Avtomobilin hadisə yerindən uzaqlıq məsafəsi ( Sa )

Avtomobilin hadisə yerindən uzaqlıq məsafəsi ( Sa )

Uzaqlıq məsafəsi dedikdə sürücü üçün təhlükə yaranan anda onun idarə etdiyi avtomobilin qabaq hissəsi ilə hadisə yeri arasında (yolun oxu boyu) olan məsafə başa düşülür.

Qeyd etmək lazımdır ki, uzaqlıq məsafəsinin hesablanması hadisənin baş vermə mexanizmindən asılıdır. Bu mövzuda biz pidadaların vurulması ilə əlaqədar hadisələrdə uzaqlıq məsafəsinin hesablanma qaydası- na baxacayıq. Nəzərə almaq lazımdır ki, piyadanın vurulması 3 cür vəziyyətdə baş verə bilər:

1.Piyada vurulan zaman nəqliyyat vasitəsi tormozlanmamış vəziyyətdə hərəkət edir (I-ci mexanizm).

2.Piyadanı nəqliyyat vasitəsi tormozlama prosesində (yəni tormozlanmış vəziyyətdə hərəkət edərkən) vurur (II-ci mexanizm).

3.Piyadanı nəqliyyat vasitəsi tormozlama prosesinin sonunda, d aha dəqiq isə dayandığı anda vurur (III-cü mexanizm).

I-ci mexanizm

I-ci mexanizm

Piyada avtomobillə tormozlama prosesi başlayana qədər vurulduqda, onun hadisə yerindən olduğu uzaqlıq məsafəsi aşağıdakı kimi təyin edilir:

, m

burada: Sp - piyadanın vurulana qədərqət etdiyi məsafə, m;

Vp - piyadanın hərəkət sürəti, km/saat;

Va – avtomobilin hadisə vaxtı hərəkət sürəti, km/saat.

, m

II mexanizm

II mexanizm

Piyada avtomobilin tormozlama prosesində vurulduğu halda, onun hadisə yerindən olduğu uzaqlıq məsafəsi aşağıdakı düsturla hesablanır:

, m

burada: – avtomobilin tormozlanmış vəziyyətdə piyadanı vurduqdan sonra dayanana qədər qət edəcəyi məsafə, m;

ja – avtomobilin tormozlama təcili, m/san2

qalan parametrlər yuxarıda verilmişdir.

, m

III mexanizm

III mexanizm

Piyada tormozlama prosesinin sonunda, yəni avtomobil dayandığı anda vurulduqda, uzaqlıq məsafəsi aşağıdakı kimi hesablanır:

, m

Qeyd olunan düstur II mexanizmdə göstərilən düsturdan alınır. Belə ki, hadisə avtomobilin dayandığı anda baş verdikdə ST bərabər olur 0.

İndi isə araşdıraq ki, avtomobil tormoz izinin sonunda dayandıqda, yəni sürücü tormozlamanı sona qədər apardıqda, ST qiymətini necə he- sablamaq olar. Bunun üçün aşağıdakı düsturlardan istifadə olunur.

,

a) tormoz izi avtomobilin arxa oxundan qaldıqda:

a) tormoz izi avtomobilin arxa oxundan qaldıqda:

(bax şəkil 1)

burada: piyada vurulduğu yerdən tormoz izinin sonuna qədər olan məsafə

La – avtomobilin bazası

c – avtomobilin qabaq svesi, yəni qabaq oxdan qabaq uc hissə- yə qədər olan məsafə

Şəkil1

b) tormoz izi avtomobilin qabaq və ya hər iki oxundan qaldığı halda:

b) tormoz izi avtomobilin qabaq və ya hər iki oxundan qaldığı halda:

(bax şəkil 2)

burada: istifadə olunan parametrlər yuxarıda qeyd olunmuşdur.

Şəkil 2

Bəzi hallarda tormoz izi yalnız piyada vurulan yerə qədər qalır, çünki sürücü piyadanı vurduqdan sonra tormoz əyləcini buraxır və iz qalmır.

Əgər hadisə yerində tormoz izi yalnız piyada vurulana qədər qalıbsa bu zaman qiyməti aşağıdakı düsturlarla tapıla bilər:

Əgər hadisə yerində tormoz izi yalnız piyada vurulana qədər qalıbsa bu zaman qiyməti aşağıdakı düsturlarla tapıla bilər:

- iz arxa oxdan qaldıqda

- iz qabaq və ya iki oxdan qalanda

burada: tormozlama sona qədər aparıldıqda avtomo-

bilin yolda qoya biləcəyi tormoz izinin tam uzunluğu

- tormoz izinin əvvəlindən piyada vurulan yerə qədər

məsafə