Amaliy ish №2 Kompyuter mantiqiy sxemasini yaratish: Kompyuter mantiqiy sxemalarini qurish uchun ularning tenglamalari oldindan yaratiladi. 1-bandga misol: 1-rasm. Kompyuter mantiqiy sxemasi Tenglama bo‘yicha y sxemasi tuzilgan

Amaliy ish - №2
1. Kompyuter mantiqiy sxemasini yaratish:
Kompyuter mantiqiy sxemalarini qurish uchun ularning tenglamalari oldindan yaratiladi.
1-bandga misol:


1-rasm. Kompyuter mantiqiy sxemasi
Tenglama bo‘yicha y sxemasi tuzilgan.
2. Mantiqiy elementlardan foydalangan holda diagramma tasviri
1-bandga misol:


2-rasm. Mantiqiy elementlarga asoslangan diagramma
3. Simulyatorda mantiqiy sxemani qurish
Simulyatorni ishga tushirish:
1. «SimulatorNew.jar» vazifasiga biriktirilgan faylni yuklab olish kerak.
2. Ushbu simulyatorni ishga tushirish uchun java muhiti kerak, uni «yuklab olish» so‘zini bosish orqali yuklab olish mumkin (versiya 64/32 bo‘lishi kerak)
3. Yuklab olingan jre ni o‘rnating
4. Simulyatorni ishga tushirish uchun siz quyidagi elementlardan birini bajarishingiz yoki sichqonchaning chap tugmachasini 2 marta bosib boshlash kerak:
5.1. «SimulatorNew.jar» fayli bilan ildiz papkasida,» Shift « tugmachasini bosib ushlab turing, sichqonchaning o‘ng tugmachasini bosing va PowerShell-ni tanlang (3-rasm).

3-rasm. PowerShell oynasini ishga tushirish
Keyin powershell-da buyruq yozing (4 -rasm). java –jar ./SimulatorNew.jar
4-rasm. PowerShell orqali ishga tushirish
5.2. «Cmd» buyruq satriga o‘ting, «SimulatorNew jar « fayliga yo‘lni belgilang va quyidagilarni yozing (5-rasm).
java –jar ./SimulatorNew.jar
5-rasm. «cmd» buyruq satri orqali simulyatorni ishga tushirish

6-rasm. Simulyator oynasi. Mantiqiy elementlar
OR Gate – Mantiqiy «YOKI»
AND Gate – Mantiqiy «VA»
NOT Gate – Mantiqiy «EMAS»
Bit Display – mantiqiy signalni chiqarish uchun displey
Bit Switch – mantiqiy qurilmalarga berilgan signal
Connection – ulanish uchun zarur
Sxemani yig’ish uchun sichqonchaning chap tugmasi bilan kerakli elementni bosishingiz kerak, so‘ngra ish oynasidagi bo‘sh joyni bosing. Elementlar orasidagi aloqa ulanish vositasi (ulanish) yordamida amalga oshirilishi kerak.
Signal «Bit Switch» elementlaridan beriladi, sichqonchaning chap tugmachasini ikki marta bosish bilan siz raqamni «0» dan «1» ga va aksincha o‘zgartirishingiz mumkin. Olingan natijalarni ko‘rsatish uchun displeyni (Bit displey) sxemaning oxiriga ulashingiz kerak.
Simulyatsiyani boshlash uchun simulyatorning yuqori panelidagi «Simulate» tugmasini bosing.

7-rasm. Mantiqiy elementlar asosida simulyatorda to‘plangan sxemaning namunasi
Simulyator elementlaridagi kirish oyoqlari soni 2 ga teng bo‘lganligi sababli, 2 elementdan chiqishni alohida ulash kerak.
4. Haqiqat jadvalini to‘ldirish
Haqiqat jadvalini to‘ldirish uchun x1 x2 x3 qiymatlarini o‘zgartirib, simulyatsiya oxirida olingan natijalarni yozish kerak.

1-jadval
Yig’ilgan sxemaning haqiqat jadvali

x1	x2	x3	y
0	0	0	0
0	0	1	1
0	1	0	1
0	1	1	0
1	0	0	0
1	0	1	0
1	1	0	1
1	1	1	0

2-jadval
3-amaliy ishni bajarish uchun variantlar

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

Amaliy ishni bajarish uchun topshiriqlar
1. Oldindan yaratilgan tenglamalar bo‘yicha kompyuter mantiqiy sxemasini tuzing (tenglama variant bo‘yicha tanlanadi)
2. Qurilgan sxema mantiqiy elementlar shaklida tasvirlanishi kerak.
3. Simulyatorda kompyuter mantiqiy sxemasini tuzing. x₁, x₂, x₃ qiymatlarini o‘zgartirib, tuzilgan sxemaning haqiqat jadvalini yozing.
4. Haqiqat jadvalini to‘ldiring.


Hisobotning mazmuni va tayyorlashga qo‘yiladigan talablar
Hisobot mazmuni:
a) sarlavha sahifasi;
b) kompyuterda yoki qo‘lda amaliy ishning dastlabki 2 nuqtasini bajarish, diagrammalarni rasm shaklida joylashtirish;
c) simulyatorda 3 nuqtani bajarish, yig’ilgan sxemaning skrinshotlari mavjudligi;
d) berilgan formulaning haqiqat jadvalini to‘ldiring;
e) bajarilgan ish bo‘yicha xulosa.


Hisobotni tayyorlash:
Matn: Times New Roman; 14 shrift; 1,5 oraliq, kengligi bo‘yicha tekislang;
Jadval: Times New Roman; 14 shrift; 1.15 interval, jadval sarlavhasini markazlashtirish, jadval matnini kengligi bo‘yicha tekislang;
Rasm: o‘rtada tekislanishi kerak, rasmdan oldin va rasm nomidan keyin oraliq qo‘shish zarur. Namuna «1-rasm -....»
Nazorat savollari

1. 
   Mantiqiy elementlarga qaysi amallar kiradi?
   
2. 
   Trigger nima?
   
3. 
   YOKI INKOR elementini sxemsi qanday ko‘rinishda bo‘ladi?
   
4. 
   Mantiqiy element «EMAS» sxemsi qanday ko‘rinishda bo‘ladi?
   
5. 
   «AND-NOT» kim tomonidan va qaysi yili mantiqiy operatsiyaning ahamiyatini birinchi marta ta’kidlagan?
   
6. 
   OR Gate – tugmasini vazifasi nima?
   
7. 
   AND Gate – tugmasini vazifasi nima?
   
8. 
   NOT Gate – tugmasini vazifasi nima?
   
9. 
   Bit Display – tugmasini vazifasi nima?