AZƏrbaycan respublikasi adindan
Yüklə 120,84 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
İş №2(108)-57/2014
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI ADINDAN QƏTNAMƏ Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məhkəməsinin mülki kollegiyası
17 dekabr 2014-cü il Naxçıvan şəhəri Məmmədov Fəxrəddin Rüstəm oğlunun sədrliyi (məruzəsi), Hakimlər Qurbanov Yusifəli Süleyman oğlu və Abbasov Fərman Məmməd oğlundan ibarət tərkibdə, Bayramova Cahan Gəray qızının katibliyi ilə, İddiaçı HS-nin nümayəndəsi HL-nin, Cavabdeh təşkilat Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Baş Sığorta Agentliyinin nümayəndələri AV-nin və ƏP-nin iştirakları ilə HS-nin Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinə qarşı dövlət tərəfindən icbari şəxsi sığorta olunması faktının təsdiq edilməsi və sığorta pulunun ödənilməsi tələbinə dair mülki iş üzrə Naxçıvan Şəhər Məhkəməsinin 02 oktyabr 2014-cü il tarixli qətnaməsindən verilmiş apellyasiya şikayətinə açıq məhkəmə iclasında baxaraq
Naxçıvan Şəhər Məhkəməsinin 02 oktyabr 2014-cü il tarixli qətnaməsi ilə iddiaçı HS-nin cavabdeh təşkilat Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinə qarşı dövlət tərəfindən icbari şəxsi sığorta olunması faktının təsdiq edilməsi və sığorta pulunun ödənilməsi tələbinə dair iddiası rədd edilmişdir. Qətnamə ilə razılaşmayan iddiaçı HS və onun nümayəndəsi HL qətnamədən apellyasiya şikayəti verərək şikayətlərində Naxçıvan Şəhər Məhkəməsinin 02 oktyabr 2014-cü il tarixli 2 (078)-62/2014 qətnaməsi ilə Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinə qarşı hüquq mühafizə orqanları işçisi kimi dövlət icbari şəxsi sığortaya görə dövlət tərəfindən icbari şəxsi sığorta olunması faktının təsdiq edilməsi və sığorta pulunun ödənilməsi barədə iddialarının təmin olunmadığını, həmin qətnamənin 03 oktyabr 2014-cü il tarixdə ünvanına daxil olduğunu, birinci instansiya məhkəməsi qətnaməni qəbul edərkən qüvvədə olan “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında Qanun”un 5-ci maddəsinin 2-ci hissəsinin tələblərini nəzərə almayaraq cavabdehin iradəsini ifadə edən qətnamə qəbul etdiyini, ədliyyə orqanlarında qulluq keçmə haqqında 2
Qanunun preambulasına və 23.1-ci maddəsinə əsasən ədliyyə orqanları işçilərinin həyatı və sağlamlığı dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanun”una uyğun olaraq məcburi sığorta edildiyini, Qanunun 23.5-ci maddəsi ilə xidməti vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar olaraq həlak olmuş (vəfat etmiş) və ya qulluğun davam etdirilməsinə imkan verməyən xəstəliyə tutulmuş, xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) almış və əmlakına zərər vurulmuş ədliyyə orqanlarının işçilərinə və ya onların ailə üzvlərinə birdəfəlik müavinətin verilməsi və maddi zərərin ödənilməsi “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət müdafiəsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanun”una uyğun olaraq həyata keçirildiyini, “Sağlamlığına digər ziyan dəymiş ədliyyə əməkdaşına icra hakimiyyəti tərəfindən müəyyənləşdirilmiş qaydada və həcmdə kompensasiya verildiyini, məhkəmənin sübut kimi təqdim edilmiş Naxçıvan MR Xəstəxanasının epikrizini, Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyi Xüsusi Həkim Ekspert Komissiyasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 01 saylı Xəstəlik haqqında Şəhadətnaməsini, 21fevral 2014-cü il tarixli Naxçıvan MR Tibbi Sosial Ekspert komissiyasının müayinə aktından SER TSE-01 N: 029414 saylı çıxarışının sürətini, Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin əmrdən çıxarışını, x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisəsinin 65 saylı aktının sürətini qəbul etsə də, nəticədə maddi hüququn tətbiq olunmasında səhvə yol verdiyini, qanunsuz qətnamə qəbul etdiyini, cavabdehin öz vəzifə borcunu yerinə yetirməmək üçün süründürməçilik etdiyini, oğlunun 24 avqust 2013-cü ildə Naxçıvan MR Xəstəxanasına qəbul olunarkən imtinaya əsas ola biləcək tələblərdən heç birinin həkimlər tərəfindən qeydə alınmadığını, bununla da cavabdehin öz vəzifəsini icra etməkdən imtinası iddiaçının qanuni maraqlarının kobud pozuntusu olduğunun sübut edildiyini, HS- nin 01 oktyabr 2012-ci il tarixdən 10 fevral 2014-cü il tarixədək Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidmətində xidmət etdiyini, “Məhkəmə və hüquq- mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında Qanun”un 5-ci maddəsinə əsasən məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olması (vəfat etməsi), xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) alması sığorta hadisəsi hesab edildiyini, həmin Qanunun 7-ci maddəsinin tələbinə görə sığorta ödənişlərinin alınması üçün sığorta olunan, yaxud onun vərəsələri dövlət sığorta orqanlarına və ya yaşadığı ərazi üzrə həmin orqanın bölmələrinə müəyyən olunmuş formada ərizə, şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd, əmək kitabçasının sürəti və ya iş yerindən arayış, sığorta hadisəsinin xidmət vəzifələrinin icrası ilə bilavasitə bağlı olması barədə müvafiq orqanın arayışı ilə birlikdə sənədləri təqdim etməli olduğu, HS-nin xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) almasına dair Baş Dövlət Sığorta Agentliyinə tələb olunan bütün sənədləri təqdim etdiyini, həmçinin Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyi Xüsusi həkim ekspert komissiyasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 01 saylı xəstəlik haqqında şahədatnaməsindən və TSEK-in arayışından iddiaçının “Herpes Ensefaliti” infeksion xəstəliyini xidməti vəzifələrinin icrası zamanı aldığının məlum olduğu, HS-nin vəzifəsinin icrası zamanı xəstələnməsinin sığorta hadisəsi hesab edildiyini, bunu 03 mart 2014-cü il tarixdə məktubla Sığorta Agentliyinə
3
bildirdiyini, Baş Dövlət Sığorta Agentliyi ilə Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyi arasında hər il bağlanılan icbari şəxsi sığorta müqaviləsinin 5-ci maddəsində Ədliyyə əməkdaşlarının xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olması (vəfat etməsi), zədələnməsi, xəstələnməsi, yaralanması, xəsarət alması sığorta hadisəsi hesab edildiyi, “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında” Qanuna əsasən sığorta ödənişinin verilməsinin qanunla mümkün olduğunu, hazırki işlə bağlı iddiaçının xəstəliyi xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı alması faktı öz təsdiqini tapdığını, belə ki, onun xəstəliyi xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı almasının təsdiq edilməsi üçün oğlunun zabit heyətinə aid olduğundan Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin imzası ilə müvafiq sənəd təqdim olunduğunu, Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin çıxarış əmrinə əsasən HS- nin x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisəsində xidmət etdiyini, işlədiyi dövr ərzində həmişə layiqincə xidmət etdiyini, işində heç bir nöqsan olmadığını, xidmətdə olduğu son hər ay 517,20 manat məvacib aldığını, 08 avqust 2013-cü il tarixli arayışdan göründüyü kimi, xidmət dövründə cəmi yekun 8372 manat 70 qəpik əmək haqqı aldığını, penitensiar xidmətin əməkdaşı kimi xidmətdə olduğu uzun müddət ərzində gecə-gündüz çalışdığını, cinayətkarlara qarşı var gücü ilə mübarizə apardığını, bütün bunların səhhətinə pis təsir etdiyini, 2013-cü ilin avqust ayının 21-də xidməti vəzifəsini icra edərkən saat 10:15 radələrində iş başında xəstələndiyini və cəzaçəkmə məntəqəsinin Tibbi İdarəsində yardım göstərildikdən sonra sağlıq durumu getdikcə daha da pisləşdiyindən 24 avqust 2013-cü il tarixdə Respublika xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirildiyini, 2013-cü ilin avqust ayının 24-də İran İslam Respublikasına müalicəyə göndərildiyini, bir aydan artıq herpes xəstəlikləri virusları tərəfindən törədilən “Herpes Ensefaliti” diaqnozu ilə müalicə olunub işinə qayıtdığını, Ədliyyə orqanında xidməti vəzifəsini icra edərkən baş beynində zədə əmələ gəldiyini, həyatı təhlükə altında qaldığını, həkimlərin səyi nəticəsində həyatda qaldığını, tibbi sənədlərin müvafiq orqanlar tərəfindən araşdırıldığını, Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyi Xüsusi Həkim Ekspert Komissiyasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 01 saylı xəstəlik haqqında şəhadətnaməsinə, 21 fevral 2014-cü il tarixdə Naxçıvan MR Tibbi Sosial Ekspert komissiyasının müayinə aktına əsasən iddiaçıda bu xəstəliklərin mövcud olduğunu, xəstəliyi x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisəsində xidməti vəzifəsini icra etdiyi zaman aldığının təsdiq olunduğunu, buna görə də xidmətə yararsız hesab edildiyini, həkim şəhadətnaməsinə əsaslanmaqla Ədliyyə orqanlarından şəxsi heyət üzrə 10 fevral 2014-cü il tarixli, 04 saylı əmr ilə xəstəliklə bağlı xidmətdən xaric edildiyini, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının 21.02.2014-cü il tarixli müayinəsinə əsasən 2-ci qrup əlil olmaqla əmək qabiliyyətsiz hesab olunduğunu, xəstəliyi ilə əlaqədar işlədiyi orqan tərəfindən ona sığorta haqqının verilməsinin təmin olunması üçün sənədlər toplanıb 05.03.2014-cü il tarixli məktubla Dövlət Baş Sığorta Agentliyinin direktoruna göndərildiyini, Dövlət Baş Sığorta Agentliyi tərəfindən verilmiş 20 may 2014-cü il tarixli məktubla sığorta haqqının verilməsinin təmin olunmadığını, cavabdehin “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında” 05 oktyabr 1999-cu il tarixli Azərbaycan Respublikasının
4
Qanununu səhv təfsir etməklə özünə münasib şəkildə sığorta haqqının ödənilməsini təmin etmədiyini, onun hupertermik sindrom komotoz hal, həyat üçün ən vacib orqanlardan biri olan beyindən zədə aldığını, beyindən aldığı xəsarət hesab olunan bu zədənin xidməti vəzifəsini icra edərkən baş verdiyini, “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında” Qanunun 5-ci maddəsinə görə məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanları işçilərinin xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olması (vəfat etməsi), zədələnməsi, yaralanması, xəsarət alması sığorta hadisələri hesab edildiyini, bu maddənin təfsirinə görə sığorta hadisəsinin xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həyatını itirmə anı ilə, yəni həlak olma və vəfat etmə halında, o cümlədən sağ qaldığı halda bədəninin zədələnməsi, yaralanması, xəsarət alması halında ola bildiyini, məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçisinin həyatını itirmədən sağ qaldığı halda, bədən üzvlərinin hər hansı bir yerinin zədələnməsi, yaralanması, xəsarət alması, zərər çəkməsi halında sığortalı hesab edildiyini, bunun isə həmin zədələnmə, yaralanma və xəsarət almanın xarici küt və ya kəsici-deşici alətlə yetirilməsindən, odlu silah və ya avtoqəza hadisəsinin baş verməsindən, xarici təsirin törətməsindən asılı olmayaraq, xarici və ya daxili bədən üzvünün xəsarət alması ilə mümkün ola bildiyini, əgər sığortalı qeyd etdiyi bu və ya digər səbəbdən həlak olsa və ya xəstəliklə bağlı vəfat etsə bunun da sığorta hadisəsi hesab edildiyini,özünün x saylı məntəqə tipli cəzaçəkmə müəssisəsində layiqincə xidmət edərək həyat üçün təhlükəli orqan olan beyin iflici keçirərək zədələnməsi cavabdeh tərəfindən zədələnmə, xəsarət hesab edilmədiyini, halbuki sığortalı hesab olunmaq üçün xidməti vəzifəsinin icrası zamanı beyinin sıradan çıxaraq virusların baş beyni zədələməsi və həmin şəxsin əmək qabiliyyətsiz olması, heç də xidməti vəzifəsinin icrası zamanı bədənin xarici orqanlarından birinin yaralanaraq əmək qabiliyyətsiz sayılmasından fərqlənmədiyini, bütün zəruri sənədlərin toplanaraq cavabdehə təqdim edildiyi halda tələbinin təmin olunmadığını, buna görə də məhkəməyə müraciət etmək məcburiyyətində qaldığını, xarici təsir nəticəsində orqanizmin bir yerində toxumanın əzilməsi, ziyan görməsinin, kontuziya hesab olunduğunu, iş materiallarında olan 01 №-li xəstəlik haqqında şəhadətnamədən göründüyü kimi, xüsusi həkim komissiyasının qərarı ilə iddiaçıya hupertermik sindrom komotoz hal “Herpes Ensefaliti” diaqnozu qoyulduğunu, xəstəliyi x saylı MTCM-də xidməti vəzifəsini icra zamanı aldığını, ədliyyə orqanlarında xidmətə yararsız olduğunu, iş materiallarında olan Ədliyyə Nazirliyinin 10 fevral 2014-cü il tarixli 4/şh nömrəli əmrindən çıxarışından göründüyü kimi, ədliyyə leytenantı HS-nin “Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə orqanlarında xidmət keçmə haqqında Əsasnamə”nin 40.1.5-ci maddəsinə (səhhətinə görə) xidmətdən xaric edildiyini, “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında” Qanuna əsasən məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanları işçilərinin sığorta olunduğunu, ədliyyə əməkdaşlarının xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olması(vəfat etməsi), zədələnməsi, yaralanması, xəsarət almasının sığorta hadisələri hesab edildiyini, iş materiallarında olan Naxçıvan MR Xəstəxanasının Baş Həkimi Ə.Ə. tərəfindən 24.09.2014-cü il tarixdə verilmiş 893 nömrəli arayışda “Herpes Ensefaliti“nin infeksion xəstəlik sayıldığını, beyinə qanın daxil olduğunu, bu
5
viruslar baş beyni zədələdiyi üçün xəstənin zamana və məkana bələdliliyinin itirildiyi, əzələlərdə tonusun artdığı, zehni və qavrama pozğunluğu, qeyri-iradi sidik ifrazı, cinsəl pozğunluqların yarandığını, xəstənin əmək qabiliyyətini bərpa edə bilmədiyini, “Herpes Ensefaliti” xəstəliyinin qəfil xarakter daşıdığının təsdiqləndiyini, iş materiallarında olan TSEK-in arayışına əsasən HS-nin xidməti vəzifəsini icra edərkən qəfildən aldığı baş beyin zədəsi nəticəsində II-ci qrup əlillik müəyyən edildiyini, xidməti vəzifələri yerinə yetirilərkən (o cümlədən ezamiyyət vaxtı), habelə xüsusi tapşırıq olmadıqda belə, müəssisənin və ya təşkilatın xeyrinə hər hansı iş görülərkən, işə gedərkən və ya işdən qayıdarkən yolda, müəssisənin, təşkilatın ərazisində və ya digər iş yerində iş vaxtı ərzində (müəyyən edilmiş fasilələr də daxil olmaqla), iş başlamazdan və ya iş qurtardıqdan sonra pal-paltarın və s. səhmana salınması üçün lazım olan vaxt ərzində, daxili əmək intizamı qaydalarına zidd olmayan hallarda iş vaxtı ərzində (müəyyən edilmiş fasilələr də daxil olmaqla) müəssisənin, təşkilatın və ya digər iş yerinin yaxınlığında olarkən əlilliyin xidməti vəzifənin icrası nəticəsində baş vermiş hesab edildiyini, sığorta agentliyinin “Herpes Ensefaliti” xəstəliyinin insan orqanizmində uzun müddət davam edən xəstəlik olduğunu bildirsə də, iddiaçıda bu xəstəliyin sığorta müqaviləsi bağlanmamışdan öncə yarandığını təsdiqləyən sübut təqdim etmədiyini, HS-nin yaşadığı ərazi üzrə şəhər poliklinikasına 21 avqust 2013-cü il tarixədək xəstəliyi ilə bağlı heç vaxt müraciət etmədiyini, penitensiar xidmətdə hərbi qulluqçuların, o cümlədən müddətli həqiqi hərbi xidmət keçənlərin xidmət keçmə qaydaları “Hərbi xidmət haqqında”, “Hərbi qulluqçuların statusu haqqında”, “Hərbi xidmətkeçmə haqqında” Əsasnamə, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin İntizam Nizamnaməsi və digər normativ hüquqi aktlarla tənzimləndiyini, oğlunun xüsusi statusa (prerogative adjective) malik olduğunu, xüsusi statusun müəyyən kateqoriya vətəndaşların (məsələn, hüquq mühafizə orqanlarının, hərbi qulluqçuların, əlillərin, müharibə iştirakçılarının və s.) vəziyyətinin xüsusiyyətlərini əks etdirdiyini, göstərilən təbəqələr və qruplar vətəndaşın ümumi konstitusiya statusuna əsaslanan və mövcud qanunvericilikdə nəzərdə tutulan əlavə hüquqlara, vəzifələrə,güzəştlərə malik olduqlarını, qanunvericilik aktlarında penitensiar xidmətinin hərbi qulluqçularının xüsusi statusunun müəyyən edildiyini, hərbi qulluqçuların siyası hüquqları və azadlıqları, şəxsiyyətin toxunulmazlığı, əmək, istirahət, sağlamlığın mühafizəsi və sağlamlığa vurulmuş zərərin ödənilməsi, təhsil, xidmət yerini dəyişdirmək, müavinətlər və başqa güzəştlər almaq hüquqlarının mövcüd olduğunu, şəxsin hərbi qulluqda olma, hərbi xidmət zamanı həlak olma (ölmə), itkin düşmə, xəsarət və əlillik qrupu alma, həmçinin yararsız kimi tərxis olunma tarixləri sığorta hadisəsinin baş vermə faktını inkar etmədiyini və sığorta ödənişinin ödənilməsindən imtina üçün müstəqil əsas ola bilmədiyini, əks təqdirdə, bu halın hərbi xidmət zamanı həlak olmuş (ölmüş), itkin düşmüş və sağlamlığını itirmiş şəxslər arasında sadəcə tarixə əsaslanmaqla ağlabatan olmayan differensasiyanın aparılmasına səbəb olduğunu, bunun isə eyni kateqoriyaya aid olan şəxslərin sosial hüquqlarının fərqləndirilməsinə gətirib çıxararaq, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının mümkün məhdudlaşdırılmasına dair konstitusiya məqsədləri ilə uyğunlaşmadığını, konstitusiya prinsipi olan bərabərlik hüququnun
6
tələblərinin pozulduğunu, Konstitusiyanın 25-ci maddəsinin I və III-cü hissələrində hamının qanun və məhkəmə qarşısında bərabərliyinin təsbit olunduğunu, dövlətin irqindən, milliyətindən, dinindən, dilindən, cinsindən, mənşəyindən, əmlak vəziyyətindən, qulluq mövqeyindən, əqidəsindən, siyasi partiyalara, həmkarlar ittifaqlarına və ya digər ictimai birliklərə mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər kəsin hüquq və azadlıqlarının bərabərliyinə təminat verdiyini, həmin maddənin IV- cü hissəsində, heç kəsə bu maddənin III-cü hissəsində göstərilən əsaslara görə zərər vurula bilmədiyi, güzəştlərin və ya imtiyazların verilə bilmədiyi, yaxud güzəştlərin və ya imtiyazların verilməsindən imtina oluna bilmədiyinin qeyd edildiyini, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 922-ci maddəsinə əsasən sığorta hadisəsinin qanunvericiliyə və ya sığorta müqaviləsinə görə sığorta ödənişinin sığortalıya, sığorta olunana və ya digər faydalanan şəxslərə ödənilməsi üçün əsas olan, sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində baş verən hadisə və ya yaranan hal olduğunu, sığorta hadisəsi hesab edilən hadisələr və halların icbari sığorta üzrə icbari sığorta qanunvericiliyində, könüllü sığorta üzrə isə tərəflərin razılaşması əsasında sığorta müqaviləsində müəyyən edildiyini, sığorta hadisəsinin baş vermə ehtimalına və (və ya) təsadüflik əlamətlərinə malik olduğunu, həmin Məcəllənin 926.1-ci maddəsinə əsasən sığorta ödənişinin sığorta hadisəsi baş verdikdə qanunvericiliyə, həmçinin sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq, sığortaçı tərəfindən ödənilən maliyyə kompensasiyası olduğu, “Məhkəmə və hüquq- mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında”, “Sığorta fəaliyyəti haqqında”, “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət müdafiəsi haqqında” qanunlarla, Mülki Məcəllə və müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının bu qanuna uyğun olaraq qəbul etdikləri normativ aktlarla tənzimləndiyi, məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olması (vəfat etməsi), xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olması (vəfat etməsi), xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) xidməti vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar həlak olmuş (vəfat etmiş) və ya qulluğun davam etdirilməsinə imkan verməyən xəstəliyə tutulmuş, xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) almasının sığorta hadisələri hesab edildiyini, maddi hüquq normalarının mənasına görə iddia tələbinin təmin edilməsi üçün qanunvericiliyə və ya sığorta müqaviləsinə görə sığorta ödənişinin sığortalıya, sığorta olunana və ya digər faydalanan şəxslərə ödənilməsi üçün əsas olan, sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində baş verən hadisə və ya yaranan hal-sığorta hadisəsi mövcud olunduğunu, məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası üzrə sığorta ödənişinin ödənilməsi üçün isə həmin işçilərin xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olmasından (vəfat etməsi), xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) almasından ibarət olan sığorta hadisəsinin baş verdiyini, sığorta hadisəsinin yaranması üçün şəxsin həlak olmasını (vəfat etməsini) və ya xəsarət almasını (yaralanmasını, travma və ya kontuziya almasını) və ya qulluğun davam etdirilməsinə imkan verməyən xəstəliyə tutulmasının nəzərdə tutulduğunu, qanunvericiliyin şəxsin xidməti vəzifəsinin icrası zamanında xəstəliyi qazanmasının sığorta hadisəsi hesab edilən hallar sırasına aid edildiyini, xəsarət dedikdə xarici mühitin hər hansı amilin təsiri nəticəsində
7
sağlamlığın pozulması və ya ölümün baş verməsi nəzərdə tutulduğunu, mexaniki amillərin təsiri və yetirilmiş xəsarətlə həmin mexaniki amilin səbəbli əlaqəsi xəsarətin mövcud olub-olmaması baxımından vacib əhəmiyyətə malik olduğunu, iddiaçı ədliyyə orqanlarında xidmətkeçmə dövründə aldığı “Herpes Ensefaliti” xəstəliyinə görə xidmətə yararsız olduğundan ədliyyə orqanlarından xaric edildiyini, ədliyyə işçisi kimi əlilliyə görə pensiyaya çıxdığını, HS-nin hərbi xidməti vəzifəsinin icrası ilə aldığı xəstəliyə görə II-ci qrup əlillik təyin edildiyindən onun sığorta məbləğinin 60 faizi miqdarında sığorta ödənişi tələb etmək hüququ yarandığını, birinci instansiya məhkəməsinin iş üzrə gəldiyi nəticənin qeyri-qanuni və əsassız olduğunu, maddi və prossesual hüquq normalarının düzgün tətbiq edilmədiyi və iş üzrə düzgün hüquqi nəticəyə gəlmədiyini, cavabdehin iradəsinin müdafiə olunduğunu, Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual Məcəlləsinin 384- cü maddəsinə əsasən apellyasiya instansiya məhkəməsinin qətnaməni dəyişmədən, apellyasiya şikayətini isə təmin etmədən saxlaya bildiyini, qətnaməni tamamilə və ya qismən ləğv edə bildiyini, birinci instansiya məhkəməsində müəyyən edilmiş hallar və ya əlavə təqdim olunmuş sübutlar əsasında yeni qətnamə qəbul edə biləcəyini, HS-nin Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinə qarşı hərbi xidmətə daxil olduğu vaxtdan dövlət tərəfindən icbari şəxsi sığorta olunması faktının təsdiq edilməsi və sığorta pulunun ödənilməsinə dair iddiası üzrə birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsinin ləğv edilməsi, iddia tələbinin təmin edilməsi barədə yeni qətnamə qəbul edilməsini xahiş etmişdir. İddiaçı HS məhkəmə iclasının yeri və vaxtı barədə lazımi qaydada məlumatlandırılmasına baxmayaraq, məhkəmə iclasına gəlməmiş, kollegiya onun iştirakı olmadan nümayəndəsinin iştiraki ilə işə baxılmasını mümkün hesab etmişdir. İş üzrə iddiaçının nümayəndəsi HL apellyasiya şikayətini müdafiə edərək izahatında oğlu HS-nin 01 oktyabr 2012-ci il tarixdən Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidmətinə qulluğa qəbul olunduğunu, 21 avqust 2013-cü il tarixdə xidmətdə olduğu dövrdə güclü baş ağrısı, qusma, huşunu itirməklə xəstələndiyini, cəzaçəkmə müssisəsinin həkimi tərəfindən ona ilkin tibbi yardım göstərildikdən sonra müalicə üçün Naxçıvan MR Xəstəxanasının Nevroloqiya şöbəsinə göndərildiyini, oğlunun xəstələnməsinin aktlaşdırıldığını, vəziyyətinin ağırlaşdığına görə onu xəstəxanadan çıxarıb müalicə üçün İran İslam Respublikasına apardığını, 2013-cü ilin avqustun axırından sentyabr ayının axırınadək oğlunun İran İslam Respublikasında müalicə olunduğunu, oradan qayıtdıqdan sonra vəziyyəti yaxşılaşmadığından 2014-cü ilin yanvar ayında onun yenidən Naxçıvan MR Xəstəxanasının Nevroloqiya şöbəsinə müalicə üçün yerləşdirildiyini, 2014-cü ilin fevral ayında oğlunun Ədliyyə orqanlarında qulluq keçməsinə xitam verildiyini, Naxçıvan MR Tibbi Sosial Ekspert Komissiyası tərəfindən oğlunun II-ci qrup əlil hesab olunduğunu, oğluna sığorta ödənişinin verilməsi xahişi ilə 2014-cü ilin mart ayının əvvələrində Naxçıvan MR Baş Sığorta Agentliyinə müraciət etdiyini, müraciətindən sonra onun dəfələrlə həmin agentliyə çağırıldığını, hər dəfə ona tezliklə müraciətinə cavab veriləcəyinin bildirildiyini, 20 may 2014-cü il tarixdə bu barədə ona cavab məktubu göndərildiyini, məktubda
8
oğlunun aldığı xəstəliyin sığorta hadisəsi sayılmadığını və buna görə ona sığorta ödənişinin verilməyəcəyinin bildirildiyini, bundan sonra iddia tələbi ilə Naxçıvan Şəhər Məhkəməsinə müraciət etdiyini, məhkəmənin onun iddiasını təmin etmədiyini, çıxarılmış qətnaməni qanunu və əsaslı saymadığını, “Məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanlarının işçilərinin dövlət şəxsi icbarı sığortası haqqında Qanun”un tələbinə əsasən oğlunun iş yerində xidməti vəzifəsini yerinə yetirərkən xəstələnməsinə görə ona sığorta ödənişinin verilməli olduğunu göstərərək iş üzrə məhkəmə qətnaməsinin ləğv olunması və iddiasının təmin olunması barədə qərar qəbul edilməsini xahiş etdi. Məhkəmə iclasında cavabdeh təşkilat Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinin nümayəndəsi AV apellyasiya şikayətini qəbul etməyərək izahatında iddiaçı HS-nin sığorta ödənişinin verilməsi ilə bağlı 05 mart 2014-cü il tarixdə Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Ağentliyinə müraciət etdiyini, iddiaçıya hansı sənədlərin təqdim olunmalı olduğunun bildirildiyini, iddiaçı tərəfindən sənədlərin bir hissəsinin 2014-cü ilin may ayında agentliyə təqdim olunduğunu, sənədlər təqdim olunduqdan sonra 7 gün müddətində ona qanunvericiliyə uyğun cavab verildiyini, iddiaçı tərəfindən agentliyə təqdim olunmuş sənədlərlə onun 01 oktyabr 2012-ci il tarixdən 10 fevral 2014-cü il tarixədək Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidmətində xidmətdə olduğu, təqdim etdiyi xəstəlik haqqında şəhadətnamədə onun “Herpes Ensefaliti” xəstəliyinə tutulduğunun müəyyən edildiyini, ədliyyə orqanlarında qulluq keçmə haqqında qanunun tələbinə əsasən ədliyyə orqanlarının işçilərinin həyatı və sağlamlığının dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına “Məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanlarının işçilərinin dövlət icbarı şəxsi sığortası haqqında Qanun”un tələbinə əsasən məcburi sığorta edildiyini, iddiaçı HS-nin xüsusi rütbəsi olan penitensiar xidmətinin əməkdaşı olduğundan onun tələbinə “Məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbarı şəxsi sığortası haqqında Qanun”un tələblərinə uyğun baxıldığını, onun agentliyə təqdim etdiyi xəstəlik haqqında şəhadətnamədən “Herpes Ensefaliti” xəstəliyinə tutulduğuna görə onun xidməti vəzifədən tərxis olunaraq ona II-ci qrup əlillik dərəcəsinin verildiyini, “Məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanların işçilərinin dövlət icbarı şəxsi sığortası haqqında Qanun”un tələbinə əsasən sığortalı məhkəmə hüquq-mühafizə orqanları işçilərinin xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı həlak olması (vəfat etməsi), xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) almasının sığorta hadisəsi hesab edildiyinin, HS-nin xəstəliyinin ümumi xəstəlik olmaqla sığorta hadisəsi sayılmadığını və buna görə də ona sığorta ödənişinin verilməsindən imtina edildiyini göstərərək iş üzrə Naxçıvan Şəhər Məhkəməsinin 02 oktyabr 2014-cü il tarixli qətnaməsini qüvvədə saxlanılması barədə qərar qəbul edilməsini xahiş etdi. İş üzrə Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinin nümayəndəsi ƏP nümayəndə AV-nin izahatına əlavəsinin olmadığını bildirdirərək iş üzrə qətnamənin dəyişdirilmədən saxlanılması barədə qərar qəbul edilməsini xahiş etdi. Kollegiya apellyasiya şikayətini təmin etməklə qətnamənin ləğv edilməsi və iddiasının təmin olunması xahişinə dair iddiaçının nümayəndəsinin izahat və çıxışını, apellyasiya şikayəti təmin edilməməklə iş üzrə qətnamənin dəyişdirilmədən saxlanılmasına dair cavabdehin nümayəndələrinin izahat və çıxışlarını dinləyib,
9
apellyasiya şikayəti qətnamənin ləğvinə yönəldiyindən birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsinin əsaslığını tam, birinci instansiya məhkəməsi tərəfindən maddi və prosessual hüquq normalarına riayət edilməsini isə apellyasiya şikayətinin dəlillərindən asılı olmayaraq yoxlayaraq aşağıdaki nəticəyə gəlir. Mülki işin materiallarına əlavə edilmiş sənədlərdən göründüyü kimi iddiaçı HS 30.12.2012-ci il tarixdə Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidmətinin Qarışıq Rejimli Cəzaçəkmə Müəssisəsinin Rejim-nəzarət şöbəsinə inspektor vəzifəsinə qəbul olunmuş, 04.02.2013-cü il tarixdə Penitensair Xidmətin x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisəsində kadrlar üzrə inspektor vəzifəsinə təyin olunmuş, 21 avqust 2013-cü il tarixdə xidmətdə olduğu Penitensiar Xidmətin x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisəsində xəstələnmiş, ilkin tibbi yardım göstərildikdən sonra Naxçıvan MR Xəstəxanasının Nevroloqiya şöbəsinə göndərilmiş, müəssisə rəisi tərəfindən bu barədə 21.08.2013-cü il tarixli 65 a nömrəli akt tərtib edilmişdir. 25 avqust 2013-cü il tarixdə xəstə Naxçıvan MR Xəstəxanasının Reanimasiya şöbəsindən çıxarılaraq müalicə üçün İran İslam Respublikasına aparılmış, 30 sentyabr 2013-cü il tarixədək İran İslam Respublikasında müalicə olunmuş, xəstənin vəziyyəti ağırlaşdığı üçün 18 yanvar 2014-cü il tarixdən 24 yanvar 2014-cü il tarixədək həmin xəstəxananın nevroloqiya şöbəsində stasionar şəraitdə müalicə almış, “Xəstəliklər cədvəlinin 22 d maddəsinin III-cü qrafasına və ƏTC”nə (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetin 2008-ci il 59 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Hərbi həkim ekspertizası haqqında Əsasnamə” yə qoşma) əsasən hərbi uçotdan çıxarılmaqla hərbi xidmətə yararsız hesab edilmiş, xəstəliyin Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyi Penitensiar Xidmətin x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisəsində işləyərkən qazanıldığı müəyyən edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi Naxçıvan MR Tibbi Sosial Ekspert Komissiyası tərəfindən 06.02.2014-cü il tarixdə verilmiş SER TSE – 01 №-li müayinə aktından çıxarışa əsasən HS-yə II-ci qrup əlillik dərəcəsi verilmişdir. İş materiallarına əlavə edilmiş Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin 10 fevral 2014-cü il tarixli 04 ş/h nömrəli əmrinə əsasən “Ədliyyə orqanlarında qulluq keçmə haqqında Azərbaycan Respublikası Qanun”unun 40.1.5-ci maddəsi və Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyi haqqında Əsasnamənin 16.5-ci maddəsi rəhbər tutulmaqla nazirliyin Penitensiar Xidmətinin x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisənin inspektoru-kadrlar üzrə ədliyyə leytenant HS tutduğu vəzifədən azad edilmiş və onun ədliyyə orqanlarında qulluq keçməsinə xitam verilmişdir. Mülki işin materiallarına əlavə olunmuş sənədlərdən göründüyü kimi iddiaçı tutulduğu “Herpes Ensefaliti” xəstəliyini sığorta hadisəsi hesab edərək bu əsasa görə sığorta ödənişi almaq üçün 05 mart 2014-cü il tarixdə Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinə rəsmi olaraq müraciət etmiş və həmin müraciətə 20 may 2014-cü il tarixdə baxılaraq iddiaçıya sığorta ödənişinin verilməsinin qeyri-mümkün olmasına dair yazılı cavab verilmişdir. İş materiallarına əlavə edilmiş həmin cavabda qeyd edilmişdir ki, Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyi Xüsusi Həkim Ekspert Komissiyasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 01 saylı xəstəlik haqqında
10
şəhadətnaməsi göründüyü kimi iddiaçı xəstəliklə əlaqədar olaraq ədliyyə orqanlarından xaric edilmiş və 21 fevral 2014-cü il tarixdə Tibbi Sosial Ekspert Komissiyası tərəfindən ona həmin xəstəliklə əlaqədar II-ci qrup əlillik dərəcəsi təyin edilmişdir ki, bu da “Məhkəmə Hüquq-mühafizə orqanlarının işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında Qanun”a əsasən sığorta hadisəsi sayılmır. Kollegiya apellyasiya şikayətinin dəlillərini müzakirə edərək aşağıdaki nəticəyə gəlir. Apellyasiya şikayətində qətnamənin ləğvi üçün gətirilən dəlillərdən biri məhkəməyə sübut kimi təqdim edilmiş Naxçıvan MR Xəstəxanası tərəfindən verilmiş epikriz, Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin Xüsusi Həkim Ekspert Komissiyasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 01 saylı xəstəlik haqqında şəhadətnamə, 21 fevral 2014-cü il tarixli Naxçıvan MR Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının müayinə aktından çıxarışı, x saylı Məntəqə Tipli Cəzaçəkmə Müəssisənin 65 saylı aktının sürəti qəbul edilsə də, nəticədə maddi hüququn tətbiqində səhvə yol verilməklə qanunsuz qətnamə qəbul edilmişdir. İş üzrə qətnamədən göründüyü kimi göstərilən sübutlar qiymətləndirilməklə qətnamə çıxarılmışdır. Apellyasiya şikayətində gətirilən başqa bir dəlil iddiaçının 01.10.2012–ci il tarixdən 10.02.2014- cü il tarixədək Penitensiar Xidmətdə xidmət etdiyi, Naxçıvan MR Ədliyyə Nazirliyinin Xüsusi Həkim Ekspert Komissiyasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 01 saylı xəstəlik haqqında şəhadətnaməsindən və Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının arayışı ilə iddiaçının “Herpes Ensefaliti” infeksion xəstəliyi iş başında xidməti vəzifələrinin icrası zamanı almasının məlum olması, xidmətdə olduğu uzun müddət ərzində gecə-gündüz çalışdığı, cinayətkarlığa qarşı mübarizə apardığı, bunların da onun səhhətinə pis təsir etdiyi və nəticədə onun xəstələnməsinə səbəb olmasıdır. İddiaçının apellyasiya şikayətində istinad etdiyi halları təsdiq edən əmək kitabçasının surəti, xəstəlik haqqında şəhadətnamə, Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının arayışı, habelə iş yerində xəstələnməsi barədə aktın surəti iş materiallarına əlavə edilmişdir və iş üzrə qəbul edilmiş qətnamədə də göstərilənlər inkar edilmir, lakin iddiaçı xəstəliyinin onun iş fəaliyyəti ilə bağlı olmasını mübahisələndirsə də, bunu təsdiq edən hər hansı sübut iddiaçı tərəfindən məhkəməyə təqdim olunmamışdır. İş materiallarına əlavə edilmiş Naxçıvan MR Xəstəxanasının Baş həkimi tərəfindən Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyinə ünvanlanmış 24 sentyabr 2014-cü il tarixli sorğuya verilmiş cavabda “Herpes Ensefaliti” xəstəliyi haqqında məlumat verilərək göstərilmişdir ki, mərkəzi sinir sisteminin bütün viruslu xəstəliklərinin səbəbi orqanizmdəki ümumi infeksiyalar və virus infeksiyalarının oyanmasıdır. Ona görə də bu dəlil əsaslı hesab edilə bilməz. İddiaçının apellyasiya şikayətində gətirdiyi digər dəlillər ədliyyə orqanında xidməti vəzifəsini icra edərkən baş beynində zədə əmələ gəlməsi və bunun sığorta hadisəsi hesab edilməsi, şəxsin hərbi qulluqda olma, hərbi xidmət zamanı həlak olma (ölmə), itkin düşmə, xəsarət və əlillik qrupu alma, həmçinin yararsız kimi tərxis olunma tarixləri sığorta hadisələrinin baş vermə faktını inkar etmədiyini və sığorta ödənişinin ödənilməsindən imtina üçün müstəqil əsas ola bilmədiyi barədə 11
gətirilən dəlillərin də təmini üçün əsaslar müəyyən edilmədiyindən həmin dəlillər də təmin edilməməlidir. Kollegiya belə hesab edir ki, Naxçıvan MR Dövlət Baş Sığorta Agentliyi tərəfindən iddianın qəbul edilməməsi qanunvericiliyin tələblərinə uyğundur. Belə ki, iddiaçının tutulduğu “Herpes Ensefaliti” xəstəliyi infeksion xəstəlik olmaqla sığorta hadisəsi sayılmır, işin bu halı məhkəmə tərəfindən düzgün qiymətləndirilmişdir. Azərbaycan Respublikası MPM-in 218.3-cü maddəsinin tələblərini rəhbər tutmaqla birinci instansiya məhkəməsi tərəfindən işdə iştirak edən şəxslərin verdiyi tələblər üzrə qüvvədə olan maddi və prosessual hüquq normalarına və iş üzrə müəyyən edilmiş həqiqi hallara və tərəflərin qarşılıqlı münasibətlərinə uyğun əsaslandırılmış qətnamə çıxarılmışdır. Yuxarıda qeyd edilənləri nəzərə alaraq kollegiya belə nəticəyə gəlir ki, qətnamənin ləğvi üçün hər hansı əsas müəyyən edilmədiyindən apellyasiya şikayəti təmin edilməməli, iş üzrə qətnamə dəyişdirilmədən saxlanmalıdır. Göstərilənləri və Azərbaycan Respublikası MPM-in 382, 384.0.1, 392, 393, 404-406- cı maddələrini rəhbər tutaraq kollegiya q ə t e t d i Apellyasiya şikayəti təmin edilməsin. İş üzrə Naxçıvan Şəhər Məhkəməsinin 02 oktyabr 2014-cü il tarixli 2(078)- 621/2014 nömrəli qətnaməsi dəyişdirilmədən saxlanılsın. Qətnamədən qətnamə işdə iştirak edən şəxslərə rəsmi qaydada verildiyi gündən iki ay müddətində Naxçıvan MR Ali Məhkəməsinin mülki kollegiyası vasitəsilə Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin mülki kollegiyasına kassasiya şikayəti verilə bilər. Yüklə 120,84 Kb. Dostları ilə paylaş:
|