Buxoro davlat universiteti 9-6mts20 guruh talabasi Muhammedova Madinaning Oʻzbek tilini sohada qoʻllanilishi fanidan tayyorlagan mustaqil ishi Mavzu: O'zbek-Lotin alifbosining imlo qoidalari
Buxoro davlat universiteti 9-6MTS20 guruh talabasi Muhammedova Madinaning Oʻzbek tilini sohada qoʻllanilishi fanidan tayyorlagan mustaqil ishi Mavzu: O'zbek-Lotin alifbosining imlo qoidalari. Reja.
Lotin alifbosiga asoslangan o'zbek alifbosining joriy etilishi.
O'zbek tilining asosiy imlo qoidalari.
Tinish belgilari haqida ma'mulot.
1.Lotin yozuviga asoslangan O'zbek alifbosining yaratilishi. Imlo (arab. toʻgʻri yozish), orfografiya — soʻz va gaplarning, soʻz qismlarining fafika vositalari yordamida toʻgʻri yozilishi; muayyan tildagi toʻgʻri yozish qoidalari majmui. Bu qoidalar soʻzlarning tovush tarkibi hamda soʻz va uning morfologik tarkibining yozilishi, soʻzlarni qoʻshib yoki alohida yozish, bosh harflarni toʻgʻri qoʻllash, boʻgʻin koʻchirish va boshqa bevosita yozuv bilan bogʻliq boʻladi. Shu bois Imlo qoidalari vaziyatga koʻra oʻzgarib ham turadi. Kirill yozuvidagi oʻzbek adabiy tilining Imlo qoidalari 1940-yildan shakllana boshlagan boʻlsa, 1956-yilda. Oʻzbek adabiy tilida fonetik, morfologik, tarixiy-etimologik Imlo qoidalari amal qiladi. Fonetik yozuv Imlo qoidalariga muvofiq ayrim soʻzlarning oʻzak va qoʻshimchalaridagi oʻzgarishlar hisobga olinib, talaffuzga muvofiq yoziladi (koʻk+ga=koʻkka, bogʻ+ga=boqqa, buloq + ga=buloqqa va boshqalar). Morfologik Imlo qoidasiga koʻra, aytilishi va eshi-tilishidan qatʼiy nazar, aynan oʻz holicha yoziladi (ichdi, tushdi, boribdi; bunda qoʻshimchalar — ti — ipti tarzida talaffuz qilinsa ham, di, — ibdi shaklida yoziladi). Tarixiy-etimologik qoidaga amal qilinganda esa suzlar uz holicha yoziladi (kitob, Muhammad, kimyo, tovar, geografiya, Koreya, Fransiya va boshqalar). Oʻzbek tilining lotin grafikasi asosidagi (1995-yilda qabul qilingan) alifbosi boʻyicha asosiy imlo qoidalari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 24 avgust qarori bilan qabul qilingan.[1] O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi 1993-yil 2-sentabrda 'Lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosini joriy etish to'g'risida'gi qonunni qabul qildi.
Bu qonunga va uni amalga kiritish tartibi haqidagi O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi qaroriga O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 1995-yil 6-mayda o'zgarishlar kiritadigan qonun qabul qildi.