Bolalar hayoti uchun mos dunyo’’-2002 yildagi deklaratsiya asoslari

---

,,Bolalar hayoti uchun
mos dunyo’’-2002 
yildagi deklaratsiya
asoslari
Ijtimoiy ishda bola huquqlarini
qo’llash

---

REJA:

1. Bolalarning erkinliklari va
farovonligi

2.Bola huquqlarini maxsus tartibga
solishga qaratilgan deklaratisya va
konvesiyalar

3.Deklaratsiyani asosiy vazifalari

---

Bola tugilgandan kunidan boshlab o’z huquqiga ega
bo’ladi.Prezidentimiz O’zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining IX sessiyasida sozlagan nutqida:’’Ota-onaning
farzand oldidagi burchi unga yaxshi nom qoyish,yaxshi
muallim qoliga topshirib,savodini chiqarish,ilmli,kasb-
hunarli qilish,boshini ikki uyli-joyli qilishdir’’,-degan edi.

---

Konstitutsiyamizning 65-moddasida:’’Farzandlar ota-onalarining nasl-
nasbidan qatiy nazar, qonun oldida tengdirlar’’,deb 
kafolatlangan.Shuningdek,Konstitutsiyamizda davlat va jamiyat ota-
onalarning vasiyligidan mahrum bolgan va yetim bolalarga g’amxorlikni o’z
zimmasiga olish,onalik va bolalik davlat muhofazasida ekani qayd etilgan.

---

Har bir bola oziq-ovqat,birlamchi tibbiy yordam va rasmiy
ta’lim,o’yin va dam olish kabi asosiy ehtiyojlarga ega bolgan
oilada o’sish huquqiga ega.Bundan tashqari ,har bir e’tiborsizlik
va zoravonlikdan himoyalanish huquqiga ega.Bolaning huquqlari, 
erkinliklari va qonuniy manfaatlarini ta’minlash hamda himoya
qilish,uning jismoniy, aqliy va madaniy jihatdan tolaqonli
rivojlanishi uchun eng yaxshi-sharoitlarni yaratish davlatning
majburiyatidir.

---

.
O’zbekistonda bola huquqlari va erkinliklari 100 dan ortiq qonunlar bilan
tartibga solinishiga qaramay,2008-yil 8-yanvarda ’’Bola huquqlarining
kafolatlari togrisida’’gi O’zbekiston Respublikasi Qonunikuchga kirdi.’’Bola 
huquqlarining kafolatlari togrisida’’gi Qonun O’zbekistonning huquqiy
tarixida bola huquqlariga oid birinchi alohida qonun boladi.Mo’ljallangan
maqsadga kora,u bolaning huquqiy ahvolini belgilashga doir munosabatlarni
tartibga solishga,bola huqularini va erkinliklarini yuridik kafolatlashga
qaratilgan.Qonunning maqsadiga binoan,bola huquqlari va manfaatlarini
amalga tatbiq etilishini ta’minlaydigan kafolatlarini belgilash qonun bilan
tartibga solinadigan asosiy obyekt hisoblanadi.Ta’kidlash joizki,qonun
moddalarining yarmidan kopi bola huquqlarining kafolatlarini belgilashga
bagishlangan

---

Bola huquqlari
hg
isnbk
Ism olish
yiuh
Yashas
h
huquqi
Bilim
olish
fuqorolik
Din 
erkinligi
Erkin fikr
bildirish
Ota-onasini bilish
Tibbiy xizmatdan
foydalanish

---

Bola huquqlarini maxsus tartibga solishga qaratilgan deklaratsiyalar va
konvensiyalar 1924-yildagi Bola huquqlari to’g’risidagi Jeneva
deklaratsiyasi,1959-yildagi Bola huquqlari togrisidagi deklaratsiya,1989-
yildagi Bola huquqlari konvensiyasi va ushbu konvensiya 2002-yildagi 
ikkita:Qurolli mojarolarda ishtirok etuvchi bolalar to’g’risidagi Qo’shimcha
protokal va Bolalalar savdosi bolalar fohishabozligi va pornografiyasi
taalluqli Qo’shimcha protokol.
Bola huquqlari to’g’risidagi konvensiya bola huquqlari bo’yicha asosiy hujjat
hisoblanadi hamda uni bola huquqlariga oid o’ziga xos kodifikatsiyalash desa
ham bo’ladi.

---

Konvensiya 54-moddani o’z ichgiga olgan bolib,ularni 4ta kategoriyadagi
huquqlarga bo’lish mumkin:
a)Yashay olish huquqi:bola talablarini qondirish va hayotiy huquqlarini
o’zida mujassam etish kabi asosiy shartlarni hamda tibbiy xizmatdan
foydalan olish ovqatlanish,boshpanaga ega bo’lish kabi adolatli
me’yorlarini o’z ichiga oladi;
b)Rivojlana olish huquqi;bolalar o’z qobilyatilarini kengroq rivojlantirishga
erishishlari zarur.
d)Bolalar zoravonlik va ekspluatatsiya qilinishdan himoyalangan bo’lishlari
shart.
e)Ishtirok etish huquqi;bolani jamiyat va mamlakat hayotida faol ishtirok
etishga chorlaydi.
Bundan tashqari,Konvensiyada ishtirokchi-davlatlar tomonidan bola 
huquqlarining himoyalanishi va kafolatlanishining ta’minlanishi borasida
sharoitva imkoniyat yaratilish uchun ular zimmasiga majburiyatlar
belgilangandir.

---

---

29-moddasida
1.Ishtirokchi davlatlar bolaga ta’lim berush quyidagi
yonalishlar olib borilishi lozimligiga rozilik bildiradilar:
a)bolaning shaxsi,iste’dodi,aqliy va jismoniy qobiliyatlari
engto’la hajmda rivojlanishi;
b)Inson huquqlari va asosiy erkinliklariga,BMT Nizomida e’lon
qilingan tamoyillarni hurmatini tarbiyalash;
d)boladaota-onasiga,uning madaniy o’ziga xosligi,tili va
qadriyatlariga,bolaga yashayotgan mamalakatning,u dunyoga
kelgan mamalaktning milliy qadriyatlariga tarbiyalash;
e)Bolani erkin jamiyatda,tinchlik,sabr-toqatli
bo’lishi,erkakalar bilan aylollarning tinchlligi hamda barcha
xalqlar,etnik,milliy va diniyguruhlar,shuningdek,tub aholi
orasidagi dostlik ruhida tarbiyalash;
f)atrof-muhit hurmat ruhida tarbiyalash.

---