ELEKTROLIT ERITMALAR, DISSOTSIYALANISH DARAJASI VA KONSTANTASI
Tayanch iboralar
Elektrolit eritmalar, dissotsiyalanish darajasi, dissotsiyalanish konstantasi, kuchli va kuchsiz elektrolitlar, Van-Goff tenglamasi
ELEKTROLITIK DISSOTSILANISH
Suvdagi eritmalari yoki suyuqlanmalari elektr oqimini o’tkazadigan moddalarga elektrolitlar deyiladi. Kislota, asos va tuzlar elektrolitlardir. Suvdagi eritmalari elektr oqimini o’tkazmaydigan moddalar noelektrolitlar deyiladi.
Noelektrolit moddalarning eritmalari Vant-Goff va Raul qonunlariga bo’ysunadi. Elektrolitlarning eritmalari esa bu qonunga bo’ysunmaydi. Elektrolitlar eritmalarining tajribada topilgan osmotik bosimlari Vant-Goff qonuniga muvofiq hisoblab topilgan osmotik bosimdan hamma vaqt ortiq bo’ladi.
Noelektrolit moddalarning eritmalari Vant-Goff va Raul qonunlariga bo’ysunadi. Elektrolitlarning eritmalari esa bu qonunga bo’ysunmaydi. Elektrolitlar eritmalarining tajribada topilgan osmotik bosimlari Vant-Goff qonuniga muvofiq hisoblab topilgan osmotik bosimdan hamma vaqt ortiq bo’ladi.
Noelektrolit moddalarning eritmalari uchun Vant-Goff tenglamasi Р = СRT shaklida yozilar edi. Bu tenglamani elektrolit eritmalariga tatbiq etish uchun tenglamaga izotonik koeffitsient (i) ni kiritish kerak bo’ladi. bu yerda: i – Vant-Goff kiritgan izotonik koeffitsient, u tajribada topiladi.
Р = i CRT
Bu koeffitsient doimo 1 dan ortiq bo’lib, eritmaning tajribada kuzatilgan osmotik bosimi Р1 ning, muzlash temperaturasining tajribada kuzatilgan pasayishi t1МУЗ ni va qaynash temperaturasini ko’tarilishi Tqay ni Vant-Goff va Raul qonunlariga asosan hisoblab chiqilgan qiymatlaridan i marta kattaligini ko’rsatadi:
Bu koeffitsient doimo 1 dan ortiq bo’lib, eritmaning tajribada kuzatilgan osmotik bosimi Р1 ning, muzlash temperaturasining tajribada kuzatilgan pasayishi t1МУЗ ni va qaynash temperaturasini ko’tarilishi Tqay ni Vant-Goff va Raul qonunlariga asosan hisoblab chiqilgan qiymatlaridan i marta kattaligini ko’rsatadi:
