Andijon Mashinasozlik Instituti ‘’Elektrotexnika’’ fakulteti etea yo’nalishi k 95 21 guruh talabasi yoqubov dilyorning gidravlika fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

Andijon Mashinasozlik Instituti ‘’Elektrotexnika’’ fakulteti ETEA Yo’nalishi K_95_21 guruh talabasi YOQUBOV DILYORNING Gidravlika fanidan tayyorlagan mustaqil ishi.

Suyuqliklarni tekshirish va sozlash uskunalari.

Reja:

• Klapanlar. Ishlash prinsipi, tuzilishi va xarakteristikalari
• Saqlagich klapanlar
• Plunjerli klapanlar

Klapan - gidrouzatmaning eng ko‘p tarqalgan elementidir. Ular yordamida gidrouzatma qismlarining galma-gal ishlashi, ulami ehtiyot qilish, oqim yo‘nalishini o‘zgartirish, kerakli bosim hosil qilish, oqimni qismlarga bo‘lish va boshqa ishlar bajariladi. Klapanlar uch gruppaga ajraladi: tirgak, saqlagich va reduksion klapanlar. Tirgak klapanlar suyuqlikni faqat bir yo‘nalishda o ‘tkazish uchun moMjallangan. Suyuqlikning yo‘nalishi o ‘zgarishi bilan tirgak klapan yopilib, suyuqlik o‘tkazilishi to‘xtaydi. Ochiq holda bu klapanlar eng kam qarshilikka ega bo‘lishi, yopiq holda esa zarur germetiklikni ta’minlashi kerak. Shuning uchun tirgak klapan prujinasining zo‘riqishi eng kam bo‘lib, klapanning egarga ishonchli o‘mashuvi uchungina yetarli bo‘lishi kerak, chunki klapan suyuqlikning bosim kuchi yordamida ochilib tuitlagi tirgak klapan yopiladi.

• Klapan - gidrouzatmaning eng ko‘p tarqalgan elementidir. Ular yordamida gidrouzatma qismlarining galma-gal ishlashi, ulami ehtiyot qilish, oqim yo‘nalishini o‘zgartirish, kerakli bosim hosil qilish, oqimni qismlarga bo‘lish va boshqa ishlar bajariladi. Klapanlar uch gruppaga ajraladi: tirgak, saqlagich va reduksion klapanlar. Tirgak klapanlar suyuqlikni faqat bir yo‘nalishda o ‘tkazish uchun moMjallangan. Suyuqlikning yo‘nalishi o ‘zgarishi bilan tirgak klapan yopilib, suyuqlik o‘tkazilishi to‘xtaydi. Ochiq holda bu klapanlar eng kam qarshilikka ega bo‘lishi, yopiq holda esa zarur germetiklikni ta’minlashi kerak. Shuning uchun tirgak klapan prujinasining zo‘riqishi eng kam bo‘lib, klapanning egarga ishonchli o‘mashuvi uchungina yetarli bo‘lishi kerak, chunki klapan suyuqlikning bosim kuchi yordamida ochilib tuitlagi tirgak klapan yopiladi.

3.37 - rasmda G-51 turdagi plunjerli tirgak klapan tasvirlangan bo‘lib, u korpus 1, qopqoq 2, plunjer 3, prujina 4, va egar 5 dan iborat. Plunjer 3 o'zining konus uchi egar 5 ga taqalgan bo‘lib, uning silindrik yon sirti korpusning yo‘naltiruvchi teshigiga kirib turadi. Klapan ishlaganida teshik 6 ga keltirilgan suyuqlik plunjemi egardan ko‘taradi va teshik 7 ga yo‘l ochadi. Oqimning yo'nalishi o‘zgarishi bilan suyuvqlik bosimi ta’sirida plunjer 3 egar 5 ga zichlanadi. Moy plunjer 3 ning teshigi 8 orqali klapan ustidagi bo‘shliqqa o‘tgani sababli, bu bosim klapanning kesimi bo‘yicha tarqaladi. Bosim ortishi bilan plunjemi egarga siquvchi kuch ortib, suyuqlikning teskari yo‘nalishida oqishi to‘xtaydi. Prujina 4 plunjeming koфusga ishqalanish kuchini yengish uchungina xizmat qiladi.