Premedikasyon amacı ile ilk kullanılan ilaç, 1869 da Claude Bernard tarafından kloroform inhalasyonundan önce deney hayvanlarına verilen morfin’dir.
Premedikasyon amacı ile ilk kullanılan ilaç, 1869 da Claude Bernard tarafından kloroform inhalasyonundan önce deney hayvanlarına verilen morfin’dir.
1883 de morfin ve atropin birlikte kullanılmış, daha sonra bu amaçla kullanılan ilaçların sayısı giderek artmıştır
1883 de morfin ve atropin birlikte kullanılmış, daha sonra bu amaçla kullanılan ilaçların sayısı giderek artmıştır
Uygulamaya önceleri “preliminary medication” adı verilirken 1920 lerde “premedication” deyimi kullanılmaya başlanmıştır
Anestezi uygulaması hastanın preoperatif dönemde psikolojik olarak hazırlanması ve indüksiyon öncesi uygulanacak olan spesifik ilaçların seçimi ile başlar. Geleneksel olarak bu iki yaklaşım, preoperatif medikasyon (premedikasyon) başlığı altında toplanır.
Anestezi uygulaması hastanın preoperatif dönemde psikolojik olarak hazırlanması ve indüksiyon öncesi uygulanacak olan spesifik ilaçların seçimi ile başlar. Geleneksel olarak bu iki yaklaşım, preoperatif medikasyon (premedikasyon) başlığı altında toplanır.
Premedikasyonun 2 komponenti vardır :
1) psikolojik hazırlık
2) farmakolojik hazırlık
1- Psikolojik hazırlık:
1- Psikolojik hazırlık:
Anesteziyoloğun preoperatif vizitte hasta ve ailesi ile yapılan görüşmeyi içerir
Ameliyat öncesi endişe, korku ve anksiyetesi olan hastalar uygun psikolojik yaklaşımla rahatlatılabilir.
Anesteziyoloğun hasta ile preoperatif görüsmenin pek çok hasta için sedatif ilaçlardan daha etkili olduğu bulunmuştur.
2- Farmakolojik hazırlık:
2- Farmakolojik hazırlık:
Farmakolojik premedikasyon genellikle hastanın odasında ve anestezi indüksiyonundan 1 - 2 saat önce uygulanır
Farmakolojik premedikasyon rutin olmamalıdır. Uygun ilaç ve dozlar ancak iyi bir psikolojik hazırlık yapıldıktan sonra seçilmelidir. İlacın seçimi ve dozun tayini hastanın yaşına, genel durumuna, anksiyete derecesine, cerrahinin tipine göre olmalıdır
PREMEDİKASYONUN AMAÇLARI
PREMEDİKASYONUN AMAÇLARI
Anksiyetenin azaltılması
Sedasyon
Analjezi
Amnezi
Antisiyalog etki
Gastrik sıvı pH'sının yükseltilmesi, volümünün azaltılması
Allerjik reaksiyonlara karsı profilaksi
İkinci derecede önemli amaçlar:
İkinci derecede önemli amaçlar:
Kardiyak vagal aktivitenin azaltılması
Anestezi indüksiyonunda kolaylık sağlanması
Anestezi gereksiniminde azalma sağlanması
Preoperatif analjezi
Postoperatif bulantı ve kusmanın önlenmesidir
Tüm hastalar için preoperatif medikasyon gerekli olmayabilir
Tüm hastalar için preoperatif medikasyon gerekli olmayabilir
Belirli düzeyde preoperatif anksiyete pek çok hastaya zarar vermez
Bazı hastalar intramusküler enjeksiyondan hoslanmazlar ve diğerleri değisken bilinçsizlik halini sinirli olmaktan daha kötü bulurlar
Sedatif premedikasyon için özel kontrendikasyonlar
Sedatif premedikasyon için özel kontrendikasyonlar
- ağır akciğer hastalığı
- hipovolemi
- hava yolu obstrüksiyonu
- kafa içi basınç artışı
- mental durumun bozuk olması
Detaylı bilgi verilmeden ve rıza alınmadan sedatif ilaçlarla premedikasyon yapılmamalıdır
Jinekolojik cerrahi geçiren, ASA 1-2 olan 100 hastada plasebo ve premedikasyon (10 mg oral diazepam cerrahiden bir gece önce ve 1.5 mg midazolam 15 dk önce) verilen gruplar karşılaştırılmış
Jinekolojik cerrahi geçiren, ASA 1-2 olan 100 hastada plasebo ve premedikasyon (10 mg oral diazepam cerrahiden bir gece önce ve 1.5 mg midazolam 15 dk önce) verilen gruplar karşılaştırılmış
- Preoperatif sedasyonun preoperatif anksiyeteyi ve cerrahi stresin neden olduğu kortizol artışını baskıladığı saptanmıştır
Hızlı ve kısa etkili
Hızlı ve kısa etkili
IM absorpsiyonu güvenilir ve IV enjeksiyonu ağrısız
Postoperatif yan etkisi az
Sedatif ve anksiyolitik etkisi >> diazepam
Anterograt amnezi
0.07-0.15 mg/kg IM
1-2 mg IV
0.5 mg/kg oral
139 hastada anksiyete, sedasyon ve yan etkiler açısından midazolam, klonidin ve plasebo grubu karşılaştırılmıştır;
139 hastada anksiyete, sedasyon ve yan etkiler açısından midazolam, klonidin ve plasebo grubu karşılaştırılmıştır;
Premedikasyonda 5-10 mg IM (operasyondan 1 saat önce)
Antiemetik 2.5 mg IV
Haloperidol (Norodol®)
Haloperidol (Norodol®)
Güçlü antiemetik
Etki süresi > Droperidol (24 saat)
Kan basıncı düşmez
Ekstrapiramidal yan etki (Nöroleptik malign sendrom)
Operasyondan 1-8 saat önce 5 mg IM
ANTİHİSTAMİNİKLER
ANTİHİSTAMİNİKLER
Prometazin, hidroksizin ve difenhidramin gibi ilaçlar antihistaminik olarak sınıflandırılabilirler
Bu ilaçlar premedikasyonda sedatif ve antiemetik etkilerinden dolayı kullanılırlar
Örneğin prometazin + dolantin kombinasyonu dolantinin solunum depresyonu etkisini artırmaz ancak sedatif etkisini artırır
NARKOTİKLER
NARKOTİKLER
Premedikasyonda hedef belirlendikten sonra, ilaçların klinik etkileri seçimi belirler. Örn, femur kırığı nedeniyle preoperatif ağrısı olan bir hastada, opioidler; analjezik etkisi (örn; morfin, meperidin), ameliyathaneye transferi ve ameliyat masasında pozisyon verilmesi sırasındaki rahatsızlıkları azaltır
Solunum depresyonu, ortostatik hipotansiyon, bulantı ve kusma opioidleri premedikasyonda daha az tercih edilen ajanlar haline getirmistir
Premedikasyonda en sık kullanılan narkotikler morfin, fentanil ve meperidin (dolantin)
Preoperatif ağrının giderilmesinde
Preoperatif ağrının giderilmesinde
Kanülasyon gibi ağrılı işlemlerde, sinir bloğu uygulanacak hastalarda
Postoperatif ağrı beklentisi yüksek olan hastalarda uygulanır
Anestezi indüksiyonunda rahatlık postoperatif ağrısız ve sakin bir uyanma sağlar
Morfin
Morfin
0.05 – 0.2 mg/kg IM (yaklaşık olarak 8-12 mg IM doz)
5-HT3 reseptörlerini selektif olarak bloke ederler
Sedasyon
Ekstrapiramidal semptomlar
Solunum depresyonu
-Ondansetron (IV 8 mg)
-Ondansetron (IV 8 mg)
-Granisetron (IV 3 mg)
-Dolasetron (IV 12.5 mg)
-Tropisetron (IV 5 mg)
Yan etkileri
Baş ağrısı
Dolasetron QT mesafesini uzatır
Transözefageal ekokardiyografi yapılacak 156 hasta işlem öncesi ondansetron /metoklopramid ve plasebo grubu karşılaştırıldığında;
Transözefageal ekokardiyografi yapılacak 156 hasta işlem öncesi ondansetron /metoklopramid ve plasebo grubu karşılaştırıldığında;
- Ondansetron verilen grupta işlem süresince sedasyona olan ihtiyacın azaldığı ve hasta konforunun sağlandığı bildirilmiştir
Metoklopramid
Metoklopramid
Dopamin antagonistidir
Alt özefageal sfinkter basıncını artırır
Gastrik boşalmayı hızlandırır
Bulantı-kusmayı önler veya hafifletir
Etki başlangıcı PO 30-60 dk, IV 1-3 dk
Droperidol
Droperidol
Anti-emetik olarak çok etkili bir ilaçtır
Düşük dozlarının, postoperatif derlenmeyi uzatmadığı yüksek dozlarından daha etkin olduğu gösterilmiştir
Örn anestezi sırasında veya sonuna doğru 1,25-2,5 mg dozda verilmesi postoperatif bulantı-kusmayı önemli ölçüde azaltır. Yalnız bu uygulamanın uyanmayı geciktirebileceği unutulmamalıdır
Maliyet artışı
Maliyet artışı
Ortostatik hipotansiyon
Profilaksiye rağmen hastanın kusabilmesi
=>Operasyonun tipine, hastanın cinsiyetine ve yaşına göre seçilmiş vakalarda profilaksi uygulanabilir
Antiemetikler
Antiemetikler
Antiasitler
Antikolinerjikler
Gastrokinetik ilaçlar
H2 res. Antagonistleri
=>Pulmoner aspirasyon açısından risk faktörü yok ise
rutin kullanımı önerilmemektedir
Antiasitler
Antiasitler
İndüksiyondan 15-30 dk. önce uygulanması gastrik sıvı PH’sını >2.5’un üzerine çıkartır
Bronşiyal astma ve allerji hikayesi olanlara antihistaminik verilmelidir
Bronşiyal astma ve allerji hikayesi olanlara antihistaminik verilmelidir
Oftalmik girişimlerde dış göz kaslarının çekilmesi sırasında meydana gelebilecek bradikardiyi atropin önler
Günübirlik cerrahi hastalarında uyanmayı veya taburculuğu geciktiren uzun etki süreli ilaç kullanımından kaçınılmalıdır
Preanestezik değerlendirme, anestezistin çocuk ve aileyle iyi bir ilişki kurabilmesi ve onların anksiyetelerini azaltması açısından mükemmel bir fırsattır
Preanestezik değerlendirme, anestezistin çocuk ve aileyle iyi bir ilişki kurabilmesi ve onların anksiyetelerini azaltması açısından mükemmel bir fırsattır
Değerlendirmede; çocuğun preoperatif sedasyon, antibiyotik, kortikosteroid gibi medikasyonlara gereksinimleri olup olmadığına da karar verilir
PO 0.5 mg/kg midazolam, 20-30 dakika içinde etkili bir sedasyon ve anksiyoliz sağlar
Oral midazolamın gastrik volüm ve mide asiditesine etkisi minimaldir
Elektif cerrahi öncesi sadece midazolam ve midazolam+hidroksizin ile premedike edilen 1-7 yaş, 87 pediatrik vaka karşılaştırılmış;
Elektif cerrahi öncesi sadece midazolam ve midazolam+hidroksizin ile premedike edilen 1-7 yaş, 87 pediatrik vaka karşılaştırılmış;
- indüksiyon kalitesi ve sedasyon skorları kombinasyon grubunda daha iyi bulunmuştur
- deliryuma girenlerin sayısı ve deliryum skorları sadece midazolam verilen grupta daha fazla bulunmuştur
Oral Transmukozal Fentanil Sitrat
Oral Transmukozal Fentanil Sitrat
Fentanil Oralet (lollipop); 20-30 dakika içinde plazma pik düzeyleri oluşturur
15-20 µg/kg Fentanil Oralet, etkili bir sedasyon ve anksiyoliz sağlar, solunum sayısı azalır ancak desatürasyon gözlenmez
Bulantı, kusma, pruritus; kullanımını sınırlar
Ketamin
Ketamin
Sedasyon, immobilite, analjezi, amnezi ve çevreden dissosiasyona neden olur
Daha az solunum depresyonuna neden olması avantaj sağlar
Laringospazma neden olan tükrük ve bronşiyal sekresyonları artırması ise dezavantaja neden olur
1-7 yaş arası 90 pediatrik hastada sadece midazolam, sadece ketamin, düşük dozda ketamin ve midazolam kombinasyonu oral premedikasyonda karşılaştırıldığında;
1-7 yaş arası 90 pediatrik hastada sadece midazolam, sadece ketamin, düşük dozda ketamin ve midazolam kombinasyonu oral premedikasyonda karşılaştırıldığında;
- kombinasyon grubunun yan etki olmaksızın daha hızlı ve daha iyi sedasyon sağladığı
- kombinasyon grubunda derlenmenin daha hızlı, yan etkilerin daha az olduğu görülmüştür
Klonidin
Klonidin
PO 4 µg/kg klonidin güvenilir sedasyon sağlar
Anestezik ve postoperatif analjezik gereksinimi azaltır
Tonsillektomi geçiren çocuklara uygulanan klonidin, 3 µg/kg fentanil kadar etkili bulunmuştur
Klonidin premedikasyonunun sakıncası, etkisinin yavaş başlamasıdır
Çocuklarda oral uygulandığında 60-90, rektal uygulandığında 50 dakikada plazma tepe konsantrasyona ulaşır
ASA 1 olan, 2-9 yaş arası 90 çocuk hastada intranazal deksmedetomidin
ASA 1 olan, 2-9 yaş arası 90 çocuk hastada intranazal deksmedetomidin
(1 mcg/kg) ve intanazal midazolam
(0.2 mg/kg) karşılaştırılmış;
- ikisinin de ebeveynden ayrılırken oluşan anksiyeteyi azaltmakta eşit düzeyde etkili olduğu
- ancak, midazolam’ın maske indüksiyonu sırasında tatmin edici koşulların sağlanmasında daha üstün olduğu bulunmuştur
64 çocukta premedikasyon açısından oral midazolam veya oral klonidin karşılaştırıldığında;
64 çocukta premedikasyon açısından oral midazolam veya oral klonidin karşılaştırıldığında;
- oral klonidin ile premedikasyonun oral midazolama daha üstün olduğu
- her iki grupta maske indüksiyonu kabulünün kalitesi karşılaştırıldığında oral klonidin alan çocuklarda daha iyi karşılandığı
- oral klonidin alan çocuklarda daha etkili preoperatif sedasyon sağlandığı, daha iyi bir derlenme görüldüğü ve ebeveyn memnuniyeti nin daha fazla sağlandığı bulunmuştur
Melatonin premedikasyonunun propofol ve tiyopentalle yapılan indüksiyonda doz ihtiyacını önemli derecede azalttığı bulunmuştur
ASA 1-2 olan 100 pediatrik vaka üzerinde postooperatif ajitasyonun önlenmesi için oral midazolam-deksmedetomidin-melatonin verildiğinde;
-üçünün de ajitasyonun ortaya çıkış insidansını plaseboya göre azalttığı bulunmuştur
KAYNAKLAR
KAYNAKLAR
1. Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği (TARD) Anestezi Uygulama Kılavuzları; Preoperatif Hazırlık Kasım 2005
2. Klinik Anestezi. Zeynep Esener. Üçüncü baskı Logos Yayıncılık 2004
3. Anestezinin Sırları. James Duke (Çev: Yalım Dikmen).İkinci baskı Nobel Kitap Evi 2006
4. Temel Anestezi. Robert K. Stoelting, Ronald D. Miller (Çev. Edi: Ö. Taylan Akkaya, Yeşim Ateş, Yeşim Batislam). Beşinci Baskı Güneş Kitapevi 2010
5. Pekcan M, Celebioglu B, Demir B, Saricaoglu F, Hascelik G, Yukselen MA, Basgul E, Aypar U: The effect of premedication on preoperative anxiety. Middle East J Anesthesiol 2005 Jun;18(2):421-33.
6. Zalunardo MP, Ivleva-Sauerborn A, Seifert B, Spahn DR: Quality of premedication and patient satisfaction after premedication with midazolam, clonidine or placebo : Anaesthesist 2010 May;59(5):410-8.
6. Zalunardo MP, Ivleva-Sauerborn A, Seifert B, Spahn DR: Quality of premedication and patient satisfaction after premedication with midazolam, clonidine or placebo : Anaesthesist 2010 May;59(5):410-8.
7. Aydin A, Yilmazer MS, Gurol T, Celik O, Dagdeviren B: Ondansetron administration before transoesophageal echocardiography reduces the need for sedation and improves patient comfort during the procedure. Eur J Echocardiogr. 2010 Oct;11(9):752-5. Epub 2010 May 15.
8. Quintin L, Bouilloc X, Butin E, Bayon MC, Brudon JR, Levron JC, Tassan H, Boucaud C, Tissot S, Frehring B, Petit P, Danays T, Viale JP, Ghignone M: Clonidine for major vascular surgery in hypertensive patients. Anesth Analg. 1996 Oct;83(4):687-95.
9. Pawlik MT, Hansen E, Waldhauser D, Selig C, Kuehnel TS: Clonidine premedication in patients with sleep apnea syndrome. Anesth Analg. 2005 Nov;101(5):1374-80.
11. Machała W: Effects clonidine and midazolam on anaesthetic requirements. Anestezjol Intens Ter. 2010 Jul Sep;42(3):129-32.
12. Dahmani S, Brasher C, Stany I, Golmard J, Skhiri A, Bruneau B, Nivoche Y, Constant I, Murat I: Premedication with clonidine is superior to benzodiazepines. A meta analysis of published studies. Acta Anaesthesiol Scand. 2010 Apr;54(4):397-402. Epub 2010 Jan 18.
13. Scheinin B, Lindgren L, Randell T, Scheinin H, Scheinin M: Dexmedetomidine attenuates sympathoadrenal responses to tracheal intubation and reduces the need for thiopentone and peroperative fentanyl. Br J Anaesth. 1992 Feb;68(2):126-31.
14. Riku Aantaa MD, Jussi Kanto MD, Mika Scheinin MD,Antero kallio MD, Harry scheinin MD: Dexmedetomidine,an α2 adrenoceptor agonist, reduces anaesthetic requirements for patients undergoing minor gynaecologic procedures.Anesthesiology,1990;73:230-35.
14. Riku Aantaa MD, Jussi Kanto MD, Mika Scheinin MD,Antero kallio MD, Harry scheinin MD: Dexmedetomidine,an α2 adrenoceptor agonist, reduces anaesthetic requirements for patients undergoing minor gynaecologic procedures.Anesthesiology,1990;73:230-35.
15. Bergese SD, Patrick Bender S, McSweeney TD, Fernandez S, Dzwonczyk R, Sage K: A comparative study of dexmedetomidine with midazolam and midazolam alone for sedation during elective awake fiberoptic intubation.J Clin Anesth. 2010 Feb;22(1):35-40.
16. Rosenbaum A, Kain ZN, Larsson P, Lönnqvist PA, Wolf AR: The place of premedication in pediatric practice. Paediatr Anaesth. 2009 Sep;19(9):817-28.
17. Köner O, Türe H, Mercan A, Menda F, Sözübir S: Effects of hydroxyzine-midazolam premedication on sevoflurane-induced paediatric emergence agitation. Eur J Anaesthesiol. 2011 Sep;28(9):640-5.
18. Banerjee B, Bose A, Pahari S, Dan AK: A comparative study of paediatric oral premedication: midazolam, ketamine and low dose combination of midazolam and ketamine. J Indian Med Assoc. 2011 Jun;109(6):386-8.
18. Banerjee B, Bose A, Pahari S, Dan AK: A comparative study of paediatric oral premedication: midazolam, ketamine and low dose combination of midazolam and ketamine. J Indian Med Assoc. 2011 Jun;109(6):386-8.
19. Akin A, Bayram A, Esmaoglu A, Tosun Z, Aksu R, Altuntas R, Boyaci A: Dexmedetomidine vs midazolam for premedication of pediatric patients undergoing anesthesia. Paediatr Anaesth. 2012 Sep;22(9):871-6.
20. Almenrader N, Passariello M, Coccetti B, Haiberger R, Pietropaoli P: Premedication in children: a comparison of oral midazolam and oral clonidine. Paediatr Anaesth. 2007 Dec;17(12):1143-9.
21. Özcengiz D, Gunes Y, Ozmete O: Oral melatonin, dexmedetomidine, and midazolam for prevention of postoperative agitation in children. J Anesth. 2011 Apr;25(2):184-8.