirish istagini o'z ichiga olgan faoliyat bilan tavsiflanadi. Ichki aqliy faoliyatning sababi aqliy rivojlanish xususiyatini belgilaydi, bu o'zini o'zi rivojlantirish, o'zini o'zi faollashtirish, o'zini takomillashtirishda namoyon bo'ladi.A. A. Bodalevbu haqiqatni muhim hodisa - insonning o'z-o'zini rivojlantirish va o'z-o'zini harakat qilishiga bo'lgan ehtiyoji va qobiliyati deb atadi.
O'qish ob'ekti: yosh o'quvchilarning o'z-o'zini tarbiyalashi.
O'qish mavzusi: kichik o'quvchilarning o'z-o'zini tarbiyalash usullari, vositalari va usullari.
Tadqiqot maqsadi: Kichik o'quvchilarning o'z-o'zini tarbiyalash jarayonining xususiyatlarini ko'rib chiqing.
Tadqiqot maqsadlari:
Tadqiqot mavzusi bo'yicha psixologik va pedagogik adabiyotlarni o'rganish;
Zamonaviy kichik maktab o'quvchilarining o'z-o'zini tarbiyalash xususiyatlarini aniqlang;
Tadqiqotning metodologik asoslari ta'limni insonparvarlashtirish bo'yicha g'oyalarni o'ylab topdi; uning shaxsiy o'zaro aloqalari va faoliyatiga faol qo'shilishi asosida ijtimoiy muhit va shaxsning rivojlanishi o'rtasidagi munosabatlar to'g'risida qoidalar; yosh o'quvchilarning o'z-o'zini tarbiyalashini amalga oshirishda shaxsga yo'naltirilgan yondashuv.
Tadqiqot usullari : zarur adabiyotlar to'plami; olingan materialni tahlil qilish; belgilangan muammo bo'yicha ma'lumotlarni tasniflash va tizimlashtirish; yosh o'quvchilarning o'z-o'zini tarbiyalashini amalga oshirishda shaxsga yo'naltirilgan yondashuv.
Ustidaikkinchi Ushbu bosqich boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda o'z-o'zini tarbiyalash jarayonining mohiyatini ochib berdi.
Ustidauchinchi bosqichi, asosiy xulosalar, xulosalar shakllantirildi va kurs ishi rasmiylashtirildi.
1-bob. Nazariy asos ilmiy adabiyotlarda o'z-o'zini tarbiyalash muammolari
1.1 "O'z-o'zini tarbiyalash" kontseptsiyasining mohiyati
O'z-o'zini tarbiyalash - bu shaxs tomonidan shaxs sifatida uni maksimal darajada amalga oshirishga qaratilgan ongli faoliyat. O'z-o'zini boshqarish mexanizmlarini faollashtirishga asoslanib, u aniq amalga oshirilgan maqsadlar, ideallar va shaxsiy ma'nolarning mavjudligini taxmin qiladi. Bu nafaqat ta'limni mustahkamlash, balki shaxsni shakllantirish jarayonini rivojlantirish bilan ham uzviy bog'liqdir. O'z-o'zini tarbiyalashning zaruriy tarkibiy qismlari shaxsiy rivojlanishni o'z-o'zini tahlil qilish, o'zini o'zi hisobot qilish va o'zini o'zi boshqarishdir. O'z-o'zini tarbiyalash texnikasi o'z-o'zini tartibga solish, o'zini o'zi tasdiqlash va o'z-o'zini gipnoz qilishni o'z ichiga oladi.
O'z-o'zini tarbiyalashning zaruriy sharti - bu o'zi haqida haqiqiy bilimlarning mavjudligi, to'g'ri qadrlash, o'z-o'zini anglash. O'z-o'zini tarbiyalash bir qator sub'ektiv va ob'ektiv sabablar bilan shartlangan: yaxshiroq bo'lishga intilish, jamiyatning fuqarolarga bo'lgan talablari, ularning ma'lumotlari va fazilatlari; ta'lim va tarbiya jarayonida o'quvchiga ta'sir ko'rsatadigan pedagogik ta'sirlar. Ushbu sabablarning ta'siri ostida o'z-o'zini tarbiyalashning ichki old shartlari yaratiladi, ehtiyojlar, qarashlar va e'tiqodlar shakllanadi, hayotiy ideallar va maqsadlar aniqlanadi yoki shakllanadi
O'z-o'zini boshqarish mexanizmlarini faollashtirish asosida o'z-o'zini tarbiyalash aniq qabul qilingan maqsadlar, shaxsiy ma'nolarning mavjudligini taxmin qiladi. O'z-o'zini tarbiyalashning zarur tarkibiy qismlari quyidagilardir: shaxsiy rivojlanishning aks etishi, o'zini o'zi hisobot qilish, o'zini o'zi boshqarish. O'z-o'zini tarbiyalash texnikasi quyidagilarni o'z ichiga oladi: qoniqish, o'zini o'zi baholash, o'z-o'zini gipnoz qilish, o'ziga ishonish va o'z-o'zini tartibga solish.
Shaxsni shakllantirishda o'z-o'zini takomillashtirishning ahamiyati ko'plab zamonaviy pedagogik va psixologik fan rahbarlari tomonidan tan olingan.
A.G.Kovalevning tadqiqotlarida o'zini o'zi boshqarish va o'zini takomillashtirish jarayonlarining mohiyatini asoslash berilgan. V. G. Kutsenko, A. A. Bodalev va boshqa olimlarning asarlarida bolalarni tarbiyalash va o'z-o'zini tarbiyalashning o'zaro bog'liqligi, o'z-o'zini tarbiyalash jarayonini tashkil etish usuli ko'rib chiqilgan. P. M. Yakobson asarlarida hissiyotlarni o'z-o'zini tarbiyalash muammosi, hissiyotlar sohasidagi o'zini o'zi boshqarishning psixologik xususiyatlari tahlil qilingan. Nazariyalar, shu jumladan asosiy tushunchalar, motivlarning tavsifi, maqsadlari, vazifalari, vositalari, o'z-o'zini tarbiyalash va takomillashtirish usullari, ushbu jarayonlarning rivojlanishiga ta'sir qiluvchi omillar P. Ya. Aret, A. G. Kovalev, L. I. Ruvinskiy, I. I. Chesnokova, SM. Kovalev.
"O'z-o'zini tarbiyalash" tushunchasida pedagogika insonning ichki ma'naviy dunyosini, uning mustaqil ravishda rivojlanish qobiliyatini tavsiflaydi.