Bakı Dövlət Universiteti Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi

---

Bakı Dövlət Universiteti 
Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi 
 
İnformasiya texnologiyaları və
proqramlaşdırma kafedrası
Kompüter elmləri ixtisası
lll kurs, Qrup: TK-94
Əməliyyat sistemləri fənnindən 
Referat işi 
Mövzu: İstifadəçinin əməliyyat sistemi ilə qarşılıqlı əlaqə dilləri 
Tələbə: Rza Şirinov 
Kafedra müdiri: Ə.Ələkbər Əli Ağa oğlu 
Müəllim : Tarıverdiyeva Çinarə 

---

İstifadəçinin əməliyyat sistemi ilə qarşılıqlı əlaqə 
dilləri 
Dövrümüzdə demək olar ki, hər kəsin bu cihazlara çıxışı var : mobil telefonlar, 
planşetlər, noutbuklar, smart saatlar və ya şəxsi kompüteriniz olsun, . Siyahıya artan 
sayda müasir avtomobilləri də əlavə etmək olar. Mobil telefonlar, planşetlər, 
noutbuklar, smart saatlar və ya hətta evdəki şəxsi kompüteriniz olsun, demək olar 
ki, hər kəsin bu cihazlara çıxışı var. Siyahıya artan sayda müasir avtomobilləri də 
əlavə etmək lazımdır. 
Yuxarıda qeyd olunanların hamısının ortaq cəhəti odur ki, onlar müəyyən 
tapşırığı yerinə yetirmək üçün öz funksionallığını təmin etmək üçün əməliyyat 
sistemindən istifadə edirlər. Bütün bu heyrətamiz şeylərin bizə məxsus olmasına 
baxmayaraq, çox azımız müxtəlif tapşırıqları yerinə yetirməyə imkan verən ƏS-nin 
necə qurulduğunu başa düşürük. 
Bu anlayışla biz Əməliyyat Sistemini (ƏS) kompüter avadanlığı və proqram 
təminatı resurslarını idarə edən və kompüter proqramları üçün ümumi xidmətlər 
göstərən proqram təminatı kimi təsvir edə bilərik. 
Sadə dildə deyə bilərik ki, ƏS istifadəçi və maşın arasında istifadəçiyə 
müxtəlif tapşırıqları asanlıqla yerinə yetirməyi asanlaşdıran interfeysdir. 
İstifadəçi interfeysi 
Fərdi şəxs tərəfindən idarə olunacaq hər bir kompüter istifadəçi interfeysi 
tələb edir. İstifadəçi interfeysi adətən qabıq (shell) adlanır və insanla əməliyyat 
sisteminin qarşılıqlı əlaqəsini təmin etmək üçün vacibdir
.
İsifadəçi interfeysi 
proqramın qrafik tərtibatıdır. İnsanlar və kompüterlər arasında əlaqə yaradır. 
UI/UX dizayneri istifadəçi məmnunluğuna diqqət yetirməlidir.
İstifadəçi interfeysi əsasən iki formada olur :
Daxiletmə. İstifadəçiyə sistem üzərində işləmək imkanı verir.
Xaricetmə. Sistemə istifadəçinin nə etdiyini müəyyən etmək imkanı verir. İstifadəçi interfeysi –
kompüter 
proqramını
n istifadəçi ilə qarşılıqlı əlaqədə olma üsulu. İstifadəçi kimi qarşılıqlı əlaq ədə olduğunuz 
istənilən texnologiya istifadəçi interfeysinin bir hissəsidiİstifadəçi interfeysinin 3 önəmli növü var:
1)