Empatiya bajardi: 301-guruh talabasi meyliyev L

EMPATIYA

BAJARDI: 301-GURUH TALABASI Meyliyev.l

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

Zamonaviy psixologiya fanida empatiya deganda shaxsning ongsiz darajadagi suhbatdoshining fikrini, his-tuyg‘ularini tushunish, unga hamdardlik bildirish, uning emotsional holatini idrok etish, vaziyatni ko‘ra bilish qobiliyati tushuniladi.

Zamonaviy psixologiya fanida empatiya deganda shaxsning ongsiz darajadagi suhbatdoshining fikrini, his-tuyg‘ularini tushunish, unga hamdardlik bildirish, uning emotsional holatini idrok etish, vaziyatni ko‘ra bilish qobiliyati tushuniladi.

Empatiya (yunon. empatheia - birgalikda dardlashmoq) – boshqa odamlarning psixik holatlarini tushunish va ularga hamdardlik qilish qobiliyati.

Empatiya - insoning o’zini xayolan suhbatdoshi o’rniga qo’yish orqali uning kechinmalari va hissiyotlarini tushunishga intilishi. Bunda insonning emosional muammolariga yondashishi tushuniladi. Bu boshqa odam hissiyotlari va kechinmalariga hamdard bo’la olishdir. Bir tomondan ob'ektni tushunishda uni o’rniga o’zini qo’ya olishi muhim bo’lsa, ikkinchi tomondan uning ichki hissiyotlarini tushunish unga hamdard bo’la olish ham muhimdir

Empatiya shaxsning muhim ijobiy komponentidir. Empatiya fanda turli olimlar tomonidan o’rganilgan ijobiy shaxs xususiyati sifatida qiziqarli mavzulardan biri sanaladi. Empatiyaning turli xil turlari va darajalari mavjuddir.

Xorijiy va mahalliy psixologiyada empatiyani E.Titchener, K.Rojers, M.Sxeler, J.Mid, A.G. kabi olimlar o’rganishgan. Basova, V.V. Boyko, L. Bojovich, T.P. Gavrilova, A. Mehrabiyan, M.A. Ponomareva, I.M. Yusupov va boshqalarning bu mavzudagi ishlari ommaga taqdim etilgan.

T.P. Gavrilovaempatiyani tushuntirishda to'rtta yo'nalishni ko'rsatadi.

T.P. Gavrilovaempatiyani tushuntirishda to'rtta yo'nalishni ko'rsatadi.

• Birinchi uchta ta'rifda empatiya jarayon sifatida ko'riladi. Birinchi bo'linish, empatiya - boshqa odamning his-tuyg'ularini, ehtiyojlarini tushunish.
• Ikkinchidan, empatiya tabiiy hodisaga, san'atob'ektiga empatiya sifatida namoyon bo’ladi.
• Uchinchidan, empatiya -bu boshqa shaxs yoki odamlar guruhining hissiy holatini baham ko'rish, boshqa odamlar bilan affektiv aloqa sifatida baholanadi.
• To'rtinchi tushuncha, empatiya psixoterapevtning mulki sifatida, bu holda empatiya mulk sifatida qaraladi.