Ispaniya Qirolligi (Reino de Espana) — Yevropaning jan.g`arbida, Pireney ya.o.da joylashgan davlat. O`rta dengizdagi Balear (shu jumladan Pitius), Atlantika okeanidagi Kanar o.lari, Afrikaning shim. qirg`og`idagi Seuta va Melilya sh.lari va unga yondosh Veles-de-la-Gomera, Alusemas, Chafarinas o.lari ham I.ga qaraydi. Mayd. 504,75 ming km2. Aholisi 40,037 mln. kishi (2001). Ma`muriy jihatdan o`z hukumati va parlamentiga ega bo`lgan 17 muxtor regionga, ular, o`z navbatida, 50 viloyat (provincia)ra bo`linadi. Poytaxti — Madrid sh.
Davlat boshlig`i — qirol (1975 y. 22 noyab.dan Xuan Karlos 1),
uning huquqi konstitutsiya bo`yicha cheklangan. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni Bosh korteslar (parlament) amalga oshiradi. Korteslar ikki palata — deputatlar kongressi va senatdan iborat. Ijrochi hokimiyatni hukumat amalga oshiradi. Hukumat raisini qirol siyosiy partiyalar va par-lamentning ikkala palatasi raislari b-n maslahatlashib tayinlaydi.
Davlat tuzumi I. — parlamentli monarxiya. Amaldagi konstitutsiyasi 1978 y. 6 dek.dagi milliy referendumda maʼqullangan, oʻsha yili 29 dek.dan kuchga kirgan; .
Industrial-agrar mamlakat. Sanoat i.ch. qajmi jihatidan G`arbiy Yevropada 5-o`rinda, rivojlangan mamlakatlar o`rtasida 8-o`rinda turadi. Yalpi ichki mahsulotda sanoatning ulushi 23%, q.x. ulushi 3,5%, xizmat ko`rsatish sohasining ulushi esa 60 % dan ortadi. Ba`zi subtropik va bogdorchilik mahsulotlarini yetishtirish va eksport qilishda dunyoda oldingi o`rinlarda turadi.
DAVLAT RAMZLARI
DAVLAT RAMZLARI
Va Siyosiy partiyalari, kasaba uyushmalari
I.da 500 dan koʻproq siyosiy partiya va jamoat tashkiloti roʻyxatga olingan. Asosiy partiyalari: Xalq partiyasi (1989 y. yanv.gacha Xalq uyushmasi), 1976 y.da tuzilgan; I. sotsialistik ishchi partiyasi, 1879 y.da tuzilgan; I. kommunistik partiyasi, 1920 y.da tuzilgan; Basklarning millatparvar partiyasi, 1993 y.da tuzilgan; Kataloniya demokratik konvergensiyasi, 1974 y.da asos solingan; Valensiya ittifoqi. Kasaba uyushma birlashmalari: Mexnat-kashlar umumiy ittifoqi, 1888 y.da tuzilgan; Ishchilar kasaba uyushma birlashmasi, 1960 y.da asos solingan; Ishchi komissiyalari, 1956 y.da tuzilgan.
Qishloq xo`jaligi
Asosiy tarmoq dehqonchilik, q.x. mahsuloti qiymatining yarmiga yaqini uning ulushiga to`g`ri keladi. Mamlakat maydonining 71% da dehqonchilik qilinadi. I.da vino (dunyoda 3-o`rin) tayyorlanadi, sitrus mevalar (apelsin hosili bo`yicha Yevropada 1-o`rin, yiliga 3 mln. tonna), bug`doy (ekin maydonining 20%), sholi (dunyoda eng yuqori hosildorlik: ga dan 60—70 sentner), bodom, tamaki, paxta, qand lavlagi, sabzavot (ekin maydonining 69%), kungabokar yetishtiriladi. Oliy nav zaytun yog`i i.ch.da dunyoda l-o`rinda turadi (yiliga 400 ming t dan ziyod).
Ispaniya tashqi iqtisodiy aloqalari
Chetga mashinasozlik (kema va avtomobillar), q.x. va oziq-ovqat sanoati mahsulotlari (sitrus mevalar, meva-sabzavot konservalari, vino, zaytun yog`i) chiqaradi. Savdo-sotikdagi asosiy mijozlari: Yevropa Ittifoqi mamlakatlari (import — 56%, eksport — 66%), AQSH (import — 8% va eksport 9,2%), Yaqin Sharq mamlakatlari (8,6% va 8,1%), Lotin Amerikasi mamlakatlari (6,1% va 4,2%). Chet el sayyohdigi — muqim daromad manbai. Har yili I.ga 52 mln. sayyoh kelib ketadi, bu soha 20 mlrd. dollargacha daromad beradi (AQSH dan keyin 2-o`rin). Sayyohlarga 6 mln. kishi xizmat qiladi. Pul birligi — peseta.
O`zbekiston – Ispaniya iqtisodiy aloqalari
. O`zbekiston — Ispaniya. o`rtasida 15-a.dayoq aloqa o`rnatilgani, 1404 y.da Kastiliya qirolining elchisi Rui Gonsales de Klavixo Samarqandga kelgani va Amir Temur saltanati haqida esdaliklar yozgani tarixdan ma`lum.
O`zbekiston mustaqillikka erishganidan keyin I. b-n savdo-iqtisodiy va madaniy-ma`rifiy sohalarda hamkorlik yo`lga qo`yila boshladi. Ikki mamlakat rasmiy delegatsiyalarining o`zaro tashriflari chog`ida hamkorlikning shartnomaviyhuquqiy negizini yaratuvchi bir qancha hujjatlar kelishib olindi.
Ikkala mamlakatning savdoiqtisodiy aloqalari O`zbekistonning Yevropa Ittifoqi b-n munosabatlari doi-rasida rivojlanayotir. O`zaro tovar aylanmasi 2000 y.da 1999 y.ga nisbatan 1,9 baravar oshdi. Jumladan, O`zRning I.ga eksporti 20,1 mln., importi 5,8 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. O`zbekiston I.ga paxta tolasi, gazla-ma, kalava ip eksport qilsa, undan elektrotexnika va mexanika asbob-uskunalari, dori-darmon, qora metallar, plastmassa, keramika mahsulotlari sotib oladi.
