4. Yurak yetishmovchiligi, kollaps va shokda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish. Bronxial astma bu (grekchadan asthma-qiynalib nafas olish) surunkali qaytalanuvchi kasallik bo’lib, buning asosida bronxlar reaktivlihining o’zgarishi yotadi, bu esa immunologik va noimmunologik mexanizmlariga asoslangan. Bu kasallikda bo’g’ilish xuruji hamma vaqt uchraydigan klinik belgili bo’lib, hisoblanadi, bu bronxlar qisishi, bronx shilliq qavati shishi va ko’p miqdorda shilimshiq ajralishi natijasidad paydo bo’ladi. Qadimda bronxial astma kasalligini-bemorlar bundan qiynaladiyu, lekin bundan o’lmaydi deb qarashgan. Ammo oxirgi 20-30 yil davomida bronxial astmaning kechishi yomonlashmoqda. Ko’pincha o’sha bilan tugamoqda.
Hozirgi kunda bu kasallik keng tarqalganligi kutilmoqda. Katta yoshdagi aholining 3-5 bronxial astma bilan kasallanmoqda. Bu kasallik bilan o’rta yoshdagi kishilar, ayniqsa ayolar ko’proq kasallanmoqda.
Plevrit –bu plevradagi yallig’lanish jarayonidir. Bu ko’pincha ikkilamchi kasallik bo’lib, o’pka zararlanganda ko’krak qafasi ichi limfa tomirlari zararlanganda yuqumli allergik kasalliklardan so’ng paydo bo’ladi. Plevrit bo’lishi mumkin quruq ekkusutativ. Bu bronxlar kovagining torayib qolishi natijasida to’satdan paydo bo’ladigan surunkali eozinofilli bronx tizimining yallig’lanish kasalligi. Bo’g’ilib qolish va nafas chiqishining qiyinlashuvi bilan belgilanadi. So’nggi yillarda allergik kasalliklar bilan xastalangan kishilar soni ko’payib bormoqda. Bronxial astma- surunkali, mustaqil, allergik kasallik bo’lib, kasallik asosida bronxlar reaktivligining immunologik yoki noimmunologik o’zgarishi yotadi. Kasallikning asosiy klinik belgisi bronxlar shilliq qavatining shishishi, shilliq ishlab chiqarishning kuchayishi va bronxospazm tufayli nafas qisishi hisoblanadi.
Astma so’zi yunonchada bo’g’ilish, hansirash degan ma’noni bildiradi.