Alkenlər 1 ədəd ikiqat rabitəsi olan karbohidrogenlərə alkenlər deyilir. CnH2n ümumi formula malikdir. İlk nümayəndəsi etilendir. Valent bucağı 120 (sp2), c-c rab uzunluğu 0,134 nm Bütün alkenlərdə 2C həmişə sp2 şəklindədir. Adlandırılması



Yüklə 18,11 Kb.
səhifə1/3
tarix12.05.2022
ölçüsü18,11 Kb.
#57754
  1   2   3
Alkenlər


Alkenlər

1 ədəd ikiqat rabitəsi olan karbohidrogenlərə alkenlər deyilir. CnH2n ümumi formula malikdir. İlk nümayəndəsi etilendir. Valent bucağı 120 (sp2), C-C rab uzunluğu 0,134 nm

Bütün alkenlərdə 2C həmişə sp2 şəklindədir.

Adlandırılması.


  1. Tarixi (trival)

Alkanların adındakı “an” sonluğu “ilen” ilə əvəz edilir.

  1. Səmərəli (Rasional)

Etilenin törəməsi kimi baxılır. C=C etilen qəbul edilir, radikallar kiçikdən böyüyə deyilir.

  1. BN (sistematik)

2 qat rabitənin daxil olduğu ən uzun karbon zənciri seçilir (əsas zəncir) 2 qat rabitə yaxın olan ucdan nömrələnmə başlanır. Radikalın asıldığı karbonun nömrəsi, radikalın adı (kiçikdən, böyüyə) deyilir. Ən sonda əsas zəncirdəki alkenin adını və iki qat rabitənin başladığı karbonun nömrəsi deyilir.

Əgər ikiqat rabitə hər iki ucdan eyni məsafədə olarsa onda,



  • Şaxə çox olan tərəfdən nömrələnmə başlanır

  • Kiçik radikal olan ucdan nömrələnmə başlanır

İzomerlik

  1. Quruluş izomerliyi- karbon zəncirinin şaxələnməsi nəticəsində yaranıb (Butilendən başlayır)

  2. Vəziyyət izomerliyi- İki qat rabitənin yerini dəyişməsi ilə yaranıb (butilendən başlayır)

  3. Siniflərarası izomerlik- tsikloalkanlardır. (propilendən başlayır)

  4. Fəza izomerliyi (seleo, həndəsi, sis-trans)

Əgər C=C rabitəsinə birləşmiş 2 eyni əvəzedici C=C rabitəsindən eyni tərəfdədirsə sis, müxtəlif tərəfdədirsə trans izomerliyi əmələ gəlir.

Onu da qeyd edim ki, rabitə ucdan olan alkenlərin sis-trans izomerliyi yoxdur.



Quruluşu. Alkenlərdə karbonun rabitə yaradan elektron orbitalları sp2 - hibridləşmə halındadır. Bu da bir s- və iki p- orbitalların hibridləşməsindən əmələ gəlir. sp2-Orbitallar bir müstəvi üzərində yerləşir və aralarındakı bucaq 1200 təşkil edir. Karbon atomunun hibridləşmədə iştirak etməyən porbitalı sp2hibrid orbitallarının müstəvisinə perpendikulyar istiqamətdə yerləşir

Etilendə üç sp2-hibrid orbitallarından biri karbon atomları arasında (sp2-sp2), ikisi isə karbonla hidrogen atomları arasında (sp2-s) σ-rabitə yaradır. Hər karbon atomunun hibridləşməyən p-orbitalı (pz) bir-birilə qismən örtülərək π-rabitəni əmələ gətirir




Yüklə 18,11 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin