Besin ve beslenme faktörleri ile tür içi ve türler arası ilişkiler dahil edilmiştir



Yüklə 445 b.
tarix13.04.2017
ölçüsü445 b.
#13966


Besin ve beslenme faktörleri ile tür içi ve türler arası ilişkiler dahil edilmiştir.

  • Besin ve beslenme faktörleri ile tür içi ve türler arası ilişkiler dahil edilmiştir.

  • Bazıları beslenmeyi ayrı incelerler.

  • Besin, beslenme ve organizmalara etkileri olarak iki şekilde incelenebilir. 


Canlıların enerji kaynağı olan besinler bitkisel, hayvansal ve ayrışmış organik maddelerden oluşur.

  • Canlıların enerji kaynağı olan besinler bitkisel, hayvansal ve ayrışmış organik maddelerden oluşur.

  • Her ortamın besin ve beslenme kapasitesi farklıdır.

  • Dolayısıyla ekolojinin önemli bir konusudur.



Besinin kalitesi ve kantitesi organizmaların yaşamını önemli ölçüde etkiler.

  • Besinin kalitesi ve kantitesi organizmaların yaşamını önemli ölçüde etkiler.

  • Organizmalar beslenme şekillerine göre morfolojik, fizyolojik ve ekolojik değişimlere uğramışlardır.

  • Besin dengesinin bozulması göç olayında önemlidir.





Beslenmelerine göre;

  • Beslenmelerine göre;

  • Eurifag

  • Stenofag

  • Bazende; Monofag, Oligofag ve Polifag olarak ayrılırlar.  

  • Besin kantitesinin etkisi; yumurtlamaya, gelişme hızına, yaşama süresine etki eder.



  • Populasyon bolluğuna etkisi vardır.

  • Silpha atrata (Col.) bitkisel besinle beslenince 39 yumurta hayvansal besinle beslenince 240 yumurta meydana getirir.

  • Kuşlar Ca, P ve N’ca zengin besinlerle beslenirler.

  • Yumurta vermeleri için gereklidir.



Sonuç olarak besin kantitesinin yumurtlamayı sınırlandıran bir faktör olmamasına karşın, besin kalitesinin (özellikle birkaç madde) sınırlayıcı bir faktör olduğu düşünülüyor.

  • Sonuç olarak besin kantitesinin yumurtlamayı sınırlandıran bir faktör olmamasına karşın, besin kalitesinin (özellikle birkaç madde) sınırlayıcı bir faktör olduğu düşünülüyor.



Besin kalitesinin yaşam süresine ve gelişme hızına ve mortaliteye etkisi :

  • Besin kalitesinin yaşam süresine ve gelişme hızına ve mortaliteye etkisi :

  • Besin kalitesi organizmaların yaşam süresi üzerinde etkilidir.



Thirips imeginalis’e ilave besin polen verilince yaşam süresi uzar ve yumurtlamada artma görülür.

  • Thirips imeginalis’e ilave besin polen verilince yaşam süresi uzar ve yumurtlamada artma görülür.

  •  

  • Ephestia elutella’da besin yapısına bağlı olarak larvaların gelişme süresi Tablo 5.1’de verilmiştir.





Ksilofag olan Cerambicid larvaları amidon’ca

  • Ksilofag olan Cerambicid larvaları amidon’ca

  • zengin ağaçlarda 1 yılda gelişirler.

  • Ksilofag olan Cerambicid larvaları amidon’dan yoksun

  • ağaçlarda birkaç yılda gelişirler.

  • Besin yeterli miktarda bulunmadığı hallerde sınırlayıcı

  • faktördür.

  • Gerekli besin miktarı küçük boylularda, büyük boylulardan çok daha önemlidir.

  • Hemotermallerde önemlidir.

  • Hetuoterm az önemlidir.





Sineklere az besin verildiinde 90 yavru çok besin verildiğinde ise 240 yavru vermektedir.

  • Sineklere az besin verildiinde 90 yavru çok besin verildiğinde ise 240 yavru vermektedir.



Tahta kurularının verdiği yumurta sayısı emilen kan miktarına bağlıdır.

  • Tahta kurularının verdiği yumurta sayısı emilen kan miktarına bağlıdır.



Kurbağa larvalarıyla beslenen Böceklerde larval evre süresi yedikleri tetar sayısına bağlıdır.

  • Kurbağa larvalarıyla beslenen Böceklerde larval evre süresi yedikleri tetar sayısına bağlıdır.

  • Eğer larvalara günde 25 tetar verilirse gelişme süresi 15 gün olduğu, eğer 1 tetar verilirse gelişme sürenin 51güne çıktığı görülür.

  • Denizlerde bol zooplankton olduğu mevsimlede uskumru balığı çok yakalanır.



Lahana, karnabahar, turp çok ekildiği yıllarda sinekler çoktur.

  • Lahana, karnabahar, turp çok ekildiği yıllarda sinekler çoktur.



Hayvanlarda beslenme rejimi değişimi

  • Hayvanlarda beslenme rejimi değişimi

  • Türlerde yıllık besin rejimi mevsimlere göre değişir.

  • Yabani koyun: Sonbahar ve kış mevsimi koca yemişlerin köklerini yer, yaz mevsiminde de otsu bitkileri yer. 



  • Amerikan tilkisi(Vulpes fulva): Yazın ve sonbaharda böcek + meyva, kış ve ilkbaharda da kemiricileri yer.



Rutilus caspius( balık ): Alg ve rotifer gibi planktonları yer.

  • Rutilus caspius( balık ): Alg ve rotifer gibi planktonları yer.

  • İleri safhada ise crustacea + bentik böcek larvaları yer.

  • Ergin bireyler Mollusca’larla ile beslenir. Buna bağlı olarak dişlerde, ağız yapısında ve sindirim sisteminde değişme olur.



  • Sekse bağlı olarak beslenme rejimi değişimi:

  • Azak denizinde yaşayan çapak balığı dişileri amphipodlarla beslenir, erkekleri ploychaeta ile beslenir.



Biyolojik İlişkiler

  • Biyolojik İlişkiler

  • Aynı ortamda yaşayan canlıların ilişkilerine koaksiyon denir.

  • Aynı türün bireyleri arasında,

  • Tür içi = intraseptik = homotipik

  • Farklı iki türün arasında,

  • Türler arası = interspesifik = heterotipik

  • ilişki vardır.





Tür içi ilişkiler

  • Tür içi ilişkiler

  • a) Erkek – Dişi ilişkisi

  • b) Koloni ilişkisi

  • c) Grup – küme ilişkisi ve rekabet şekilleri

  • a) Erkek – Dişi ilişkisi: Çiftleşmek, yavru vermek ve korunmak amacı ile bir ilişki içindedirler.

  • b) Koloni ilişkisi: Koloni ilişkisi Şekil 5.2’de gösterilmiştir.





Grup : Aynı tür bireyler besin ve belli bir amaç için biraraya gelerek grup oluşturur.

  • Grup : Aynı tür bireyler besin ve belli bir amaç için biraraya gelerek grup oluşturur.

  • Coccinella septempunectata sonbaharda binlerce birey biraraya gelerek hibernasyon için kayalıklara giderler.



Kış gecelerinde kuşlar,

  • Kış gecelerinde kuşlar,

  • Karabatakların onbinlercesi bir araya gelir.

  • Afrika filleri 25 birey,

  • Geyik sürüleri 300 – 400 birey olarak biraraya gelerek grup oluştururlar.



Kümeleşme

  • Kümeleşme

  • Aynı ortama aşırı derecede yerleşen hayvanların oluşturdukları topluluktur.

  • Hayvan grupları ile hayvan kümeleri arasında çeşitler vardır.

  • Gruplar yararlı sonuçlar doğurur.

  • Kümeler zararlı sonuçlar doğurur.



Hayvanlarda kümeleşmenin neden olduğu etkilere en iyi örneği Tribolium Confusun (Col.) oluşturur.

  • Hayvanlarda kümeleşmenin neden olduğu etkilere en iyi örneği Tribolium Confusun (Col.) oluşturur.

  • Populasyon optimum olduğunda yumurtlama maksimumdur.



Yani bireyler dişilerin yumurta bırakmasını veya bırakmamasını etkileyebilirler.

  • Yani bireyler dişilerin yumurta bırakmasını veya bırakmamasını etkileyebilirler.

  • Bırakılan yumurtaların imagolar tarafından yenmesi populasyon yoğunluğuna bağlıdır(Tablo 5.3).





Dropsophila sp.’de iki birey beslenme yüzeyi 300 mm2 olan bir kavanoza konursa, intraspesifik etki başlar.

  • Dropsophila sp.’de iki birey beslenme yüzeyi 300 mm2 olan bir kavanoza konursa, intraspesifik etki başlar.

  • Buğday biti Silophilus oryzae maksimum yumurtlama birey sayısının buğday sayısına oranı 1/200 olduğunda görülür(Tablo 5.4).





Hayvanlarda Sosyal Yaşantı

  • Hayvanlarda Sosyal Yaşantı

  • Hayvan sosyeteleri kendilerine özgü bir yapıya ve çok karmaşık olan bir iş bölümüne sahiptirler. Sosyetenin yapısı filogenisine bağlılık gösterir.

  • Bir termit sosyetesi Hymenopter sosyetesinden farklıdır(Şekil 5.4).









Yaban arılarında, karıncalarda ve bal arılarında farklı sosyete mevcuttur.

  • Yaban arılarında, karıncalarda ve bal arılarında farklı sosyete mevcuttur.

  • Eşek arılarında dişi petek yapar, petek genellikle gridir. Yavrular özel bir besleyici sıvı ile beslenirler.

  • Daha sonra böcekler özellikle sineklerle yazın larvalar cemiyete katılarak, erkek ve dişileri verirler.

  • Karıncalarda cemiyet kurulacağı zaman yuvada erkek ve dişi bireyler oluşur.



Çiftleşme uçuşuna çıkarlar veya yerde olur. Yuvada görevi biten erkekler ölür.

  • Çiftleşme uçuşuna çıkarlar veya yerde olur. Yuvada görevi biten erkekler ölür.

  • Dişiler bir yerde üreme aktivitesine geçer.

  • Yumurtadan çıkan larvalar dişinin tükürüğü ile beslenirler.

  • Bu larvalardan keser dişiler oluşur, kraliçenin beslenmesini ve yeni neslin yuva bakımını üstlenirler.

  • Bazı cemiyetlerde büyük başlı ve küçük boylu erkekler bulunur. Büyük başlılar asker olarak yuvayı korur.

  • Örneğin; Arı cemiyetleri



Hayvanlar arasında tür içi veya türler arası rekabet vardır.

  • Hayvanlar arasında tür içi veya türler arası rekabet vardır.

  • Tür içi rekabette, bireyler kendi aralarında üreyebilirler ve populasyondan kalıtsal özelliklerinin kalıtımını sağlarlar.

  • Tür içi rekabet karasal hayvanlarda ve kuşlarda üreme evresinde erkek tarafından sınırlandırılan bölgeye dişi dışında aynı türe ait bireyler giremezler.



Bu konuda pek çok hipotez vardır.

  • Bu konuda pek çok hipotez vardır.

  • Besin kaynaklarını kendisi kullanamaz.

  • Kalabalıkta avcıların dikkatini çekmemek.

  • Böyle özel sahaların varlığı babadan oğula akrabalığı arttırarak türlerin evulasyonlarını etkiler.

  • Genç çiftler yuvalarını babaya ait eski yuvanın yanına kurarlar.



Bir türün yaşlı bireyleriyle genç bireyleri arasında sosyal hiyerarşinin başlaması tür içi rekabetin bir örneğini oluşturur.

  • Bir türün yaşlı bireyleriyle genç bireyleri arasında sosyal hiyerarşinin başlaması tür içi rekabetin bir örneğini oluşturur.

  • Mayıs böceklerinde 3 yaşından sonraki bireyler 1 veya 2 yaşındaki bireylerin gelişmesine engel olmak isterler.



  • Bu nedenle 3 yılda bir ergin bireyler daima kanatladır.

  • Oysa larval evreleri 3 yıl süren diğer böceklerin bu evrelerinde bir rekabet görülmediğinden imagolar yılın her mevsiminde açılabilirler.



Serçelerde iki ekolojik ırk:

  • Serçelerde iki ekolojik ırk:

  • Littoralin tuzlu sahasına yerleşen.

  • Kurak steplere yerleşen.

  • Türler arası ilişkiler (Tablo 5.5)

  • Belli bir yerde ve zamanda 2 türe ait bireylerin bulunması çeşitli önemli sonuçlar doğurur.



Belli bir yerde ve zamanda farklı 2 türe ait bireylerin bulunuşu çok çeşitli ve önemli sonuçlar yaratır. Teorik olarak 2 türe ait bireylerin beraber yaşamaları (kohabitasyon) bu türlerden her biri üzerinde uygun veya uygun olmayan veya nötr bir etki gösterir.

  • Belli bir yerde ve zamanda farklı 2 türe ait bireylerin bulunuşu çok çeşitli ve önemli sonuçlar yaratır. Teorik olarak 2 türe ait bireylerin beraber yaşamaları (kohabitasyon) bu türlerden her biri üzerinde uygun veya uygun olmayan veya nötr bir etki gösterir.



  • Bu ilişkiler; Nötralizm, Rekabet, Mutualizm, Kooperasyon, Komensalizm, Amensalizm, Parazitizm ve Predasyon olmak üzere 8 bölümde incelenebilir. (Şekil 5.5 ve Tablo 5.5)







Ekolojide rekabet, belli bir yaşam kaynağı için 2 organizma veya 2 populasyon arasında oluşan mücadeledeki yaşam şeklidir.

  • Ekolojide rekabet, belli bir yaşam kaynağı için 2 organizma veya 2 populasyon arasında oluşan mücadeledeki yaşam şeklidir.

  • İki taraf da zarar görür. Taraflardan biri ortadan kalkabilir.



İki türün ekolojik yönden benzemesi, bunların fiziksel, kimyasal ve biyolojik gereksinimlerinin aynı olduğunu gösterir.

  • İki türün ekolojik yönden benzemesi, bunların fiziksel, kimyasal ve biyolojik gereksinimlerinin aynı olduğunu gösterir.



Odum(1973)’a göre niş; bir organizmanın ekolojik görev ve işlevi anlamındadır.

  • Odum(1973)’a göre niş; bir organizmanın ekolojik görev ve işlevi anlamındadır.

  • Elton on yıl sonra nişi deneyimini organizmaların, ekosistemin diğer canlı ögeleri arasındaki yerini belirtmek için kullandı.



Sonra anlamı genişletildi

  • Sonra anlamı genişletildi

  • -Organizmaların hem fiziksel anlamda, işlevi açısından ekosistemdeki yeri anlamında kullanıldı. En şiddetli rekabet ekolojik nişleri en yakın türler arasında oluşur.



Dendrocia sp.’de türler ağacın farklı kısımlarında beslenirler.

  • Dendrocia sp.’de türler ağacın farklı kısımlarında beslenirler.

  • Phalacrocorax türlerinde P. Aristotelis ve P. Carbo aynı biyotopla yaşarlar ancak yararlandıkları balık türleri farklı Tab. 5-6



Sonra anlamı genişletildi.

  • Sonra anlamı genişletildi.

  • Organizmaların hem fiziksel anlamda, işlevi açısından ekosistemdeki yeri anlamında kullanıldı. En şiddetli rekabet ekolojik nişleri en yakın türler arasında oluşur.



Dendrocia sp.’de türler ağacın farklı kısımlarından beslenirler.

  • Dendrocia sp.’de türler ağacın farklı kısımlarından beslenirler.

  • Phalacrocorax türlerinde P. Aristotelis ve P. Carbo aynı biyotopla yaşarlar ancak yararlandıkları balık türleri farklıdır.

  • P. Carbo derine dalabilir ve dip baliklerindan yakalar.

  • P. Aristotelis yüzeyde yaşayan pelajik balıklarla beslenir.

  • (Tablo 5.6)

















Komensalizm

  • Komensalizm

  • Komensalizm ile simbiyosiz arasında sınır çizmek zordur.

  • Karşılıklı olarak anlaşmış türlere komensal türler denir.



  • Amensalizm

  • Genellikle bitkilerde yaygın olan amensalizm; bir türün salgısı ile diğer bir türün gelişmesini durdurması durumudur.



Hieracium polisella’nın köklerince salgılanan toksin ortamında bulunan yıllık bitkilerin ölümüne neden olur. Sulak ortamda Red-tide (Kırmızı su) olayında Gonyaulax türleri denizlerde zaman zaman çoğalırlar ve birçok hayvanı elimine ederler.

  • Hieracium polisella’nın köklerince salgılanan toksin ortamında bulunan yıllık bitkilerin ölümüne neden olur. Sulak ortamda Red-tide (Kırmızı su) olayında Gonyaulax türleri denizlerde zaman zaman çoğalırlar ve birçok hayvanı elimine ederler.



İki organizmanın düzenli bir şekilde her zaman yan yana bulunurlar buna sinesi denir.

  • İki organizmanın düzenli bir şekilde her zaman yan yana bulunurlar buna sinesi denir.

  • Nötralizm: İki organizmanın birbirine olumsuz bir etkisinin olmamasıdır.



Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin