Iqtisodiyotda axborot kammunikatsion texnologiyalari va tizimlari
Topshirdi : Sharifov Samandar
Qabul qildi: Mamatov Sardor
Mavzu:Tеxnik vositalar va ularning rivojlanib borish tеndеntsiyalari
Reja:
1.Hisoblash texnikasining tarixiy evolyutsiyasi.
2.Shaxsiy komp’yutеrlarning tuzilishi. Texnik vositalar.
3.Kiritish va chiqarish qurilmalari. Ma'lumot tashuvchi vositalar.
1642 yilda Blez Paskal qo‘shish amalini mexanik ravishda amalga oshiruvchi qurilmani ixtiro qildi, 1673 yilda esa Gotfrid Vilgelm Leybnits to‘rt arifmetik amalni bajaruvchi mexanik qurilma arifmometrni konstruksiyasini yaratdi. XIX asrdan boshlab arifmometrlar juda keng masshtabda qo‘llanila boshlandi. Bu qurilmada o‘ta murakkab hisoblashlar ham amalga oshirilar edi, xattoki o‘sha vaqtda “hisoblovchi - inson” deb nom olgan maxsus kasb ham mavjud edi
Bu kasb egasi berilgan instruksiya asosida topshirilgan vazifani arifmometr yordamida aniq va tez amalga oshirar edi. Lekin ayrim hisoblashlarning o‘ta murakkabligi ulardan olinadigan natija uchun sarflanadigan vaqtning sekinlashuviga sabab bo‘lgan. Bunday hisoblashlar uchun xaftalab, oylab vaqt sarflanar edi. Buning asosiy sababi, bu ko‘rinishdagi hisoblashlarni amalga oshirish va natijalarni yozib borishni inson o‘zi bajarayotganligidir.
1833 yilga kelib ingliz matematigi Charlz Bebbidj insonning aralashuvisiz, mustaqil ravishda hisoblashni amalga oshiruvchi universal hisoblash qurilmasi - “analitik mashina”ning proyektini yaratdi. Lekin, Bebbidj bu ishini oxiriga yetkaza olmagan bo‘lsada, uning fikrlarini asos qilib olib 1941 yilda nemis injeneri Kondrat Tsuze tomonidan analitik mashina yaratildi. 1943 yildan boshlab esa Amerikalik Djon Mochli va Prespera Ekerta rahbarliklari ostida dastlabki elektron lampali mashinalarning ixtirolari amalga oshirila boshlandi.
Birinchi elektron kompyuterlar AQSHning Pensilvaniya Universitetida 1946 yilda yaratilgan. Bu kompyuter ENIAC nomi bilan mashhur bo‘ldi, uning hajmi juda katta bo‘lib, og‘irligi 30 tonna edi, ENIAC 18000 elektron lampadan iborat va 500 amalni 1 sek.da bajarardi. (1940-1955y) Tarkibi elektron lampalardan iborat bo‘lgan barcha EHMlar - birinchi avlod mashinalari deb nomlangan.
1955 yildan boshlab ikkinchi avlod EHMlari paydo bo‘la boshladi. Ulardan elektron lampalar o‘rniga yarim o‘tkazgichlar - tranzistorlar bilan almashtirilgan. Yangi avlod EHMlarining avvalgisidan afzalligi o‘lchovi kichiq, elektr energiyasini kamroq talab qilganligidir.
Kompyuter - bu ma'lumotlarni qayta ishlash uchun universal qurilma. Kompyuter ma'lumotni qayta ishlashiga imkon berish uchun uni qandaydir tarzda kiritishga to'g'ri keladi. Axborotni kiritish uchun maxsus qurilmalar yaratilgan - bu birinchi navbatda klaviatura, CD-ROM. Kompyuterda bir marta, ma'lumotlar qayta ishlanadi va keyinchalik ushbu ma'lumotlarni chiqarish qobiliyati amalga oshiriladi, ya'ni. foydalanuvchi ma'lumotlarni vizual ravishda qabul qilish qobiliyatiga ega. Axborot chiqishi qurilmalari - Bular ma'lumotni mashina tilidan odamni idrok etadigan shakllarga aylantiradigan qurilmalardir. Axborot chiqarish qurilmalariga quyidagilar kiradi: monitor, video karta, printer, plotter, proektor, dinamiklar. Kirish qurilmalari - bu kompyuterga ma'lumot kiritishingiz mumkin bo'lgan qurilmalar. Ularning asosiy maqsadi - mashinaga ta'sirini tushunish. Kirish qurilmalarining xilma-xilligi sezgirdan ovozgacha bo'lgan butun texnologiyani yaratdi. Garchi ular turli xil printsiplar asosida ishlasalar ham, ular bitta vazifani bajarish uchun yaratilgan - odamga kompyuterga ulanish uchun. Axborotni odamlarga taqdim etishning ixchamligi va ravshanligi tufayli grafikaviy axborot uzatish moslamalari keng qo'llaniladi. Rasm elementlarini qidirish va tanlashni avtomatlashtirish darajasiga ko'ra, grafik ma'lumot kiritish moslamalari ikkita katta sinfga bo'linadi: avtomatik va yarim avtomatik. Grafik ma'lumotlarga ega yarim avtomatik kirish moslamalarida odamga tasvir elementlarini qidirish va tanlash vazifasi yuklanadi va o'qilgan nuqtalarning koordinatalari avtomatik ravishda aylantiriladi.